گزارش کامل آژانس انرژی اتمی

گزارش محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت های هسته یی صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران در ۹ صفحه منتشر شد. آژانس بین المللی انرژی اتمی در تازه ترین گزارش خود درباره برنامه هسته یی ایران اعلام کرد که پاسخ های ارائه شده ایران درباره برنامه های سانتریفوژهای P۱ و P۲ مطابق با یافته های آژانس است و به این ترتیب، با بسته شدن پرونده این موضوع، یکی از اصلی ترین پرسش های آژانس درباره فعالیت هسته یی ایران پاسخ داده شده است. به گزارش ایسنا متن کامل گزارش محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین المللی درباره اجرای موافقتنامه پادمان NPT و مفاد مربوط به قطعنامه های ۱۷۳۷ (۲۰۰۶) و ۱۷۴۷ (۲۰۰۷) شورای امنیت سازمان ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است.
گزارش مدیرکل؛۱- در ۳۰ آگوست ۲۰۰۷ مدیرکل اجرای موافقتنامه پادمان های NPT و مقررات مربوط با قطعنامه های ۱۷۳۷ ( ۲۰۰۶) و ۷ ( ۲۰۰۷) شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران
(corr.۱ and Gov/۲۰۰۷/۴۸) را به شورای حکام گزارش نمود. این گزارش تحولات مرتبط از آن تاریخ به بعد را شامل می شود.
A- اجرای برنامه کار در رابطه با موضوعات باقیمانده.
۲) در تاریخ ۲۱ آگوست ۲۰۰۷ دبیرخانه و ایران به تفاهمی درباره برنامه کار برای حل موضوعات باقیمانده اجرای پادمان ها دست یافتند (ضمیمه گزارش Gov/۲۰۰۷/۴۸) از زمان گزارش قبل پیشرفت های ذیل در اجرای برنامه کار صورت پذیرفته است.
-A-۱ ) سانتریفوژهای P۱ و P۲
روزشمار فعالیت ها از زمان گزارش قبلی به شرح زیر می باشد؛
ـ در تاریخ ۳۱ آگوست ۲۰۰۷ آژانس سوالات باقیمانده مربوط به برنامه غنی سازی اورانیوم P۱ و P۲ را به صورت مکتوب به ایران ارائه نمود.
ـ در ۲۴ و ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۷ جلسه یی در تهران بین آژانس و مقامات ایرانی برای تشریح سوالات داده شده به ایران برگزار شد.
ـ از ۹ تا ۱۱ اکتبر ۲۰۰۷ جلسه دیگری بین آژانس و مقامات ایرانی در تهران برگزار شد که در آن ایران به سوالات آژانس پاسخ های شفاهی ارائه کرد و آژانس توضیحات و روشنگری های بیشتری را خواستار شد.
ـ در ۱۵ اکتبر ۲۰۰۷ آژانس پاسخ های مکتوب اولیه به سوالات را دریافت کرد.
ـ از ۲۰ تا ۲۴ اکتبر ۲۰۰۷ یک تیم فنی آژانس به منظور مرور دقیق پاسخ ها و اسناد مثبت و مصاحبه با مسوولان مرتبط با برنامه غنی سازی اورانیوم P۱ و P۲ به تهران رفتند.
ـ از ۲۹ اکتبر تا اول نوامبر ۲۰۰۷ آژانس به گفت وگوی خود با مقامات ایرانی درباره برنامه غنی سازی سانتریفوژ ادامه داد.
ـ ایران اسناد مثبت و توضیحات مکتوب دیگری را ارائه کرد و آژانس گفت وگوها و مصاحبه هایی را با مسوولان ایرانی درگیر در فعالیت های هسته یی در دهه ۸۰ و ۹۰ انجام داد.
ـ در ۵ و ۱۲ نوامبر ۲۰۰۷ ایران پاسخ های خود را به سوالات آژانس درباره برنامه غنی سازی اورانیوم P۱ و P۲ به صورت مکتوب ارائه کرد.
