نگاهی کوتاه به طراحی ۲۰۶ آریان

این نوشتار در حالی نگاشته می شود كه بیش از ۷ سال از معرفی پژوی ۲۰۶ در دنیا می گذرد. این اتومبیل چند سال پیاپی در زمره پر فروش ترین اتومبیل های جهان بوده و از ابتدای تولید آن یعنی سپتامبر ۱۹۹۸ تاكنون در حدود ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه از آن تولید شده است. از دلایل موفقیت كمپانی پژو در معرفی ۲۰۶ به خصوص مدل هاچ بك را می توان طراحی بسیار زیبا و متفاوت زمان خود، قیمت پایین و در نظرگیری مسائل زیست محیطی آن برشمرد. آخرین طرح جایگزین این اتومبیل نسل هفتم سری اتاق ۲ پژو (۲۰۷) است كه همچون بسیاری از مدل های كانسپت۱ و تولیدی پژو در چند سال اخیر به لحاظ استایل بسیار كلیشه ای و خام همراه با هیجان های لحظه ای است كه مصرف كننده را در اولین برخورد تحت تاثیر قرار می دهد. مركز طراحی پژو امروزه با تغییر سیاست های خود به سمت و سوی دیگر در جهتی متفاوت با سال های پیشگام برمی دارد. سال هایی كه راهبردهای طراحی خود را در بسیاری از موارد به كمك مركز طراحی معروف ایتالیایی پنین فارینا (Pinin Farina) در مدل هایی چون «۴۰۵»، «۴۰۶سدان» و «كوپه» به بازار اتومبیل دنیا می فرستاد.
۲۰۶ در چند كشور از جمله ایران به تولید رسید و با استقبال خوب مصرف كنندگان روبه رو شد. این اتومبیل در كلاس های مختلفی چون هاچ بك، كوپه كابریوله (CC)، استیشن (SW)، RC و WRC تولید شد كه در ایران فقط هاچ بك آن در چند تیپ به بازار عرضه شد. در سال گذشته مدل ۲۰۶ سدان (صندوقدار) نیز به بازار اتومبیل ایران آمد تا بار دیگر شاهد حرف ها و بحث ها پیرامون طراحی آن و همخوانی با نیاز ایرانی و مسائلی از این دست باشیم. اگر كه بخواهیم فارغ از مسائل عملكردی و فنی و صرفاً از دید زیباشناختی محصول به ۲۰۶ سدان خیلی كوتاه نظر بیفكنیم باید به چند سال پیش بازگشت زمانی كه مدیریت وقت شركت ایران خودرو درصدد جایگزینی برای پیكان برآمد و فرآیند تبدیل طراحی اتومبیل پرطرفدار ۲۰۶ به یك اتومبیل سدان یا صندوقدار شكل گرفت. پس از ارائه طرح هایی از طرف مركز طراحی ایران خودرو و دست نیافتن به نتیجه مطلوب، تصمیم بر آن شد تا سفارش طراحی مدل جدید اتومبیلی صندوقدار بر بدنه (پلت فورم) ۲۰۶ را به یكی از پرآوازه ترین مراكز طراحی اتومبیل در دنیا یعنی «ایتال دیزاین» (ITALDESIGN) دهند. این فرآیند با صرف هزینه ای بالا به پایان می رسد و این مركز طراحی ایتالیایی نمونه اولیه (Prototype) این اتومبیل را با تغییرات كامل در جلو و عقب اتومبیل در اختیار ایران خودرو قرار می دهد كه می توان از آن به عنوان طرحی بسیار كامل و پخته یاد كرد كه تنها تا استودیوی طراحی صنعتی ایران خودرو آمد و بنا به دلایلی هیچگاه به مرحله تولید نرسید. پس از آن طرح دیگری از سوی یك مركز طراحی دیگر یعنی شركت «اداگ» به شكل نمونه اولیه ارائه شد كه در آن تغییرات كمتری را در سپر جلو و اضافه كردن صندوق لحاظ كرده بود كه طول بدنه در آن مدل در حدود ۵ سانتیمتر از مدل ارائه شده فعلی كوتاه تر بود و در نهایت با عدم پذیرش كمپانی پژو روبه رو شد. در نهایت مركز طراحی پژو با كمك بخش فنی شركت اداگ، ۲۰۶ سدان موجود را كه از آن با نام پژو آریان در ایران یاد می شود طراحی كرد كه به صورت محدودی در ایران و چند كشور دیگر از جمله چین عرضه خواهد شد.
در طراحی این مدل می توان واژه «طراحی محافظه كارانه» در جهت حداقل تغییرات و در نتیجه حداقل هزینه تولید را به كار برد، كه همین ویژگی طرح را به شكلی نه چندان هماهنگ تبدیل كرده است. اگرچه باید در نظر داشت طراحی صندوق برای اتومبیلی كه از ابتدا به شكل هاچ بك طراحی و تولید شده است كاری بسیار دشوار است. در نمونه تولید شده موجود، تغییرات شامل اضافه كردن صندوق عقب و سپر جلو، بدون تغییر در فاصله محورها است و همین امر سبب برآمدگی سپر جلو هواكشی بزرگتر شده است. از طرف دیگر همین عدم تغییر در عقب طرح فرمی را پدید آورده است كه احساس حجمی اضافه به بقیه بدنه در همان نگاه اول را منتقل می كند. شكل كلی یا به عبارتی دیگر گشتالت چراغ عقب بدون تغییر مانده ولی گرافیك داخل آن متفاوت شده است.
در كل صندوق را یك حجم بیرون كشیده بدون تغییر می بینیم. یكی از نكات منفی كه به طرح لطمه زیادی وارد می كند ستون c (ستون عقب) اتومبیل است كه ارتباط بصری نامناسبی را بین شیشه عقب و شیار در بغل به وجود آورده كه در قسمتی كه به سقف نزدیك می شود آن را بسیار نازك و نحیف نمایان می سازد. در صورتی كه بر روی گلگیر عقب تاكید بیشتری می شد و حجم برآمده تری پیدا می كرد، آنگاه همخوانی بیشتری با كل بدنه داشت و از جدایی بصری حجم صندوق از بقیه بدنه می توانست تا حد زیادی جلوگیری كند. جدای از استایل بصری ناقص اتومبیل از نكات مثبت طرح می توان به تعقر و گودی سطح بالایی صندوق اشاره كرد كه حركتی است وام گرفته از صندوق عقب مدل ۶۰۷ . این حركت دو مزیت خوب به همراه دارد: نخست اینكه با توجه به ارتفاع بلند صندوق به دید عقب بیشتر راننده كمك كرده و دوم از طرفی هماهنگی بیشتری را به لحاظ بصری در حجم مثبت و منفی عقب نمایان ساخته است. جدای از این تحلیل كوتاه كمپانی پژو پیشتر با طراحی قابل قبول مدل استیشن ۲۰۶SW نیاز به صندوق برای حمل بار بیشتر را برآورده كرده بود كه متاسفانه در ایران تولید و عرضه نشد. در مجموع می توان گفت كه طراحی پژو سدان طرحی قابل قبول برای فروش بیشتر نیست و در صورتی كه پژو آریان با استقبال خوبی در ایران روبه رو شود بدون شك به خاطر بازار انحصاری خودرو در ایران و نبود اتومبیل سدانی هم قیمت و دارای طرح امروزی دیگر خواهد بود.

پی نوشت:
:Concept-۱ محصولات طراحی شده مفهومی كه مهم ترین وجه آن نوآوری بدون در نظر گرفتن محدودیت های تولید و مصرف است.
كیوان نادری

منبع : روزنامه شرق