آموزش خود آزمایی در حضور همسر، موثرتر است

سال‌هاست كه پزشكان توصیه می‌كنند افراد برای تشخیص زودتر و به موقع بیماری‌ها و مخصوصا سرطان، از روش‌های خودآزمایی استفاده كنند. در این روش‌ها، هرچند وقت یك بار افراد بخش‌های مختلف بدن خود را مورد معاینه قرار می‌دهند تا در صورت بروز هرگونه یافته غیرطبیعی یا تغییر شكل نامناسب، با مراجعه به پزشك در حدود تعیین علت و شیوه درمان آن برآیند.
شاید با شیوه خودآزمایی پستان در خانم‌ها آشنایی داشته باشید و زیاد درباره آن شنیده باشید. در این روش، خانم‌ها ماهی یك بار خودشان سینه‌هایشان را معاینه می‌كنند و اگر مورد غیرطبیعی حس كردند به پزشك مراجعه می‌كنند. اما جالب است بدانید كه چنین خودآزمایی‌هایی درباره پوست همسر وجود دارد. در این معاینات، فرد نقاط مختلف پوست و به‌ویژه خال‌های پوستی‌اش را هرچند وقت یك بار معاینه می‌كند تا در صورت بروز تغییر و یا مشاهده هرگونه یافته غیرطبیعی، هرچه سریع‌تر با متخصص پوست درباره آنها مشورت كند.
معمولا برای شروع این خودآزمایی‌ها ابتدا یك دوره كلاس آموزشی برای فرد گذاشته می‌شود تا به او آموزش داده شود كه چگونه باید قسمت‌های مختلف پوست خود را معاینه كند. اما مطالعات جدید نشان می‌دهند كه اگر این آموزش‌ها در كنار همسر بیمار صورت گیرند، با موفقیت بیشتری همراه خواهند بود. دكتر رابینسون، پژوهشگر اصلی این طرح می‌گوید، خودآزمایی و معاینه پوست به‌وسیله خود فرد باعث می‌شود كه انواعی از سرطان‌های پوست به نام ملانوم زودتر تشخیص داده شوند و اثربخشی درمان آنها نیز بیشتر شود.
در اصل با این معاینات ساده به‌وسیله خود بیمار، میزان مرگ و میرهای ناشی از سرطان پوست به‌طور چشمگیری كاهش پیدا می‌كند. پژوهشگران معتقدند انجام این معاینات دوره‌ای و خودآزمایی‌ها به‌ویژه درباره افرادی كه در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارند بسیار بااهمیت است. مخصوصا افراد سالمند در این میان بسیار در خطر هستند و حتما باید یاد بگیرند كه به‌طور دوره‌ای قسمت‌های مختلف پوست خود را معاینه كنند، چرا كه خطر ابتلای آنها به سرطان‌های پوست و نیز مرگ و میر ناشی از این سرطان‌ها در آنها بیشتر از افراد جوان‌تر جامعه است.
انجام این معاینات تا حدود ۵۰ درصد می‌تواند مرگ و میر ناشی از سرطان پوست را كاهش دهد. چرا كه بیماری در مراحل ابتدایی‌تر و نه‌چندان پیشرفته شناسایی می‌شود.
مطالعه جدید روی ۱۳۰ فرد مستعد ابتلا به سرطان پوست انجام شد. ۶۵ نفر از آنها آموزش‌های لازم درباره خودآزمایی و معاینه را به تنهایی و ۶۵ نفر دیگر در كنار همسر خود دریافت كردند. در این آموزش‌ها اصول پنج‌گانه معاینه پوست به‌وسیله فرد (كه در اصطلاح ABCDE نامیده می‌شود) به آنها آموزش داده شد. بلافاصله بعد و نیز چهار ماه بعد از آموزش‌های فوق، از بیماران درباره مسائل آموزش داده شده امتحان كتبی گرفتند تا مشخص شود كه بیماران چه مقدار از این آموزش‌ها را یاد گرفته‌اند.
در امتحانی كه ماه چهارم از افراد گرفته شد، مشخص شد آموزش در كنار همسر اثرات بسیار مفیدتر و موثرتری را در بر دارد، به‌طور كه ظرف چهار ماه، افراد اطلاعات بیشتری از آموزش‌های ارائه شده را هنوز به خاطر داشتند.
در ضمن زمانی كه آموزش‌ها در كنار همسر ارائه می‌شد، تمایل فرد به ادامه خودآزمایی‌ها و معاینات ماهیانه بیشتر می‌شد، به‌طوری كه اگر بیمار در كنار همسرش آموزش دیده بود، تنها ۲۳ درصد احتمال داشت كه خودآزمایی و معاینه پوست را كنار بگذارد، در حالی كه این رقم درباره آموزش‌های یك طرفه و بدون همسر حدود ۴۵ درصد بود.
از آنجا كه ملانوم‌ها از مهم‌ترین سرطان‌های پوست و در اصل مرگ‌بارترین آنها هستند و از طرفی آنها را به راحتی می‌توان در مراحل ابتدایی درمان كرد، پزشكان معتقدند بیشتر باید بر اقداماتی نظیر خودآزمایی و معاینه پوست به‌وسیله خود افراد تاكید كرد‌.‌ با توجه به نتایج این طرح، پزشكان پیشنهاد می‌كنند كه آموزش‌های لازم درباره خودآزمایی پوست باید زمانی داده شوند كه زن و شوهر هر دو حضور دارند، چرا كه با این كار میزان موفقیت آموزش و تداوم معاینات دوره‌ای به‌وسیله فرد بیشتر می‌شود.‌

دكتر علی حسینی

منبع : روزنامه سلامت