-A-۱-۱ ) دستیابی به تاسیسات و فناوری چرخه سوخت طی سال های ۱۹۹۵-۱۹۷۲
۴ ) بنا به گفته ایران، سازمان انرژی اتمی ایران در سال های اولیه قراردادهایی را با مجموعه یی از کشورهای فرانسه، آلمان، انگلیس و امریکا منعقد کرد تا بتواند انرژی هسته یی و حد گسترده یی از خدمات مربوطه چرخه سوخت دست یابد، اما بعد از انقلاب ۱۹۷۹ این قراردادها که ارزش کل آنها حدود ۱۰ میلیارد دلار بود اجرا نشد. ایران توجه را به این جلب کرد که یکی از قراردادها که در سال ۱۹۷۶ امضا شده بود برای توسعه کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی لیزر بوده است. (پی نوشت ۱) مقامات عالی رتبه ایرانی گفتند که در اواسط دهه ۱۹۸۰ ایران به منظور احیای برنامه هسته یی خود و رفع نیاز فزاینده انرژی کشور کار را با بسیاری از کشورها را شروع کردند. با استفاده از سرمایه گذاری های انجام شده تا آن زمان ایران گفت که تلاش هایش را ابتدا بر تکمیل کارخانه انرژی هسته یی بوشهر متمرکز کرد و بدین منظور با نهادهایی از جمله از کشورهای آرژانتین، فرانسه، آلمان و اسپانیا وارد گفت وگو شد که موفقیتی حاصل نگردید. همان زمان ایران تلاش هایی برای دستیابی به رآکتورهای تحقیقاتی از آرژانتین، چین، هند و شوروی سابق انجام داد که آن هم بی نتیجه ماند.
۵ ) به موازات فعالیت های مربوط به کارخانه های انرژی هسته یی ایران شروع به ساخت زیربناهای پشتیبانی برای ایجاد مراکز فناوری هسته یی در اصفهان و کرج کرد. ولی جدای از فناوری تبدیل اورانیوم که از یک شرکت چینی به دست آمد ایران نتوانست تاسیسات یا فناوری چرخه سوخت هسته یی از خارج دست یابد. در نتیجه به گفته ایران در اواسط دهه ۸۰ تصمیم برای دستیابی به فناوری غنی سازی اورانیوم از بازار سیاه اتخاذ شد.
۶ ) برای ارزیابی اطلاعات مشروح داده شده توسط ایران آژانس گفت وگوهایی را با مقامات عالی رتبه کنونی و سابق ایران انجام داد. آژانس همچنین اسناد مثبته از جمله قوانین ، قرارداد با شرکت های خارجی، موافقتنامه های با دیگر کشورها و بازدید از سایت های هسته یی ایران را بررسی نمود.
۷) با توجه به سابقه طولانی و پیچیدگی برنامه و ماهیت دوگانه فناوری غنی سازی براساس اطلاعاتی که تاکنون در دسترس قرار داد آژانس در موقعیتی نیست که درباره ماهیت اولیه بخش هایی از برنامه نتیجه گیری کند. ممکن است زمانی که ابعاد دیگر برنامه کار به ابعاد دیگر پرداخته خواهد شد و زمانی که آژانس قادر باشد کامل بودن اظهارنامه های ایران را راستی آزمایی کند پاسخ به این سوالات بیشتر روشن شود.
-A-۱-۲ ) دستیابی به فناوری سانتریفوژ غنی سازی P۱
▪ پیشنهاد سال ۱۹۸۷
۸) همانگونه که قبلاً به شورای حکام گزارش شد (بندهای ۱۴ و ۱۵ گزارش Gov/۲۰۰۷/۴۸) ایران در ژانویه ۲۰۰۵ کپی سند یک صفحه یی دست نویسی را به آژانس نشان داد که در آن پیشنهاد ارائه قطعات و تجهیزات مشخصی به ایران در سال ۱۹۷۸ توسط یک واسطه خارجی داده شده بود. ایران در سال ۲۰۰۵ بیان داشت که این تنها شاهد مستند باقیمانده درباره دامنه و مندرجات پیشنهاد ۱۹۸۷ می باشد. در ۹ اکتبر ۲۰۰۷ کپی آن سند به آژانس داده شد. برخی از جوانب خاصی از سند نشان می دهد تاریخ آن ۱۹۸۷ می باشد ولی منشاء سند هنوز مشخص نشده است. ۹- در ۵ نوامبر ۲۰۰۷، ایران سیر تاریخی به روز شده یی از ملاقات های بین ایران و شبکه تامین را که طی سال های ۱۹۸۶ تا ۱۹۸۷ انجام شده بود، ارائه کرد. ایران همچنان بر این نظر است که تنها تعدادی قطعات از دو سانتریفوژ باز شده به اضافه اسناد و نقشه های پشتیبانی در ۱۹۸۷ توسط شبکه ارسال شده است. ایران بار دیگر تاکید کرد که فناوری یا تجهیزات تبدیل و ریخته گری اورانیوم را از شبکه دریافت نکرده است. و درخواستی برای دریافت سند ۱۵ صفحه یی که روش های کاهش UF۶ به فلز اورانیوم و ریخته گری آن به نیم کره ها را تشریح می کند (بند ۶ Gov/۲۰۰۷/۸۷) ارائه نکرده است به این نکات در بخش A-۳ زیر پرداخته شده است. ۱۰- بنا به گفته ایران تصمیم برای دستیابی به فناوری غنی سازی توسط رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گرفته و توسط نخست وزیر ایران تایید شد. در پاسخ به استفسارات آژانس درباره اسناد مرتبط دیگر درباره پیشنهاد ۱۹۸۷ در ۸ نوامبر ۲۰۰۷ کپی سند محرمانه یی از رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به نخست وزیر به تاریخ ۲۸ فوریه ۱۹۸۷ به آژانس ارائه شد که تایید نخست وزیر در تاریخ ۵ مارس ۱۹۸۷ را نیز دربر داشت. رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در این مکاتبه بیان داشت که با فعالیت ها باید به طور کاملاً محرمانه برخورد شود. در پاسخ به استفسار آژانس مبنی بر اینکه آیا هیچ بخش نظامی در این برنامه درگیر بوده است، ایران بیان داشته که هیچ موسسه یی غیر از سازمان انرژی اتمی در فرآیند تصمیم گیری یا اجرای برنامه غنی سازی سانتریفوژ دخالت نداشته است. ۱۱- براساس مصاحبه های انجام شده با مقامات ایرانی و اعضای شبکه تامین در دسترس اسناد محدود ارائه شده توسط ایران و اطلاعات خرید جمع آوری شده از طریق تحقیقات مستقل آژانس، آژانس نتیجه گیری کرده است که اظهارات ایران با اطلاعات در دسترس آژانس درباره دستیابی ایران به فناوری غنی سازی سانتریفوژ P۱ اعلام شده در ۱۹۸۷ همخوانی دارد.
▪ تحقیق و توسعه اولیه
۱۲) ایران بیان داشته است که در طول مرحله اول تحقیق و توسعه P۱ (R&D) در سال های ۱۹۹۳-۱۹۸۷ تنها منابع انسانی و مالی محدودی (سه محقق) به این پروژه اختصاص داده است. بنا به گفته ایران، ایران بر درک کارکرد سانتریفوژها، مونتاژ آنها و تولید داخلی قطعات تاکید شده بود. ایران همچنین بیان داشت که در این دوره کار تحقیق و توسعه فقط توسط سازمان انرژی اتمی و بدون حمایت دانشگاه ها یا مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC) انجام شد. به گفته ایران هیچ تماسی در این دوره با شبکه تامین برای درخواست حمایت در حل مشکلات فنی که ایران با آن مواجه شده بود برقرار نشد.
۱۳) اظهارات ایران درباره این مرحله از تحقیق و توسعه با یافته های آژانس که بر مبنای مصاحبه های انجام شده با مقامات و اعضای شبکه هسته یی در دسترس، اسناد مثبته ارائه شده توسط ایران و اطلاعات خرید دریافت شده از طریق تحقیقات آژانس همخوانی ندارد. ولی نقش دانشگاه فنی که در آن آلودگی ذرات اورانیوم یافت شده است هنوز نیاز به بررسی دارد (به بخش A-۲ نگاه کنید)
▪ پیشنهاد ۱۹۹۳ و تحقیق و توسعه متعاقب آن
۱۴) همانگونه که قبلاً به شورای حکام گزارش شد (بند ۱۵ گزارش GOV/۲۰۰۷/۱۵) اظهارات ایران و اعضای کلیدی شبکه تامین درباره وقایع منجر شده به پیشنهاد اواسط دهه ۹۰ در تعارض با یکدیگر می باشد. طی جلسات برگزار شده در اکتبر ۲۰۰۷، ایران روزشمار به هنگام از وقایع ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۹ را که برخی از جزئیات مربوط به ملاقات ها، افراد شرکت کننده و دریافت های تجهیزات سانتریفوژ P۱ از طرف شبکه در طول این دوره را روشن می ساخت به آژانس ارائه کرد.
۱۵) ایران مجدداً عنوان کرد که در ۱۹۹۳ شبکه عرضه به ابتکار خود به شرکت ایرانی پیشنهاد فروش فناوری غنی سازی را ارائه کرده است. این پیشنهاد به اطلاع رئیس سازمان برنامه و بودجه ایران که عضو شورای انرژی اتمی کشور نیز بوده رسیده بود. این پیشنهاد سپس توسط سازمان انرژی اتمی ایران دنبال شد (بند ۱۶ گزارش GOV/۲۰۰۵/۶۷).
