سه شنبه, ۱۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 30 April, 2024
مجله ویستا
بیکاری مهمترین معضل کلانشهر تهران
همواره علل و عوامل متعدد در بروز معضل بیكاری در جامعه و بخصوص در شهرهای بزرگی چون تهران، اصفهان، مشهد و... موثر است.
دكتر «امان‌الله قرایی مقدم» جامعه‌شناس و استاد دانشگاه درباره علل و عوامل افزایش روزافزون نرخ بیكاری در كشور می‌گوید: «مساله بیكاری جوانان بزرگترین مشكل جامعه ایران از جمله شهر تهران است. یكی از علل اصلی این مساله مهاجرپذیری فراوانی است كه این شهر دارد. به عبارت دیگر روستاها به علت باروری زیاد، توان جذب نیروهای انسانی ماهر و حتی غیرماهر را نداشته، بنابراین تحت این شرایط، تعداد زیادی از جوانان به سوی شهرها رهسپار شده و شهرها بتدریج به تصرف روستاییان درآمده است. در نتیجه حاشیه‌نشینی در شهرهایی نظیر تهران به حدود ۲ میلیون نفر رسیده است. یكی از علت‌های اصلی افزایش بیكاری در شهرها ورود مهاجران بیكار از روستاها به شهرها است.
وی در ادامه می‌افزاید: «با رهسپار شدن جوانان روستایی به شهرها دو نوع بیكاری تحت عنوان بیكاری آشكار و پنهان پدید می‌آید. بیكاری آشكار در واقع مختا جمعیت فعال كشور است كه در سنین ۱۵ تا ۵۹ سال قرار دارند كه متاسفانه دارای هیچ نوع فعالیت و كار درآمدزا نبوده و به صورت آشكار بیكار هستند. در مقابل بیكاری پنهان قرار دارد كه افراد در این نوع از بیكاری دارای مشاغلی نظیر كوپن‌فروشی، دستفروشی، سیگارفروشی و... بوده كه كار آنان هیچ گونه تاثیری در تولید ندارد. متاسفانه جمعیت روستایی غیرمتخصص از بخش كشاورزی به بخش صنعت و خدمات هجوم آورده و چون درآمدی ندارند به انواع خلافكاری‌ها، آسیب‌های اجتماعی نظیر فساد، فحشا، دزدی و... روی می‌آورند.»
این جامعه‌شناس تاكید می‌كند: «بیكاری ام‌الفساد تمام معضلات ایران است. زیرا متاسفانه اكنون بیش از ۱۶ درصد جمعیت ایران برابر ۴ میلیون نفر بیكار هستند كه از این تعداد، افراد تحصیلكرده بین ۱۵ تا ۲۶ سال بیشترین درصد را به خود اختصاص می‌دهند».
دكتر مصطفی اقلیما آسیب‌شناس و رییس انجمن مددكاری ایران درباره علل افزایش بیكاری می‌گوید: «یكی از دلایل این مساله مهاجرت روستاییان به شهرها است كه به امید یافتن كاری پردرآمد به سوی تهران روانه می‌شوند. آنان می‌توانند در تهران مشغول به كار شوند اما كاری كه در اصل هیچ‌گونه تاثیری بر روند تولید ندارد و به عبارت دیگر آنان دچار بیكاری پنهان می‌شوند. اما مشكل اصلی مختص تحصیلكردگان است كه متاسفانه امروزه برای آنان كاری در جامعه یافت نمی‌شود. بطوری كه دستگاه‌های دولتی تنها از افراد لیسانس به بالا دعوت به همكاری می‌كنند. حتی این شرایط بر شركت‌های خصوصی و غیردولتی نیز تاؤیرگذار بوده است به گونه‌یی كه حتی برای مشاغلی نظیر منشی نیز افراد دارای مدرك فوق‌لیسانس و دكترا انتخاب می‌شوند.»
وی تصریح می‌كند: «شاید یكی از دلایل این امر را بتوان به رشد و گسترش دانشگاه‌های خصوصی نظیر دانشگاه آزاد، پیام نور و علمی كاربردی مربوط دانست. بطوری كه تعداد زیادی از جوانان در رشته‌های ناكارآمد علوم انسانی آموزش دیده و متاسفانه پس از اتمام تحصیلات هیچ شانسی برای یافتن شغل مناسب با تحصیلات خود ندارند.
یكی دیگر از دلایل افزایش بیكاری در جامعه كمبود نیروی متخصص در بازار كار است. بطوری كه در دنیا ۸۰ـ۷۰ درصد مردم قبل از اخذ دیپلم، حرفه و شغلی می‌آموزند و پس از آن به عنوان افراد متخصص وارد بازار كار می‌شوند. اما متاسفانه در ایران كمتر به این مساله توجه می‌شود و تعدادی افراد سودجو و فرصت‌طلب جوانان را به تحصیل در رشته‌های تخصصی اما ناكارآمد سوق می‌دهند كه پس از اتمام تحصیل هیچ بازار كاری برای آنان در نظر گرفته نشده است.»
● تاثیر بیكاری در بروز آسیب‌های اجتماعی
نقش بیكاری و تبعات آن را نمی‌توان در بروز آسیب‌های اجتماعی نادیده گرفت. بطوری كه به اعتقاد دكتر قرایی‌مقدم افراد بیكار مستعد انجام هرگونه خلافی هستند بطوری كه بیكاران به علت نداشتن درآمد براحتی به انواع آسیب‌ها دچار می‌شوند. برای نمونه در بیشتر موارد پس از بیكاری در خانواده‌ها طلاق پیش می‌آید، بعد از آن فحشا گسترش می‌یابد و به تبع آن فرار كودكان و بخصوص دختران از خانه، بچه‌های خیابان خواب و خیابان‌گرد افزایش یافته در نتیجه آمار جرم، جنایت، فساد و انواع آسیب‌های اجتماعی افزایش می‌یابد.
دكتر اقلیما در این خصوص می‌گوید: «افزایش نرخ بیكاری همواره با گسترش انواع آسیب‌های اجتماعی، بزهكاری‌ها، فقر، روسپی‌گری، دختران فراری، بچه‌های خیابانی و... همراه بوده است. متاسفانه این مساله در بسیاری از موارد به اعمالی نظیر دزدی، آدمكشی، آدم‌ربایی و ... در جامعه منجر شده است. به عبارت دیگر بیكاری منشا تمام فسادها در جامعه است.
● نقش دولت در كاهش معضل بیكاری
براساس نظرسنجی مركز افكارسنجی دانشجویان ایران ۸/۵۳ درصد از شهروندان تهرانی معتقدند كه دولت برای حل معضلات این شهر دارای برنامه و راهكار مناسب است، اما ۲/۴۳ درصد براین باورند كه دولت برنامه خاصی ندارد. همچنین ۵۳/۲ درصد امیدوارند كه دولت بتواند این معضلات را حل كند.
بنابراین با نگاهی سطحی می‌توان دریافت كه مردم، دولت را فاقد توانایی لازم در حل معضلات اجتماعی دانسته و از حل مشكلات توسط دولت ناامید شده‌اند.
دكتر قرایی مقدم، درباره نقش دولت در حل معضل بیكاری توضیح می‌دهد: «دولت تنها مسئول در این زمینه است.» افزایش نرخ بیكاری مربوط به یكی دو سال اخیر نیست بلكه در سال‌های نخست پیروزی انقلاب اسلامی طرز فكر غالب در جامعه بر داشتن فرزند بیشتر تكیه داشت. بطوری كه همین طرز فكر سبب شد نرخ رشد جمعیت افزایش داشته باشد و امروزه به تبع آن تعداد افراد جویای كار و در سن اشتغال نیز افزایش یابد.»وی می‌افزاید: «درباره نقش دولت «بنیامین هیسكینز» استاد اقتصاد و توسعه اجتماعی در امریكا معتقد است كه وضع قوانین و مقررات، توسعه سازمان‌ها و... موثر نیست مگر مردانی كه می‌خواهند آن سازمان‌ها و كشورها را اداره كنند، بدانند كه چه كاری می‌خواهند انجام دهند. به عبارت دیگر در شرایط فعلی دولت مسئول اصلی حل این معضل است. یكی از راه‌های آن نیز كاهش نرخ رشد جمعیت است. بطوری كه اكثر دولت‌های جهان از ۲۰۰ سال قبل راجع به تنظیم خانواده و نرخ رشد جمعیت برنامه‌ریزی كرده‌اند اما در ایران از سال ۷۷ و آن هم فقط در دانشگاه، تنظیم خانواده آموزش داده شد. بنابراین می‌توان گفت كه تاكنون دولت در این زمینه قصور كرده است. در حالی كه سهم دولت در ایجاد زمینه‌های اشتغال بسیار زیادتر از سهم مردم است.»
دكتر مصطفی اقلیما درباره نقش دولت در افزایش معضل بیكاری توضیح می‌دهد: «نقش دولت در این زمینه انكارناپذیر است. زیرا در تمام دنیا نیز وظیفه اصلی دولت ایجاد بستر مناسب برای اشتغال جوانان است. یكی از اقدامات نامناسب دولت در چند سال اخیر، صدور مجوز فعالیت دانشگاه‌های خصوصی بوده است كه سبب شده تعداد زیادی از جوانان بدون برنامه‌ریزی صحیح برای اشتغال در آینده به تحصیل بپردازند و همین مساله توازن میان پست‌ها و رده‌های شغلی و نیروی متخصص را بر هم زده و به تعداد افراد متخصص بدون امكان اشتغال افزوده است.»وی تاكید می‌كند: «بر اساس آمار رسمی نرخ بیكاری در كشور برابر با ۲۵ درصد است كه در حقیقت آمار بیش از این است. اما در هر صورت وظیفه دولت است كه فراهم كردن شرایط و بستر مناسب زمینه‌های اشتغال را برای این افراد فراهم كند. زیرا كار پنهان هیچ فایده‌یی برای كشور ندارد و تنها در صورت ایجاد بستر برای كارها و فعالیت‌های تولیدی می‌توان نسبت به اشتغال واقعی بیكاران و بخصوص جوانان امیدوار بود.»
● نقش رسانه‌های جمعی در كاهش آسیب‌های اجتماعی
عده‌یی بر این باورند كه با تبلیغات، گزارش‌ها و مقاله‌های مختلف در رسانه‌های جمعی می‌توان نسبت به كاهش آسیب‌های اجتماعی امیدوار بود. اما در مقابل عده‌یی دیگر نقش رسانه‌ها را بی‌تاثیر دانسته و آن را كاری عبث و بیهوده می‌پندارند.
دكتر اقلیما می‌گوید: «رسانه‌های جمعی نظیر روزنامه‌ها، رادیو، تلویزیون هیچ تاثیری بر روی ذهنیت مردم ندارند. زیرا متاسفانه زیربنای ذهنی آنها عوض نشده و آنان همچنان شاهد بروز نكات منفی، كاستی‌ها و... در جامعه هستند. برای نمونه جوان امروزی هیچ امیدی به آینده ندارد بنابراین هیچ گونه تاثیری نیز از رسانه های جمعی نمی‌پذیرد. در سال‌های گذشته، رسانه‌ها راجع به آسیب‌ها سخنان فراوانی گفته‌اند كه متاسفانه میان گفته‌ها و عملكرد آنان تفاوت فاحشی وجود دارد. بطوری كه مردم هیچ‌گونه تغییری را در نحوه ارایه خدمات، تولید و... در جامعه مشاهده نمی‌كنند، پس طبیعی است كه بتدریج اعتماد خود را نسبت به رسانه‌ها و حتی افراد و مسئولانی كه راهكار ارایه می‌دهند از دست داده و راهكارهای آنان را مقطعی و در حد سخن دانسته و معتقدند كه هیچ‌گاه به عرصه ظهور نمی‌رسند. به عبارت دیگر می‌توان مدعی شد كه مشكل فقط با حرف حل نمی‌شود و رسانه‌ها موظف به پیگیری سخنان و برنامه‌های مسئولان هستند كه در این صورت می‌توان امید و هدف را به زندگی جوانان بازگرداند. تحت این شرایط نقش رسانه‌ها می‌تواند تا حدودی تاثیرگذار باشد. زیرا در این برهه زمانی تنها گفتن حرف‌های قشنگ برای مردم جذابیت ندارد زیرا اگر امید به آینده، هدف، امنیت روحی، روانی، اجتماعی وجود نداشته باشد، هیچ سخنی در این خصوص نمی‌تواند تاثیرگذار باشد.»
در مقابل دكتر قرایی مقدم می‌گوید: «نقش رسانه‌های جمعی به معنای عام نظیر رادیو، تلویزیون، مطبوعات، پوسترهای آموزشی وزارت بهداشت و تبلیغات در این رسانه‌ها به منظور كریه كردن منظر معضلات و آسیب‌های اجتماعی می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. یكی دیگر از راه‌های كاهش این آسیب‌ها آموزش خانواده‌ها و بخصوص دختران به منظور تنظیم خانواده و جمعیت است. البته در كنار این نمی‌توان نقش روحانیون و مبلغان مذهبی را نادیده گرفت زیرا آنان می‌توانند در مجالس، مردم را با تبعات آسیب‌های اجتماعی آشنا سازند.»
فرمهر آریا
منبع : روزنامه اعتماد
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
ایران مجلس شورای اسلامی بابک زنجانی مجلس دولت سیزدهم اصغر جهانگیر خلیج فارس دولت لایحه بودجه 1403 شورای نگهبان حجاب مجلس یازدهم
تهران هواشناسی قوه قضاییه سیل آموزش و پرورش شهرداری تهران سلامت پلیس سازمان هواشناسی شورای شهر تهران قتل شورای شهر
خودرو سایپا قیمت دلار قیمت خودرو کارگران قیمت طلا ایران خودرو دلار بازار خودرو چین مالیات بانک مرکزی
تلویزیون سریال سینمای ایران رسانه سینما موسیقی تئاتر دفاع مقدس فیلم بازیگر رسانه ملی کتاب
سازمان سنجش
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین آمریکا جنگ غزه حماس نوار غزه روسیه عربستان ترکیه نتانیاهو
فوتبال پرسپولیس استقلال تراکتور سپاهان باشگاه استقلال تیم ملی فوتسال ایران فوتسال لیگ برتر بازی باشگاه پرسپولیس وحید شمسایی
هوش مصنوعی ناسا اینستاگرام خودرو برقی اپل تسلا تبلیغات فناوری ماه همراه اول آیفون گوگل
داروخانه دیابت خواب طول عمر چاقی سلامت روان بارداری هندوانه