تصمیم گیری دشوار

پس از این كه جانت اسمیت در سال ۲۰۰۱، در سن ۴۸ سالگی، یك جراحی هیستركتومی (برداشتن رحم و تخمدان ها) را پشت سر گذاشت، دكتر به او پیشنهاد كرد كه از هورمون استفاده كند. اسمیت می گوید: من تا آن زمان عرق شبانه و گرگرفتگی را تجربه كرده بودم كه چیز خوشایندی نیست. وی شخصاً به جست وجو پرداخت اما هر بار نتایج متضاد حاصل از تحقیقات متعدد، او را سردرگم و مأیوس كردند. او كه تصمیم به آزمایش روش هورمون درمانی گرفته بود، می گوید: هر چه بیشتر می خواندم، بیشتر گیج می شدم.
اما دقیقاً دو سال بعد از این كار دست كشید.اسمیت می گوید: به نظر می رسید كه همیشه چیزی ترسناك در این مورد وجود دارد.
پس از این كه در سال ۲۰۰۲، اعلام شد كه خطر سرطان پستان و سكته مغزی بر منافع احتمالی هورمون درمانی در پیشگیری از بیماری قلبی می چربد، همه زنان آمریكایی، قرص های خود را دور انداخته و تعداد موارد تجویز استروژن به شكل قابل ملاحظه ای پایین آمد.
اما حالا به نظر می رسد كه برخی از این زنان نیازی بدین كار نداشته اند. دو بررسی جدید نشان می دهد كه زنانی مثل خانم اسمیت كه در زمانی كه هنوز جوانتر و به یائسگی نزدیكترند هورمون مصرف می كنند، ممكن است نه تنها در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی نباشند، بلكه بدان مقاوم تر هم می شوند.
در سالهای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، پس از بررسی های متعدد درباره فواید هورمون درمانی در پیشگیری از بیماری قلبی و پوكی استخوان و نیز تقویت حافظه، هورمون ها نقش چشمه جوانی را بازی می كردند. این تصور كه این هورمون ها از بیماری قلبی ممانعت می كنند، به حدی قوی بود كه بسیاری از پزشكان آنها را برای پیشگیری از بیماری قلبی تجویز می كردند. چنین فرض می شد كه هورمون ها مانند ویتامین ها عمل می كنند و شما می توانید آنها را برای همه عمر مصرف كنید.
اما ادعاهای اغراق آمیز طرفداران هورمون درمانی توسط عده زیادی از كارآزمایی های بالینی تأیید نمی شوند، در سال ۱۹۹۲، این پرسش مطرح شد كه آیا باید هورمون را برای تمامی زنان یائسه به منظور پیشگیری از بیماری قلبی تجویز نمود؟ پاسخ در آن زمان و برای همیشه یك نه قاطع است.
نتایج بررسی های انجام شده تكان دهنده هستند. نه تنها هورمون درمانی در پیشگیری از بیماری قلبی سودی ندارد، بلكه خطر سرطان پستان، سكته مغزی و آمبولی (لخته خون كه در رگ حركت نموده و جریان خون را قطع می كند) را نیز بالا می برد. این تحقیقات كاهش سرطان كولوركتال (روده بزرگ و راست روده) و شكستگی مفصل لگن را نشان می دهند اما این مزایا بر خطرات استفاده از هورمون نمی چربند. در نتیجه این پژوهش ها، پزشكان از تجویز هورمون برای پیشگیری از بیماری قلبی دست برداشتند. اما واكنش جامعه پزشكی از این هم فراتر رفته و بسیاری از پزشكان از تجویز هورمون برای زنان به كلی دست برداشتند كه احتمالاً مناسب ترین شیوه هم نبود.