۱۶) آژانس تاکنون نتوانسته است اظهارات ایران درباره اینکه شبکه عرضه مبتکر پیشنهاد ۱۹۹۳ بوده است را تایید کند. اطلاعات داده شده توسط ایران درباره دریافت ها و ملاقات های فنی بعد از ۱۹۹۳ را اطلاعات براساس مصاحبه های انجام شده با برخی از افراد شبکه مطابقت دارد. براساس مصاحبه های انجام شده با مقامات لیبی و اعضای شبکه تامین و اطلاعات از منابع دیگر، آژانس نتیجه گرفته است که بیشتر اقلام مربوط به پیشنهاد ۱۹۹۳ ابتدائاً توسط اتحادیه جماهیر عربی لیبی سفارش شده بود، اما در واقع در دوره ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶ به ایران تحویل شده است.
۱۷) ایران اظهار کرده است در طول دوره ۱۹۹۹-۱۹۹۳، کماکان با مشکلاتی پیرامون تولید قطعات سانتریفوژهای P۱ و ساخت سانتریفوژهای مورد اطمینان از نوع P۱ بوده است. ایران گفته است که تنها تعداد محدودی نیروی انسانی تا ۱۹۹۷ در این پروژه درگیر بوده اند و اینکه حوالی ۱۹۹۸ مطالعات بیشتر تئوری و عملی در دانشگاه امیر کبیر آغاز گردید. این اظهارات ایران در این زمینه با سوالات فنی که از سوی پرسنل سازمان انرژی اتمی ایران از شبکه انجام شده است و اطلاعات مربوط به خریدها که در اختیار آژانس است تطابق دارد.
۱۸) ایران اظهار کرد که آزمایش سانتریفوژ P۱ را با موفقیت در اواخر دهه ۱۹۹۰ انجام داده و تصمیمی مبنی بر انجام تحقیق و توسعه با ابعاد وسیع تر اتخاذ گردید که در نهایت منجر به کارخانه غنی سازی شد. در آن راستا ایران اظهار کرد که اماکنی را در هشتگرد کرج، نطنز و اصفهان قبل از تصمیم گیری ساخت کارخانه غنی سازی در نطنز مورد بررسی قرار داد. در طول این مدت فعالیت های خرید اقلام شدت یافت و تجهیزات خلأ و همچنین مواد خام از جمله فولاد ماراجینگ و آلومینیوم با قدرت بالا از خارج تهیه گردید. ایران اسامی، محل ها و فعالیت های کارگاه های مربوط به تولید داخلی قطعات سانتریفوژ را که اکثر این کارگاه ها متعلق به سازمان های صنایع نظامی بوده است ارائه کرد (Para ۳۷, GOV/۲۰۰۴/۱۱) اطلاعات ارائه شده توسط ایران در رابطه با زمان این خریدها و میزان آن اقلام با یافته های آژانس مطابقت دارد.
A-۱-۳ ) دستیابی تکنولوژی سانتریفوژ P۲
۱۹) ایران اظهار کرده است شبکه در جلسه ۱۹۹۶ در دوبی به منظور جبران کیفیت پایین قطعات سانتریفوژ P۱ فراهم شده از شبکه، یک ست کامل از نقشه های عمومی سانتریفوژ P۲ را به ایران تحویل داد. این اظهارات در مصاحبه آژانس با افراد کلیدی شبکه مورد تایید قرار گرفت.
۲۰) ایران تاکید کرد که اگرچه نقشه ها در ۱۹۹۶ تحویل شد اما هیچ کاری در زمینه سانتریفوژ P۲ تا سال ۲۰۰۲ آغاز نشد. ایران براساس اظهارات مدیران عالی رتبه قبل و حال در سازمان انرژی اتمی ایران، در آن زمان هنوز توانایی های فنی و علمی برای اشراف بر ساخت ماشین های سانتریفوژ را به دست نیاورده بود. آژانس اطلاعات قابل اطمینان را در رابطه با خریدهایی از ماشین های سانتریفوژ P۲ یا اقلام مربوط به آن در این دوره زمانی را به دست نیاورده است (شاهد قبلی که در سند (Para ۱۸ GOV/۲۰۰۶/۱۵) نمی تواند کماکان مورد اشاره قرار گیرد.
۲۱ ) در سال ۲۰۰۲ سازمان انرژی اتمی ایران قراردادی را با یک شرکت خصوصی برای ساخت سانتریفوژ اصلاح شده p۲ منعقد کرد.
(Para ۴۵, GOV/۲۰۰۴/۱۱) در ۵ نوامبر ۲۰۰۷ آژانس یک کپی از قرارداد که محتوای آن با مصاحبه های قبل با صاحب شرکت که برای مصاحبه در این زمان در دسترس نبود مطابقت داشت دریافت کرد. قرارداد در مارس ۲۰۰۳ متوقف شد اما صاحب شرکت اظهار داشته است که او کار خود را با ابتکار خودش تا ژوئن ۲۰۰۳ ادامه داد.
۲۲) صاحب شرکت در مصاحبه های قبل اظهار کرد که قادر بوده است کلیه مواد خام و اقلام جزیی را به استثنای بربرینگ ها، روغن ها و مغناطیس ها، از منابع داخلی تامین کند که این امر با اطلاعات خریدها که اخیراً در دسترس آژانس است مطابقت دارد. صاحب شرکت اظهار کرد که ۱۵۰ مغناطیس با مشخصات p۲ تهیه کرده و تلاش کرده است ده ها هزار مغناطیس بیشتر را نیز تهیه کند، اما این سفارش ها از سوی فروشندگان لغو شده است.
سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که پس از توقف قرارداد صاحب شرکت درصدد تامین مغناطیس های اضافی برای سازمان بوده است که با شکست مواجه شد، این امر نیز با اطلاعات موجود در آژانس که براساس تحقیقاتش حاصل شده است مطابقت دارد. ایران تایید کرد که روتورهای سانتریفوژ p۲ از نوع کامپوزیت در کارگاهی مستقر در سازمان صنایع دفاع (DIO) ساخته شده است (para ۲۲, GOV/۲۰۰۴/۳۴)
۲۳) براساس بازدیدهای انجام شده توسط بازرسان آژانس از کارگاه p۲ در سال ۲۰۰۴، مطالعه قرارداد صاحب شرکت، گزارش کار و دفتر عملکرد و اطلاعات موجود پیرامون درخواست های خرید، آژانس نتیجه گرفته است که اظهارات ایران پیرامون فعالیت های اظهار شده (R&D) در زمینه P۲ با یافته های آژانس مطابقت دارد. نمونه های محیط زیست که از اماکن مربوط به R&D و تجهیزات برداشته شده است شواهدی از اینکه مواد هسته یی در این آزمایشات انجام شده باشد را نشان نمی دهد.
A-۲ ) منشاء آلودگی
۲۴) در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷ آژانس به طور مکتوب سوالاتی مرتبط با منشاء آلودگی ذرات اورانیوم در دانشگاه فنی را به ایران ارائه داد و خواستار دسترسی به اسناد و افراد و نیز تجهیزات مربوطه و مکان های مربوطه، نمونه برداری، سوالات شامل منشاء ذرات آلودگی سند شماره (Para ۲۴, GOV/۲۰۰۶/۵۳) نوع تجهیزات، استفاده فرضی از تجهیزات، اسامی افراد و نقش آنان و موسسات شان شامل مرکز فیزیک (PHRC) شد. بر اساس برنامه کاری ایران می بایست پاسخ به سوالات را ارائه و دسترسی های درخواستی طی چند هفته آینده اعطا کند.
A-۳ ) سند اورانیوم فلزی
۲۵) آژانس در ۸ نوامبر ۲۰۰۷ یک کپی از سند ۱۵ صفحه یی که روش تبدیل UF۶ به اورانیوم فلزی و ریخته گری آن را به صورت نیم کره تشریح می کرد تحویل گرفت. ایران تاکید کرد که این سند همراه با اسناد P۱ در ۱۹۸۷ دریافت شده است. آژانس این سند را با پاکستان، کشوری که به عنوان مبدا مطرح شده است در میان گذاشته و خواستار اطلاعات بیشتر شده است. ایران ادعا می کند موضوع تجهیزات تبدیل مجدد و تجهیزات ریخته گری که در پیشنهاد یک صفحه یی ۱۹۸۷ مطرح شده با شبکه عرضه پیگیری نکرده است. علاوه بر آزمایشات تبدیل UF۴ به فلز اورانیوم که در مرکز تحقیقات هسته یی تهران (براساس گزارش) (para ۲, Annex ۲, GOV / ۲۰۰۴ /۶۰) آژانس هیچ شواهدی مبنی بر وجود فعالیت های تبدیل مجدد UF۶ و ریخته گری در ایران ندارد؛ در عین حال لازم به ذکر می باشد خط تولید مقدار کم UF۶ به فلز اورانیوم در تاسیسات UCF که توسط ایران نیز در پرسشنامه طراحی های اظهار شده است.
(۲۰۰۳/۷۵ (para ۳, Annxex ۱, GOV / وجود دارد. براساس نتایج بازرسی های انجام شده این خط ساخته نشده است.
A-۴ ) پلونیوم - ۲۱۰
۲۶ ) در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷ آژانس سوالاتی در رابطه با فعالیت های ایران در پلونیوم ارائه و خواستار دسترسی به اسناد مربوطه و افراد شد. سوالات شامل دامنه و اهداف مطالعات پلونیوم - (Para۲۸, GOV/۲۰۰۴/۱۱) و ادعایی مبنی بر اینکه هیچ میزانی از بیسموت از خارج تهیه شده است یا تلاشی در آن جهت انجام شده یا اینکه مطالعات تئوری مربوطه یا R&D در ایران انجام شده است یا خیر بود. براساس برنامه کار، ایران باید پاسخ به سوالات و درخواست و دسترسی درخواستی در چند هفته آینده را معمول دارد.
A-۵ ) معدن گچین
۲۷ ) در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷ آژانس سوالات را به صورت مکتوب در زمینه معدن گچین و درخواست دسترسی به اسناد، افراد و تجهیزات مربوطه را به ایران ارائه کرد. سوالات شامل مشخص کردن مالکیت محدوده معدن، اکتشاف و استخراج و اینکه چرا این گونه فعالیت ها در این محل انجام شده است، (حال آنکه زیرساختار مناسب در جای دیگری وجود داشته است) و اینکه چرا فعالیت های سازمان انرژی اتمی ایران در این معدن در سال ۱۹۹۳ متوقف شد (Para ۲۶, GOV۲۰۰۵/۶۷) بود. مطابق برنامه کار، ایران باید پاسخ سوالات و دسترسی ها را ظرف چند هفته بدهد.
A-۶ ) مطالعات ادعایی (مشکوک)
۲۸ ) آژانس از ایران خواسته است در اولین فرصت سوالات در زمینه مطالعات ادعایی پیرامون تبدیل دی اکسید اورانیوم به UF۴ (پروژه نمک سبز) آزمایشات مربوط به انفجار بالا و طراحی پرتابه ورود مجدد موشک
(Para۳۸-۳۹, GOV۲۰۰۶/۱۵) را مورد توجه قرار دهد. مطابق برنامه کار ایران بایستی در چند هفته آینده به این موضوع بپردازد. در عین حال آژانس مشغول اتخاذ ترتیباتی است که مدارک مربوطه دریافتی از طرف ثالث را با ایران در میان گذارد.
A-۷ ) ضمایم تاسیسات مربوط به کارخانه سوخت نطنز
۲۹ ) در ۱۷ و ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۷ یک تیم فنی آژانس با مقامات ایرانی جزئیات پیش نویس ضمایم تاسیسات مربوط به کارخانه سوخت نطنز را در اختیار گذاشتند بحث های بیشتر در ۲۰ و ۲۴ سپتامبر منجر به اجرایی شدن ضمیمه تاسیسات از تاریخ سپتامبر ۲۰۰۷ شد.
B ) فعالیت های کنونی مرتبط با غنی سازی
۳۰ ) در ۳ نوامبر ۲۰۰۷ آژانس راستی آزمایی کرد که ایران نصب ۱۸ زنجیره ۱۶۴ تایی را در FEP تمام کرده و UF۶ به تمام ۱۸ آبشار تزریق کرده است. هیچ گونه فعالیتی در زمینه نصب ماشین سانتریفوژ یا نصب لوله گذاری سانتریفوژ خارج از منطقه ۱۸ آبشار اولیه انجام نشده است. کار نصب زیرساخت های سیستم های ثانویه مربوط و تزریق و خروج مواد ادامه دارد.
۳۱ ) از فوریه ۲۰۰۷ تاکنون ایران حدود ۱۲۴۰ کیلو UF۶ را به آبشارها در FEP تزریق کرده است. میزان تزریق کمتر از مقدار مورد انتظار در یک تاسیسات با چنین طراحی می باشد. در حالی که ایران اظهار کرده است به سطح غنای ۸/۴ اورانیوم FEP ۲۳۵ رسیده است. حداکثر غنایی که آژانس براساس نمونه گیری زیست محیطی از قطعات آبشارها و تجهیزات مربوطه انجام داده است ۴ درصد می باشد. حسابرسی جزیی مواد هسته یی در انبارداری سالانه که قرار است از ۱۶ تا ۱۹ دسامبر ۲۰۰۷ انجام شود عملی خواهد شد. از مارس ۲۰۰۷ تاکنون جمعاً ۷ بازرسی سرزده از FEP انجام شده است.
۳۲ ) از آگوست ۲۰۰۷ تاکنون ایران به آزمایش ماشین های سانتریفوژ تکی، آبشارهای ۱۰ و ۲۰ تایی و نیز یک آبشار ۱۶۴ تایی در قسمت کارخانه پایلوت غنی سازی (PFEP) ادامه داده است. از ۲۳ جولای تا ۲۲ اکتبر ۲۰۰۷، ایران ۵ کیلو UF۵ در ماشین تکی تزریق کرده است. هیچ موادی به آبشارها تزریق نشده است. از ۱۵ تا ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۷ آژانس یک راستی آزمایی پیرامون انبارداری فیزیکی در PFEP انجام داد؛ اگرچه هنوز نتیجه بعضی از نمونه ها در دسترس نیست ولی ارزیابی مقدماتی آ ژانس از این انبارداری اظهارات ایران را تایید می کند.
۳۳ ) اخبار زیادی در مطبوعات به نقل از مقامات عالی رتبه ایرانی در رابطه با R&D و آزمایشات مربوط به ماشین P۲در ایران (Para ۱۴, GOV۱۴/۲۰۰۶/۲۷) مطرح شده است. براساس مکاتبه انجام شده از سوی ایران به آژانس در ۸ نوامبر ۲۰۰۷ ایران اعلام داشته «ایران به طور داوطلبانه آژانس را از وضعیت آزمایشات مکانیکی بدون تزریق UF۶ مربوط به نسل جدید طراحی سانتریفوژ مطلع کرده است.» در مکاتبات نیز اضافه شده است؛ « ایران موافقت کرد که در رابطه با نسل جدید سانتریفوژها تبادل اطلاعات کند» و در این رابطه با آژانس در ماه دسامبر ۲۰۰۷ بحث خواهد کرد.
C ) فعالیت های بازفرآوری
۳۴ ) آژانس از طریق بازرسی های خود و راستی آزمایی اطلاعات طراحی به نظارت بر استفاده و ساخت سلول های داغ در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیبدنیوم، ید و زنون (تاسیسات MIX) و رآکتور تحقیقات هسته یی ایران (IR-۴۰) ادامه داده است. هیچ نشانه یی از فعالیت های مرتبط با بازفرآوری در این تاسیسات وجود نداشته است.
D ) پروژه های مرتبط با آب سنگین
۳۵ ) آژانس در ۱۱ نوامبر ۲۰۰۷ به راستی آزمایی اطلاعات طراحی در IR-۴۰ پرداخته و توجه کرد که ساخت تاسیسات در حال پیشرفت است. تصویربرداری ماهواره یی ظاهراً نشان می دهند کارخانه تولید آب سنگین در حال عملیات است. با توجه به اینکه پروتکل الحاقی همچنان اجرا نشده باقی مانده است آژانس به این تاسیسات دسترسی روتین ندارد، می بایستی بر تصویربرداری های ماهواره یی تکیه کند.
E ) دیگر مسائل اجرایی
E-۱ ) تبدیل اورانیوم
۳۶ ) در طول مدت انجام عملیات تبدیل اورانیوم در UCF که از تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۰۷ آغاز شد تا ۵ نوامبر ۲۰۰۷، تقریباً ۷۸ تن اورانیوم به شکل UF۶ تولید شده است. این رقم مجموع حجم تولید UF۶ را در UCF از مارس ۲۰۰۴ را به حدود ۲۶۶ تن می رساند که تمامی آنها تحت نظارت و مراقبت آژانس قرار داشته اند.
E-۲ ) اطلاعات طراحی
۳۷ ) آژانس در ۳۰ مارس ۲۰۰۷، از ایران خواست تا تصمیم خود درخصوص تعلیق اجرای متن اصلاح شده کد ۳ -۱ ترتیبات فرعی (GOV/۲۰۰۷/۲۲ بخش ۱۴-۱۲) (پی نوشت دو) را مورد تجدید نظر قرار دهد، اما هیچ پیشرفتی درخصوص این مساله وجود نداشته است.
E-۳ ) دیگر مسائل
۳۸ ) آژانس به منظور راستی آزمایی و ممهور کردن سوخت جدید پیش بینی شده برای نیروگاه هسته یی بوشهر در تاریخ ۲۶ نوامبر ۲۰۰۷ و قبل از حمل سوخت از روسیه به ایران ترتیباتی اتخاذ کرده است.
F ) خلاصه گزارش
۳۹ ) آژانس قادر شده است عدم انحراف مواد اعلام شده هسته یی در ایران را راستی آزمایی کند ایران دسترسی آژانس به مواد اعلام شده هسته یی را فراهم ساخت و گزارش های حسابرسی لازم در ارتباط با مواد و فعالیت های اعلام شده هسته یی را ارائه داده است ایران یک (متن) ضمیمه تاسیسات برای FEP را منعقد کرد. به هر حال بایستی توجه داشت که از اوایل ۲۰۰۶ آژانس این گونه اطلاعات را که ایران پیشتر پیرو پروتکل الحاقی و اقدامات شفاف سازی در اختیار می گذاشت، دریافت نکرده است؛ در نتیجه آگاهی آژانس درباره برنامه جاری هسته یی ایران در حال تنزل بود.
۴۰ ) ایران بر خلاف تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل متحد، با ادامه دادن عملیات PFEP (کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت) و FEP (کارخانه غنی سازی سوخت) فعالیت های مرتبط با غنی سازی را به حال تعلیق درنیاورده است. ایران همچنین به ساخت IR-۱۴۰ و عملیات کارخانه تولید آب سنگین ادامه داده است.
۴۱ ) دو مساله عمده مرتبط با گستره و ماهیت برنامه هسته یی ایران باقی مانده است؛ برنامه سانتریفوژ غنی سازی گذشته و کنونی ایران و مطالعات ادعا شده. آژانس قادر شده است نتیجه بگیرد که پاسخ های ارائه شده درخصوص گذشته برنامه های سانتریفوژهای P۱ و P۲منطبق با یافته هایش بوده است. آژانس در عین حال همچنان به دنبال تثبیت (این مطلب) خواهد بود و به تکمیل اقدامات راستی آزمایی اظهارات ایران ادامه می دهد. آژانس در نظر دارد طی چند هفته آینده روی موضوع آلودگی و همچنین مطالعات ادعا شده و دیگر فعالیت هایی که می تواند ابعاد نظامی داشته باشد، متمرکز شود.
۴۲) ایران دسترسی کافی به افراد را فراهم کرده، به موقع به سوالات پاسخ داده و به ارائه توضیحات درخصوص موضوعات مطرح شده در چارچوب برنامه شتاب بخشیده است.
در هر حال همکاری ایران بیشتر حالت واکنشی داشته است تا حالت فعال. همانگونه که قبلاً عنوان گردید همکاری فعال و شفافیت کامل ایران برای اجرای کامل و سریع برنامه اقدام ضروری است.
۴۳ ) به علاوه ایران نیاز دارد به اعتمادسازی در مورد گستره و ماهیت برنامه کنونی خود ادامه دهد. اعتماد به ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه هسته یی ایران مستلزم این است که آژانس قادر باشد نه فقط درباره مواد اعلام شده هسته یی بلکه با همین درجه اهمیت در مورد عدم وجود مواد و فعالیت های اعلام نشده هسته یی در ایران، تضمین ارائه کند. اگرچه آژانس غیر از مواردی که در چارچوب برنامه بدان ها پرداخته می شود درباره مواد و فعالیت های هسته یی اعلام نشده احتمالی در ایران اطلاعات قطعی ندارد، اما آژانس در موقعیتی نیست که بدون اجرای کامل پروتکل الحاقی، درخصوص عدم وجود مواد و فعالیت های هسته یی اظهار نشده در ایران تضمینات معتبری ارائه کند. این امر به ویژه با توجه به فعالیت های اعلام نشده ایران طی نزدیک به دو دهه برای بازسازی اعتماد به ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه هسته یی این کشور حائز اهمیت می باشد. مدیرکل بنابراین بار دیگر مصرانه از ایران می خواهد پروتکل الحاقی را در اولین فرصت ممکن اجرا کند.
مدیرکل همچنین بار دیگر مصرانه از ایران می خواهد تمامی اقدامات اعتمادسازی که توسط شورای امنیت الزامی شده از جمله تعلیق فعالیت های مرتبط با غنی سازی را به اجرا در آورد.
۴۴ ) مدیرکل به نحو مقتضی به گزارش دهی خود ادامه خواهد داد.
پی نوشت یک؛ (علاوه بر قرارداد ۱۹۷۶ برای کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی البرز که با یک شرکت امریکایی منعقد شده بود ایران گزارش نموده است که قراردادهای زیر در رابطه با غنی سازی لیزر منعقد شده است. (بند ۳۰ گزارش ضمیمه (Gov/۲۰۰۴/۶۰
ـ ۱۹۷۵ - برای ایجاد آزمایشگاهی به منظور مطالعه رفتار اسپکتروسکوپیک فلز اورانیوم (آلمان)
ـ ۱۹۹۱- برای ایجاد آزمایشگاه اسپکتروسکوپی لیزر و آزمایشگاه جداسازی جامع (چین)
ـ ۱۹۹۸ - برای دستیابی به اطلاعاتی در رابطه غنی سازی لیزر و تهیه تجهیزات مرتبط (روسیه)
پی نوشت دو؛ براساس کد ۱-۳ بخش عمومی ترتیبات فرعی که در ۱۹۷۶ که مورد توافق قرار گرفته است اطلاعات طراحی تاسیسات جدیدی «معمولاً نبایست دیرتر از ۱۸۰ روز قبل از زمان تعیین شده دریافت مواد هسته یی برای اولین بار در تاسیسات، ارائه گردد» در مقابل متن اصلاح شده است که در ۲۰۰۳ مورد موافقت قرار گرفت مبنی بر اینکه چنین اطلاعاتی بایستی از زمان تصمیم ساخت یا اجازه ساخت چنین تاسیساتی (هر کدام که زودتر است) ارائه شود.»

منبع : روزنامه اعتماد