چرا انتخابات آمریکا تاریخی شد؟

راهیابی اولین نامزد رنگین پوست به کاخ سفید، عنوان رویدادی تاریخی را برای انتخابات ۲۰۰۹ آمریکا به ارمغان آورد. اما تاریخی شدن این انتخابات دلایل دیگری نظیر حضور گسترده رای دهندگان در پای صندوق ها نیز دارد که از حیطه اختیار این نامزد خارج بوده اند.
ارتقای میزان مشارکت رای دهندگان در رویدادهای سرنوشت سازی نظیر انتخابات همیشه از دغدغه های مهم دولتمردان برای افزایش میزان مشروعیت (Legitimacy) یک نظام سیاسی بوده است. فارغ از آنکه چه کسی یا کسانی موفق به کسب تایید رای دهندگان در یک رویداد انتخاباتی می شوند، آنچه که زمینه تداوم و پایداری یک نظام سیاسی را فراهم می آورد، میزان اهمیتی است که اعضای جامعه برای سرنوشت آن نظام قائل هستند. به همین دلیل است که حکومت ها تلاش می کنند به روش های مختلف میزان مشارکت رای دهندگان را ارتقا دهند.
آمارهایی که موسسات مختلف آمار و همچنین کمیته ملی انتخابات آمریکا در مورد میزان مشارکت رای دهندگان در انتخابات ۲۰۰۸ این کشور منتشر کرده اند، بیانگر حضور ۱۳۱ میلیونی یعنی ۶۴ درصد افراد واجد شرایط رای دهی در پای صندوق های رای بوده است. این به معنای بی سابقه ترین مشارکت آمریکایی های در انتخابات ریاست جهوری طی ۱۰۰ سال اخیر است. در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۰۸ آمریکا، درصد مشارکت مردمی رقم ۶۵ را تجربه کرد. انتخابات سال ۱۹۶۰نیز با حضور جان اف کندی و ریچارد نیکسون به عنوان نامزدهای دو حزب اصلی در این کشور با ثبت مشارکت بیش از ۶۳ درصد، در رتبه بعد ایستاد که حالا رقابت سال ۲۰۰۸ این رتبه را از آن خود کرده است.
همیشه مدیران کمپین های انتخاباتی در آمریکا تلاش داشته اند نظر آن بخش از رای دهندگان بی تفاوتی را که نسبت به رویدادهای سیاسی حساسیتی از خود نشان نمی دهند، به سوی انتخابات و در نهایت نامزد متبوع خود جلب سازند. این مهم در انتخابات ۴ نوامبر محقق شد.
بر اساس آمارهای موجود یک نفر از هر ۱۰ رای دهنده در این انتخابات اذعان کرد که این اولین حضورش در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است. همچنین از هر ۱۰ رای دهنده ۶ نفر زیر ۳۰ سال سن داشتند و حدود ۲۰ درصد از واجدین شرایط نیز از طرق مختلف مجاز پیش از شروع انتخابات رای خود را به صندوق ها ریختند.
عوامل بسیاری در این میزان مشارکت دخیل بودند. یکی از اصلی ترین عوامل را باید تلاش دو حزب دموکرات و جمهوریخواه برای جلب توجه عامه مردم آمریکا به انتخابات ۲۰۰۸ آمریکا از طریق صرف هزینه هنگفت و به کارگیری جدیدترین روش های تبلیغاتی نظیر ارسال پست های الکترونیکی خودکار به واجدین شرایط رای دهی و تلفن های پیاپی دانست.
رقمی که برای تبلیغات کل نامزدهای انتخاباتی در رقابت های سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ اعلام شده است، چیزی قریب به ۵۵/۱ میلیارد دلار است که دو برابر بیش از رقم هزینه شده توسط نامزدهای انتخاباتی برای تبلیغات در رقابت های سال ۲۰۰۴ و سه برابر بیش از رقم مربوط به رویداد مشابه سال ۲۰۰۰ است.
حضور اولین نامزد سیاه پوست در رقابت اصلی برای کسب عنوان ریاست جمهوری و همچنین اولین زن برای تصاحب کرسی معاونت رئیس جمهور دیگر عامل انگیزشی برای رای دهندگان بی تفاوت برای حضور در پای صندوق های رای انتخابات ۲۰۰۸ آمریکا بود.
بر اساس آمارهای منتشره از هر ۱۰ رای دهنده سنتی به حزب جمهوریخواه ۴ نفر علت حضور در پای صندوق های رای را سارا پالین اعلام کرده و همین میزان از رای دهندگان مستقل و میانه رو نیز اذعان داشتند که نامزدی وی برای کسب عنوان معاونت جان مک کین عامل محرک برای رای دادن به نفع اوباما بوده است.
یکی دیگر از عوامل ترغیب رای دهندگان آمریکایی به مشارکت در انتخابات ۲۰۰۸ آمریکا اوضاع بحرانی اقتصاد در این کشور و تاثیر آن بر اقتصاد جهانی بود. اگرچه به عقیده بسیاری از تحلیلگران این بحران در نهایت به سوی حزب دموکرات تمام شد، اما اقتصاد رو به اضمحلال آمریکا و تاثیر بارز آن بر سطح زندگی روزمره باعث جلب توجه آمریکایی های بی تفاوت به وضعیت سیاسی کشورشان و در نهایت حضور در پای صندوق ها شد. به همین دلیل است که برخی نامزدها معتقدند اگر هر نامزد دیگری غیر از اوباما و مک کین در این انتخابات شرکت داشتند، این انتخابات با همین میزان مشارکت مواجه می شد.
باراک اوباما صرف نظر از این که اولین رئیس جمهور سیاه پوست آمریکا در تاریخ انتخابات ریاست جمهوری این کشور است، این شانس را داشته است که به دلایلی که ذکر شد و اغلب از حیطه اختیارات وی خارج بوده اند، در زمره معدود روسای جمهوری قرار گیرد که با پشتوانه گسترده مردمی به کاخ سفید راه یافتند.
مهمترین اثر این پشتوانه افزایش مشروعیت بین المللی آمریکا است. به اذعان بسیاری از ناظران سیاسی در دنیا، کشور آمریکا پس از روی کار آمدن جورج دبیلیو بوش شاهد کاهش شدید مشروعیت در میان مردم و همچنین عرصه بین الملل بوده و اکنون برای اوباما این فرصتی پدید آمده است که با تغییر برخی از سیاست های چالش برانگیز واشنگتن در عرصه داخلی و خارجی، تصویری جدید از آمریکا شکل ایجاد کرده و همچنین فرصت هایی جدید برای تعامل با کشورهایی نظیر ایران نیز فراهم آورد.
با این حال اوباما پیش از تلاش برای تحقق شعار خود مبنی بر تغییر، باید با چالش هایی اساسی نظیر بحران اقتصادی و همچنین حضور نظامیان آمریکایی در کشورهایی نظیر عراق و افغانستان مواجه شده و راه حل هایی را برای آنها پیشنهاد. چالش هایی که به نظر می رسد پشتوانه مردمی و خارجی در رهایی از آنها تنها یکی از عوامل تعیین کننده خواهد بود

نویسنده : حسن بنانج

منبع : دیپلماسی ایرانی