پس از آن، پزشكان برای كاهش علائم یائسگی از دوزهای پایین تر و كوتاه اثرتر هورمون استفاده نمودند كه به صورت موضعی و نه خوراكی به كار می رفت. اما در این مورد مطالعه ای انجام نشده بود. همچنین این سئوال نیز بدون پاسخ مانده بود كه چرا برخی تحقیقات نشان می دهند كه هورمون ها می توانند خطر بیماری قلبی را كاهش دهند. یك پاسخ می تواند این باشد كه ممكن است هورمون ها در سنین مختلف متناسب با فاصله زمانی تا یائسگی، به صورت های متفاوتی عمل كنند. در بررسی تفاوت تأثیر استروژن برحسب سن، معلوم شد كه در زنان بین ۵۰ تا ۵۹ ساله، ۳۴ درصد كاهش در حمله قلبی، جراحی بای پس عروق كرونر قلب و آنژیو پلاستی در مقایسه با گروهی دیده می شود كه درمان كاذب دریافت كرده اند. اما در مورد زنان ۶۰ ساله و بالاتر، این روش تأثیری در كاهش بیماری قلبی نداشت.
اما در یك بررسی دیگر، معلوم شد كه هورمون درمانی می تواند در پیشگیری از بیماری قلبی مؤثر باشد. در اینجا بر خلاف مطالعه قبلی با میانگین ۶۳ سال و فاصله زیاد از زمان یائسگی، متوسط سن افراد مورد مطالعه ۵۰ سال بود كه عموماً سن شروع یائسگی در زنان آمریكایی است. با مصرف استروژن در فاصله ۴ سال از یائسگی، مشخص شد كه شیوع بیماری قلبی ۳۴ درصد كاهش یافته است، در مورد افرادی كه استروژن را همراه با پروژسترون دریافت كرده بودند، این كاهش ۲۸ درصد بود. در زنانی كه فاصله آغاز هورمون درمانی آنها با زمان یائسگی، بیش از یك دهه بود، این روش تأثیری در كاهش بیماری قلبی نداشت.
به گفته صاحب نظران، اگر شما هورمون درمانی را در حوالی زمان یائسگی، یعنی زمان شروع گر گرفتگی ها، آغاز كنید، احتمالاً برای قلبتان هم مفید خواهد بود.
●زنان نزدیك به سن یائسگی درنهایت چه باید بكنند؟
پاسخ قاطع و واضحی وجود ندارد، اما برای زنانی كه از علائم جدی یائسگی رنج می برند، ارزش آن را دارد كه نگاهی دقیق تر به منافع و خطرات آن بیندازیم. به نظر می رسد كه ما خطرات را بیش از اندازه بزرگ نمایی كرده و دلایل بسیاری را كه زنان به خاطر آنها مصرف هورمون را آغاز كرده اند، نادیده گرفته ایم.
فایده اصلی هورمون درمانی، تخفیف علائمی چون بی خوابی، خشكی دستگاه تناسلی و گرگرفتگی است كه به طور مشخص از سه تا پنج سال به طول می انجامد. كسانی كه تجربه ای از گرگرفتگی ندارند، تصور می كنند كه این یك احساس گرمای خفیف و نامحسوس است، اما گرگرفتگی می تواند بسیار مخرب تر از اینها باشد. بیشتر زنانی كه دارند یائسه می شوند، از گرگرفتگی در رنج بوده و برای ۱۰ درصد آنها این تجربه به حدی ناراحت كننده است كه زندگیشان را مختل می سازد.
مطالعات نشان می دهند كه فواید جانبی دیگری نیز در مصرف هورمون وجود دارند، نظیر كاهش شكستگی مفصل لگن، سرطان روده بزرگ و بهبود كاركرد ذهنی. اما مصرف هورمون برای بیش از ده سال، می تواند به توانایی ذهنی آسیب وارد كند. بنابراین با توجه به سن و فاصله با زمان یائسگی، هورمون درمانی می تواند به طوركوتاه مدت برای توانایی های شناختی و حافظه مفید باشد و مطمئناً هورمون ها كمك می كنند كه جوانتر به نظر برسید. در یك بررسی نشان داده شده است كه زنانی كه برای مدت طولانی هورمون درمانی می كنند، چین و چروك كمتری دارند.
تصمیم گیری در مورد این كه هورمون مصرف بكنید یا خیر، كار دشواری است. خطر آن با توجه به سن شما و فاصله تان با زمان یائسگی و این كه آیا هم اكنون در معرض خطر سرطان یا بیماری قلبی هستید یا خیر، متفاوت است. همچنین بستگی به نوع هورمون و روش استفاده از آن دارد. بررسی خطرات مصرف هورمون با كمك پزشك امری ضروری است. در ارزیابی خطرات، مهم است كه به معنایی كه در ورای اعداد نهفته است، توجه كنیم. برای مثال، خطر ۳۹ درصدی سكته مغزی برای تمامی سنین، به معنی اضافه شدن تنها ۱۲ مورد سكته مغزی به ازای هر ده هزار زن در سال است. در مورد زنان جوانتر، نتیجه بسیار بهتر از زنان مسن است. زنان بین سنین ۵۰ تا ۵۹ سال كه هورمون دریافت می كنند، بیش از كسانی كه تحت درمان كاذب هستند، دچار سكته مغزی نمی شوند، اما در مورد زنان ۶۰ تا ۶۹ ساله، این میزان به ۱۹ مورد اضافی سكته مغزی به ازای هر ده هزار زن در سال بالغ می شود.
همچنین افزایش ۳۳ درصدی بیماری ترومبوآمبولیك وریدی (وجود لخته های خون در سیاهرگ های ساق پا یا قلب) گزارش شده است كه به معنای ۷ مورد اضافه به افرادی هر ده هزار زن در سال است.
حال آن كه این میزان برای زنان جوانتر به دو مورد اضافی می رسد.
متأسفانه، یافته های جدید، نوری بر آنچه هم اكنون رایج ترین مورد مصرف هورمون هاست- یعنی دوزهای پایین تر برای چند سال اول حول و حوش زمان یائسگی- نمی تابانند.
به رغم اطلاعات جدید، زنانی چون خانم اسمیت، هنوز احساس می كنند كه این خطرات ارزش توجه كردن را ندارند. مطمئناً هیچ كس فكر نمی كند كه برای پیشگیری از بیماری قلبی باید هورمون مصرف كرد. برای این دسته از زنان، داروهای خاص قلبی، همچنین رژیم غذایی و ورزش، راههای بسیار سالم تری برای جلوگیری از بیماری قلبی هستند. برای علائم یائسگی ممكن است زنان نیاز به روش های جایگزین داشته باشند. گروهی از داروهای ضدافسردگی، به نام مهاركننده های انتخابی باز جذب سروتونین (SSRI) می توانند در كاهش گرگرفتگی و نوسانات خلق مؤثر باشند.
برخی دیگر از زنان از استروژن های گیاهی بدین منظور استفاده می كنند. داده هایی در دست هستند كه نشان می دهند كه مصرف مقادیر زیاد سویا می تواند استروژن گیاهی را در رژیم غذایی تأمین نماید. البته این مواد جایگزین می توانند عوارض جانبی خودشان را به همراه داشته باشند، بنابراین زنان می بایست حتماً با پزشكشان مشورت كنند.
به نظر می رسد هورمون درمانی مؤثرترین درمان برای علائم شدید یائسگی باشد. به عقیده برخی صاحب نظران در مورد برخی از زنان، هورمون ها ارزش خطر كردن را دارند. آنها می گویند كه باید با زنان رو راست بود و درباره دانسته ها و نادانسته های مربوط به خطرات هورمون درمانی با ایشان صحبت كرد، هم اكنون حداقل به نظر می رسد كه هر چه علم درباره این خطرات بیشتر می یابد، تصمیم گیری دشوارتر می گردد.
www.usanews.com
ترجمه: زهرا عباسپور تمیجانی

منبع : روزنامه همشهری