امام زمان(ع)

امام زمان(ع)، دوازدهمین و آخرین پیشوا و امام معصوم(ع) است كه پس از رحلت پیامبراكرم(ص) به مقام منیع امامت نایل آمد.
نامش محمد و كنیه اش ابوالقاسم، كه هم نام و هم كنیه پیامبراسلام(ص) می باشد.(۱) گفته شد كه در ایام غیبت آن حضرت، نام بردن وی به نام و كنیه اش جایز نیست، تا آن گاه كه خداوند منان قیامش را آشكار و حكومتش را برقرار كند.(۲)
لقب های آن حضرت عبارتند از: مهدی، منتظر، حجت، صاحب، صاحب الامر، صاحب الزّمان، قائم، قائم آل محمد، خاتم الاوصیاء، خلف الصّالح، منتقم و ثائر. لقب های دیگری نیز برای آن حضرت در منابع اسلامی بیان گردیده است.(۳) شیعیان در دوران غیبت صغری، از وی به "ناحیه مقدسه" یاد می نمودند. پدرش امام حسن عسكری(ع)، امام یازدهم شیعیان و مادرش نرجس می باشد. برای مادرش نام های دیگری چون صیقل، ریحانه، سوسن، حكیمه و ملیكه نیز گفته شده است.(۴) مادرش ملیكه دختر یشوعای فرزند قیصر روم بود، كه معجزه آسا در جنگ میان مسلمانان و رومیان، اسیر مسلمانان گردید و یك راست در بغداد فرود آمد و از سوی فرستاده امام علی النقی(ع)، امام دهم شیعیان خریداری گردید و در اختیار خواهرش حضرت حكیمه خاتون دختر امام جواد(ع) قرار گرفت و در اندك مدتی با احكام و معارف دینی و آموزه های مكتب اهل بیت(ع) آشنا گردید و به یك بانوی شایسته و صالحه تبدیل شد و لیاقت همسری امام حسن عسكری(ع) را پیدا كرد و به ازدواج آن حضرت در آمد.(۵)
محل تولد امام زمان(ع) در شهر سامرّا، كه در آن زمان "سرّمن رای" می گفتند و در خانه امام حسن عسكری(ع) به صورت نهان واقع گردید.
درباره تاریخ تولدش، اتفاق چندانی میان مورخان و سیره نگاران نیست. برخی پانزدهم شعبان، برخی هشتم شعبان و برخی بیست و سوم ماه رمضان را ذكر كرده اند و هم چنین برخی سال ۲۵۵، برخی سال ۲۵۶ و برخی دیگر ۲۵۸ قمری را سال ولادت آن حضرت دانسته اند.(۶)
ولیكن مشهور و معروف میان شیعیان آن است، كه آن حضرت در پانزدهم شعبان سال ۲۵۵ قمری دیده به جهان گشود و عالم هستی را با انوار تابناك خویش جلوه گر ساخت.
بدین جهت شیعیان، روز پانزدهم شعبان را روز عید رسمی اعلان نموده و در آن روز به شكرانه نعمت بزرگ الهی به جشن و شادمانی می پردازند و خود را برای ظهور آن حضرت آماده می كنند.
امام زمان(ع) از آغاز تولد خجسته خویش، به امر و مشیت الهی در پس پرده غیبت قرار گرفت و جز پدر گرامی اش امام حسن عسكری(ع) و مادرش نرجس و عمه پدرش حكیمه خاتون و برخی از خواص و نزدیكان، نمی توانستند به طور آزاد و دلخواه وی را دیدار و زیارت كنند. زیرا خلفای عباسی و عاملان و حاكمان ستم پیشه آنان، وجود شریف آن حضرت را مانع ستمگری و ترك تازی های خویش می دیدند و فرعون وار در صدد یافتن مهدی موعود و كشتن وی برمی آمدند و این شیوه ستمگرانه در طول تاریخ برقرار بود و در آینده نیز استمرار خواهد یافت، تا آن هنگامی كه خداوند متعال، اراده اش بر این تعلق گیرد كه آن حضرت آشكار شود و قیام سراسری خویش را آغاز و حكومت واحد جهانی را برقرار كند. غیبت امام زمان(ع) در دو مرحله صورت گرفت، كه به غیبت صغری و غیبت كبری معروف گردید.
غیبت صغرای آن حضرت از زمان ولادتش در نیمه شعبان سال ۲۵۵ تا سال ۳۲۹ قمری، به هنگام وفات چهارمین وكیل آن حضرت، به مدت ۷۴ سال و غیبت كبرای وی از سال ۳۲۹ تاكنون ادامه یافته است و هم چنان ادامه پیدا می كند تا زمان ظهور آن حضرت.
امام زمان(ع) از هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ قمری، به هنگام شهادت پدر ارجمندش امام حسن عسكری(ع)، به مقام امامت و جانشینی پدر نایل آمد. وی آخرین امام معصوم است و امامتش هم چنان ادامه دارد.
درباره شخصیت، منقبت و ظهور و قیام آن حضرت و تشكیل حكومت واحد جهانی احادیث و روایات فراوانی به صورت متواتر وارد گردید و در این جا تنها به نقل یك حدیث نبوی، جهت تیمن و تبرك به نام شریف آن حضرت، بسنده می كنیم.
قال رسول الله(ص): لو لم یبق من الدنیا الاّ یوم واحد، لطّول الله ذلك الیوم حتّی یبعث فیه رجلاً من ولدی، یواطی اسمه اسمی، یملأها عدلاً و قسطاً، كما ملئت ظلماً و جوراً.(۷)

● پی‌نوشتها
۱- الارشاد (شیخ مفید)، ص ۶۷۲؛ منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج۲، ص ۴۱۷
۲- منتهی الآمال، ج۲، ص ۴۱۷
۳- منتهی الآمال، ج۲، ص ۴۱۷ و ص ۴۲۴؛ دلائل الامامه (محمد بن جریر طبری)، ص ۵۰۱؛ كشف الغمه (علی بن عیسی اربلی)، ج۳، ص ۳۲۲
۴- بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج۱۵، ص ۱۵؛ كشف الغمه، ج۳، ص ۳۲۲
۵- منتهی الآمال، ج۲، ص ۴۱۷
۶- منتهی الآمال، ج۲، ص ۴۱۷؛ الارشاد، ص ۶۷۲؛ كشف الغمه، ج۳، ص ۳۲۲؛ دلائل الامامه، ص ۵۰۱
۷- الارشاد، ص ۶

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان