از هر طرف نگاری

نسل جدید اپراتور تلفن همراه با ویژگی بارز سرعت انتقال اطلاعات، انقلابی در ارتباطات سیار کشور به شمار می آید که می تواند بازار اپراتورهای پیش از خود را به راحتی تحت تاثیر قرار دهد. چرا که واقعیت نشان دهنده این موضوع است که رقابت در بازار، به ویژه در زمینه تلفن همراه در ایران می تواند برای پیشرفت و بهینه سازی خدمات و کیفیت اپراتورها کارساز باشد.
بر اساس اخبار و گفته های مجریان امر، قرار بود مزایده اپراتور سوم تلفن همراه پیش از تابستان امسال برگزار شود و قبل از نیمه سال ۸۷ پروانه کار مجری این اپراتور در کشور صادر شود.
پیش از این نیز مجری پروژه اپراتور سوم تلفن همراه اعلام کرده بود که فراخوان مزایده اپراتور سوم، هفته آخر اردیبهشت امسال اعلام می شود.
به گفته "سعید مهدیون" علاقه مندان به شرکت در مزایده اپراتور سوم تلفن همراه دو ماه و نیم فرصت دارند تا مذاکرات لازم را برای انتخاب شریک و سرمایه گذار خارجی انجام دهند.
همچنین سه هفته برای ارزیابی اسناد ارائه شده از سوی شرکت کنندگان در مزایده صرف خواهد شد و سپس برنده مزایده در مهر ماه سال ۸۷ اعلام خواهد شد.
در حقیقت پیش بینی بر این بود که با اعلام فراخوان مزایده در هفته آخر اردیبهشت ماه جاری و با اختصاص دو ماه و نیم به شرکت های داخلی و خارجی برای مطالعه اسناد، آماده کردن طرح ها و تحویل پاکت ها و همچنین مهلت سه هفته ای برای بررسی اسناد، برنده مزایده قبل از پایان نیمه نخست سال اعلام شود.اما در واقعیت چنین پیش نیامد و برگزاری مزایده و فروش اسناد آن به روزهای آخر تابستان رسید.
به عقیده مهدیون و براساس پیش بینی ها به نظر می رسد اپراتور سوم تلفن همراه در در شرایط عادی بتواند ۱۷ میلیون مشترک جذب کند.
از این میزان شش میلیون مشترک تلفن و مکالمات صوتی و ۱۱ میلیون مشترک سرویس های دیتای این اپراتور خواهند بود.میزان جذب مشترک از سوی این اپراتور به توانایی آن برای فعالیت در شرایط رقابت بستگی دارد. اپراتور سوم متعهد است در چهار سال اول پوشش شهر و جمعیتی را تکمیل کرده و پوشش جاده ای را نیز ظرف هشت سال به سرانجام برساند.
سال اول تا چهارم و همچنین سال های پس از آن تعهدات کیفیتی حداقلی هم برای این اپراتور در نظر گرفته شده که ملزم به رعایت آن است.اپراتور سوم مجاز به فعالیت در شبکه های edge، umts و hsdpa است و می تواند در فضاهای فرکانسی ۹۰۰، ۱۸۰۰ و ۲۱۰۰ مگاهرتز سرویس دهد.حق لیسانس پروانه به مدت ۱۵ سال و با اجازه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به مدت دو دوره پنج ساله قابل تمدید خواهد بود.
هیچ یک از سرمایه گذاران دولتی و همچنین شرکا و سرمایه گذاران حاضر در سایر اپراتورهای تلفن همراه کشور مجاز به حضور در مزایده اپراتور سوم تلفن همراه نیستند.
به گفته محمود خسروی در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات الزاماتی برای متقاضیان حضور در مزایده اپراتور سوم تلفن همراه به تصویب رسیده که بر اساس آن حداقل پنج درصد سهام شخص حقوقی متقاضی باید متعلق به یک اپراتور خارجی با حداقل پنج میلیون مشترک در سایر کشورها باشد. وی با بیان این که در زمان حضور در مزایده میزان سهام شرکت های خارجی نباید از ۴۸ درصد بیش تر باشد تصریح کرد: ارزش سرمایه این شرکت نیز حداقل باید به اندازه ۵۰ درصد رقم حق الامتیاز اولیه صدور پروانه باشد. برای ارزیابی شرکت های متقاضی در مزایده، پارامترهای ارزیابی مالی، فنی و اجرایی مشخص شده که بر اساس این پارامترها متقاضیان توسط کمیته فنی بازرگانی امتیازدهی شده و کسب حداقل ۶۰ امتیاز در این مرحله برای راه یابی به مرحله بازگشایی قیمت الزامی خواهد بود و کسانی که نتوانند این امتیاز را کسب کنند از دور مزایده خارج می شوند.
● اپراتور سوم و شرکا
داوطلبان شرکت در مزایده اپراتور سوم تلفن همراه کشور که به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، حدود سه میلیارد دلار هزینه برای سرمایه گذاری در آن پیش بینی می شود، از روز شنبه ۲۳ شهریورماه مجاز به خرید اسناد مزایده شدند. اگرچه پیش از این مقامات وزارت ارتباطات فراخوان فروش اسناد مزایده اپراتور سوم تلفن همراه را از ۱۶ شهریورماه و به مدت یک ماه اعلام کرده بودند. اگر چه نگارش این مطلب به اعلام قطعی نام شرکت های متقاضی حضوردر مزایده اپراتور سوم تلفن همراه نرسید. اما با این حال نام شرکت هایی که تا امروز تمایل به حضور داشته اند، در این گزارش آمده است.به عقیده برخی کارشناسان مخابرات، بیشتر شرکت های خارجی که تاکنون برای حضور در این پروژه تمایل نشان داده اند، شرکت های معروف و شناخته شده ای در حوزه بین المللی نبوده و دارای دانش اپراتوری نیستند.
بنا بر اعلام، کشورهای حوزه خلیج فارس، روسیه، هند، اندونزی، چین، انگلستان، مالزی و کره برای حضور در مزایده اپراتور سوم نسبت به سایر کشور ها فعال تر هستند.تا به حال حضور رسمی اپراتور روسی مگافون و کنسرسیوم بزرگ مخابرات کشور به عنوان دو رقیب در این مزایده مشخص شده است.
بر اساس خبرها شرکت روسی مگافون یکی از متقاضیانی است که در اردیبهشت ماه سال جاری دفتری در تهران باز کرده و گفته می شود که هدف از افتتاح این دفتر نمایندگی، برنامه ریزی برای مشارکت در اپراتور سوم است. مگافون تنها اپراتوری است که به شکل رسمی حضور خود را در این مزایده اعلام کرده است.این شرکت روسی در سایت خبری RNS متعلق به سازمان بورس لندن خبرداد که تلاش می کند راه هایی را برای ورود به بازار ایران باز کند. مگافون، اپراتور جوان ارتباطات موبایل کشور روسیه محسوب می شود و با ۳۷ میلیون مشترک، حدود ۲۱درصد از بازار ارتباطات این کشور را به عهده دارد.در کنار مگافون، شرکت ویمپل کام روسیه نیز از تمایل خود برای دریافت مجوز اپراتور سوم خبر داده بود.
شرکت قطری کیوتل Qtel نیز که انحصار مخابرات قطر را در دست دارد، علاقه مند است که به عنوان اپراتور سوم در ایران سرمایه گذاری کند. این اپراتور تلفن همراه در گفتگو با بورس دوحه گفته است: «ایران به عنوان یک بازار مخابراتی با احتمال رشد گسترده، محل خوبی برای سرمایه گذاری است.»
Zain کویت و TMI مالزی، نیز از جمله متقاضیان دریافت مجوز اپراتور سوم تلفن همراه در ایران هستند. تجربه انتخاب ام تی ان به عنوان شریک خارجی اپراتور دوم و خروج ترک سل از این رقابت، شاید برای داخلی ها شامل مرور زمان و فراموشی شده باشد، اما به طور قطع برای شرکت های خارجی مشتاق حضور دراپراتور سوم فراموش شدنی نیست و همین مساله ممکن است ورود این شرکت ها را با شرایط خاص همراه کند.
یکی از مهم ترین اهداف مورد نظر سازمان های رگولاتوری از ورود یک اپراتور جدید به بازار، ایجاد و یا شدت بخشیدن به رقابت در بازار است. به همین سبب اپراتور تازه وارد باید از توان رقابت در بازار برخوردار باشد. امکان عرضه فناوری ۳G در بازار از ویژگی های مهمی است که اپراتور متقاضی باید از آن برخوردار باشد. توان مالی نیز ویژگی دیگر اپراتور متقاضی است که باید مدنظر قرار گیرد.
بر اساس اعلام کمال محامد پور معاون وزیر ارتباطات، مهم ترین موضوعی که کارشناسان اتحادیه بین المللی مخابرات در مورد اپراتور سوم تلفن همراه ارائه کردند، درآمد دولت از اپراتور برنده است که این سهم برای اپراتور دوم ۱/۲۸ درصد بوده و طبیعتا برای اپراتور سوم نیز باید به همین میزان باشد. اما توصیه کارشناسان خارجی این است که این میزان و درآمد دولت در این رابطه کاهش یابد.
حق لایسنس نیز از دیگر موضوعاتی بود که پیشنهاداتی در مورد آن عنوان شد. پیش بینی می شود ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون یورو حق لایسنس به دولت داده شود. کلیات مزایده اپراتور سوم تلفن همراه در مصوبه سه بندی هیات دولت برای مزایده اپراتور سوم، درتاریخ سوم بهمن ماه سال ۸۵، مقرر شد شبکه اپراتور سوم از فناوری نسل سوم تلفن همراه بهره برده، سرمایه گذاران آن با ۴۹ درصد سهم از اپراتورهای خارجی توانمند بوده و در صورت لزوم به صورت منطقه ای باشند که این مصوبه مبنای کار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی قرار گرفت.
پس از این مصوبه شورای راهبردی پروژه تشکیل و پروژه برای اقدامات مطالعاتی به مشاور سپرده شده و قرار شد تا با هدف افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه، ارائه خدمات، افزایش رقابت و به کارگیری حداکثر توان داخلی مجوز اپراتور سوم تلفن همراه عرضه شود.
موضوع پروانه شبکه این اپراتور، تامین تجهیزات دسترسی و ارتباطات برای ارائه سرویس، مانند شبکه ارتباطات رادیویی سیار و مراکز سوئیچ است و باید بتواند کل تجهیزات لازم منهای شبکه زیرساخت را تامین کند. خدمات ارائه شده از سوی اپراتور سوم، شامل هرگونه خدمات سلولی محلی، ملی و بین المللی و سرویس های ارزش افزوده با رعایت مقررات است. علاوه بر این سهامداران اپراتور سوم نباید دولتی بوده و در سایر اپراتورها سهامدار باشند.
به گفته مجری اپراتور سوم، بحث اتصال متقابل شبکه با رعایت شرایط و ضوابط، ممنوعیت از هرگونه عملکرد ضد رقابتی و نگهداری و پشتیبانی شبکه بر عهده اپراتور است و مدیریت مدیریت فنی و پشتیبانی آن باید ایرانی باشد. همچنین اپراتور سوم تلفن همراه همانند سایر اپراتورها باید هزینه بلوک های اختصاص شماره و حق فرکانس را طبق جدول رگولاتوری بپردازد.
به گفته مهدیون، طبق پیش بینی مشاور برای بزرگی بازار، این اپراتور می تواند در شرایط عادی، حدود ۱۷ میلیون مشترک جذب کند که شش میلیون مشترک تلفن و ۱۱ میلیون نیز مشترک سرویس های دیتا خواهند بود و افزایش و کاهش این میزان مشترک به توانایی اپراتور در شرایط رقابتی بستگی دارد.

نویسنده: سارا منصوری

منبع : ماهنامه تحلیلگران عصر اطلاعات