تجزیه پایداری ژنوتیپ های جو در آزمایش های یک نواخت سراسری منطقه سرد

به منظور تعیین پایداری عملکرد و بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط تعداد ۱۸ رقم پیشرفته و امیدبخش جو به همراه یک رقم شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۴ تکرار و برای مدت ۳ سال زراعی (۱۳۸۰-۱۳۷۷) در ۱۰ ایستگاه تحقیقات کشاورزی مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس ساده و مرکب نشان دهنده تفاوت های ژنتیکی بین عملکرد ژنوتیپ ها بود.
نتایج مربوط به تجزیه واریانس مرکب، وجود تفاوت های معنی داری بین ژنوتیپ ها و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط را نشان داد. به دلیل معنی دار بودن اثر متقابل، جهت تعیین پایداری ژنوتیپ ها از پارامترهای پایداری، واریانس محیطی Si۲ ، ضریب تغییرات محیطی (C.Vi)، میانگین واریانس اثر متقابل(?i) ، واریانس اثر متقابل ( ?i)، اکووالانس (wi۲) ، واریانس پایداری i?۲ ، ضریب رگرسیون خطیbi ,?i ، میانگین مربعات انحراف از خط رگرسیون Sdi۲ و واریانس درون مکانی (MSy/i) استفاده شد.
در مجموع با در نظر گرفتن تمام روش های تجزیه پایداری رقم شماره ۱۸ به عنوان پایدارترین رقم شناخته شد و ارقام شماره ۱۷ و ۱۱ در مرتبه بعدی قرار گرفتند و ارقام شماره ۱۳، ۷ و ۶ نیز به ترتیب دارای نوسان عملکرد بیشتری بودند. رقم شماره ۵ به دلیل عملکرد بالایی که داشت سازگارترین رقم محیط های مساعد شناخته شد و برای کشت در این مناطق مناسب بود. رقم شماره ۹ نیز با عملکرد نسبتا خوب و واریانس عملکرد پایین در مقابل تغییرات محیطی (۱.۵۸) و ضریب رگرسیون متوسط برای مناطق نامساعد پیشنهاد شد.

مجید شاه محمدی
حمید دهقانی
احمد یوسفی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی