میهمان الیزه

سه سال پیش در واشنگتن پاریس و بیروت و حتی در کافه های دودی دمشق بشارالاسد را به گذشته سپرده بودند. همه مطمئن بودند ارباب جوان سوریه با از دست دادن لبنان توان ایستادن را از دست داده است. او می بایست با حقارت تمام نظامیانش را که حدود سی سال روزگار خوشی را در لبنان سپری کرده بودند فرابخواند. در لبنان همه ذوق زده شده بودند.در سوریه در محافل رسمی تشییع جنازه سیاسی اش مطرح شده بود و صحبت هایی برای جانشینی وی عنوان شده بودند.
دیروز سارکوزی میزبان بشارالاسد بود. برنارد کوشنر معترض است و فرانسوا اولند این دیدار را "نمادی اسفناک" می داند. بسیاری از لبنانی ها خشمگین هستند و آمریکایی ها نیز سردرگم هستند. سازمان های حقوق بشری نیز نسبت به این دیدار معترض هستند. شکی نیست که سوریه نمونه کشوری آزاد نیست.
اما همان گونه که هنری کیسینجر گفته بود «جنگ درمنطقه بی مصر امکان ندارد» صلح نیز بی سوریه غیر ممکن است. در عراق ژنرال های آمریکایی که نسبت به ورود جهادی های خارجی جهت نبرد با نظامیان آمریکایی در فلوجه به اسد معترض هستند به خوبی به این نکته مهم رسیده اند. بشار بعد از تهدیدات آمریکا خاطرنشان کرده بود: «آنها با وجود تمامی ابزارهایی که دارند نمی توانند به خوبی مرزخود را با مکزیک کنترل کنند و انتظار دارند که سوریه کوچک مرز خود را باعراق ببندد.» او سپس نتیجه گرفته بود که مرز سوریه به خوبی محافظت می شود.
بعد از ژاک شیراک اکنون نوبت سارکوزی است تا فرانسه را به اصل رئال پلیتیک مجهز کند. رئیس جمهور سابق که به منظور اصلاح نظام سوریه و حل وصل موضوع های مربوط به لبنان حساب ویژه ای بر بشار الاسد باز کرده بود، بعد از ترور رفیق حریری میلیاردر روابط خود را با رئیس جمهور جوان قطع کرد. اسد هرگونه مسئولیت خود را در این ترور تکذیب کرد. دادگاه بین المللی که از سوی سازمان ملل متحد ایجاد شد همچنان به تحقیقات خود در این زمینه ادامه می دهد. نیکلا سارکوزی نه دوستان مشهور عرب دارد و نه نسبت به سوریه نظر ویژه دارد. دوستان اسرائیلی او تصمیم گرفتند با نادیده گرفتن تردیدهای محکم «دولت بی اعتبار بوش» مذاکرات را از طریق ترکها با بشار الاسد از سر گیرند. او در ویلای کاری کوچک ما را به حضور می پذیرد، ویلایی که کارآمدی اش باعث شده است آنرا به کاخ ریاست جمهوری ترجیح دهد و البته بیشتر به این دلیل که اسما همسر ۳۲ ساله اش گاهی اوقات برای همکاری با او به این ویلا می آید.او در ۴۲ سالگی می تواند همزمان رهبر حزب لائیک بعث سوریه و متحد اصلی جمهوری اسلامی باشد. اما او نه صدام حسین است و نه مشابه احمدی نژاد است. او در طول گفت وگو تلاش می کند مخاطبان فرانسوی اش را توجیه کند. سوریه سه سال انزوای بین المللی را تحمل کرده است و اکنون می خواهد در عرصه بین المللی دوباره حاضر باشد.اسد می گوید «اگر واقعا خواستار صلح در منطقه هستند نمی توانند مرا منزوی کنند من بخشی از صلح جهانی هستم».
وقتی که بعد از مرگ پدرش در ژوئیه ۲۰۰۰ به قدرت رسید هیچ کس روی او حساب نمی کرد. برای رسیدن به این مرحله سعی کرد به طور کامل بر حزب بعث استیلا داشته باشد. میشل کیلو نویسنده معروف سوری که به خاطر امضای متن ولید جنبلاط دشمن معروف سوریه که مرگ دولت بعثی را اعلام کرده بود به سه سال حبس محکوم شدمی گوید «اسد اپورتونیست شده است». شاید هم او اپورتونیست باشد اما بشار جوان که در دبیرستان نخبگان فرانسوی - عربی دمشق تحصیل کرده است به خوبی فرانسه را می فهمد و به راحتی انگلیسی صحبت می کند. ظاهر او به آدمکش نمی خورد. یوری لوبرانی جاسوس قدیمی اسرائیلی که مدت ۱۸ سال است رابط اسرائیل در لبنان است با اطمینان گفته بود: «او حداکثر شش ماه دوام می آورد».در واقع این پرسش مطرح است چگونه جوان ۳۴ ساله که «هرگز تصور نمی کرده است روزی رئیس جمهور شود» در این مسیر پر از سنگلاخ و گاهی خونین دوام آورد؟ باسل فرزند بزرگتر حافظ اسد خود را برای جانشینی پدر آماده می کرد اما در تصادف اتومبیل در سال ۱۹۹۴ مرد. بشار دومین فرزند از ۴ پسر حافظ بود او تنها پسر حافظ اسد بود که نظامی شدن را به عنوان حرفه خود انتخاب نکرد. او می خواست پزشک شود. شغلی که پدر برای پسر آرزو می کرد. وقتی باسل مرد بشار به مدت ۱۸ ماه راهی لندن شد تا تخصص چشم پزشکی را به دست آورد. دوستان بشار می گویند: «او انسانی متواضع، صادق ،محتاط و حتی کمرو بود».
در یک مهمانی در سفارت سوریه در بریتانیا بشار با همسرش آشنا شد.او اسما» الاخرس نام داشت; دختر یکی از بزرگترین متخصصان قلب در سوریه که دو دهه در لندن تدریس می کند. اسما ۲۵ ساله تنها هنگام تعطیلات راهی کشورش می شد. وی به عنوان اقتصاد دانی درخشان دوره های کارآموزی را در بانک آمریکایی جی پی مورگان (Morgan JP) گذرانده است. زمانی که زوج جوان برای مراسم تشییع برادر راهی دمشق شد اطلاع یافت که در دانشگاه هاروارد پذیرفته شده است. اما از بازگشت به لندن منصرف شد. در دمشق اسما در عرصه عمومی ظاهر شد و به شوهر خود به منظور ارتباط با موسسات بین المللی کمک می کند. او ازاصلاحات و خصوصی سازی و گشایش در اقتصاد رانتی و سوسیالیستی سوریه حمایت می کند.
رئیس جمهور سوریه دیروز در آستانه اجلاس سران بنیانگذار اتحاد برای مدیترانه به کاخ الیزه رفت. بشار برخلاف پدرش که کیسینجر او را «بیسمارک عرب» حیله گر و انعطاف ناپذیر توصیف کرده بود; کسی که شب نیز در کاخ خود کار می کرد و وزیران و ژنرال هایش را ۳ نیمه شب فرا می خواند زندگی خصوصی کلاسیکی دارد. فلینت اورت کارشناس آمریکایی در اثری به نام میراث سوری (Syria Inheriting). که در سال ۲۰۰۵ از سوی موسسه بروکلین منتشر شد می نویسد «او دوست دارد هر شب در خانه اش کنار اسما و سه فرزند کوچکش باشد و آخر هفته با دوستانش تخته نرد بازی کند.» بشار شخصیتی مرموزدارد. آیا او شخصیتی دوگانه و تا حدودی اسکیزوفرن دارد؟ بدون تردید وی پراگماتیست باهوش و با روحیه ای باز است. یکی از مخالفان دولت سوریه خاطرنشان می کند: «او در نظام حامی پرور قبیله ای که از سال ۱۹۶۳ با کودتایی بعثی ها بر سوریه حکمرانی می کند غرق شده است» او فردی خندان و نه رسمی البته عصبی پرشور و گاهی اوقات تندخو است. یکی از نزدیکانش می گوید: «اسد به بحث های نظری علاقه وافر دارد و قبل از تصمیم گیری نظرات را می شنود». او به قمار نیز علاقه دارد. در سیاست بین الملل تمامی این قمارها را برده است. حمایت و همکاری بدون شرط از جنگ آمریکا پس از ۱۱ سپتامبر علیه القاعده و تروریسم، وسواس او در اجرای اصول لائیک و «هراس او از امروز و فردا» از زیرکی های بشار در سیاست بین الملل محسوب می شوند. البته دو سال بعد قاطعانه با «جنگ علیه عراق که کاملا بر اساس دروغ استوار شده بود» مخالفت کرد. برخلاف همتایان عربش که در این ماجرا مهاجم را همیاری کردند او مطمئن بود که این جنگ فرجام بدی را در پی خواهد داشت. پس از جنگ بود که حدود ۱/۵ میلیون عراقی به سوریه پناهنده شدند که خود کشوری فقیر ۲۰ میلیون جمعیت است. در مقابل اسد در داخل کشور وجهه مثبتی ندارد. واقعه مشهور «بهار دمشق» که طی آن درهای زندان پدرش باز شده و زمینه بحث آزاد فراهم شده فقط یک فصل طول کشید. اکنون بیش از ۱۳۰۰ تندرو اسلامی دهها تن از مخالفان پیشرفت گرای دولت سوریه (او قسم می خورد که کمتر از ۵۰ نفر هستند) به سلول ها بازگردانده شدند.

نویسنده : لومند/ برگردان: مجتبی نجفی

منبع : روزنامه مردم سالاری