طهارت

مجموعه برنامه های عملی در اسلام ، احكام است كه از جمله احكام ، واجبات بوده و بخشی از واجبات ، نماز است كه از بهترین عامل ارتباط با خداوند است و از مقدمات آن ، طهارت می باشد.
طهارت دارای دو شاخه است :
الف) طهارت باطنی كه با وضو، غسل و تیمم بدست می آید و باید با قصد قربت انجام شود.
ب) طهارت ظاهری كه عبارت است از طهارت بدن و لباس نمازگزاران كه در آن قصد شرط نیست ، هر چند اگر قصد قربت كند اجر و ثواب دارد و باید توجه داشت كه مساءله طهارت غیر از پاكیزگی و نظافت است و چه بسا كه چیزی پاكیزه است ولی از نظر احكام ، نجس می باشد، مثل لباسی كه آلوده به آب نجس باشد.
اینك به بحث پیرامون طهارت و نجاست می پردازیم :
طهارت و پاكیزگی در اسلام شرط اصلی نیایش با خداست . كسی كه می خواهد نماز بخواند باید مقدمات آن را كه طهارت بدن و لباس و سجده گاه است فراهم كند و اگر نجس باشد، آنها را طاهر نماید و لازم است كه برای نمازش ‍ وضو بگیرد.
● وضو:
نمازگزار قبل از انجام نماز باید وضو بگیرد و طهارت معنوی به دست آورد آنگاه رو بسوی خالق یكتا كند و راز و نیاز نماید.
چنانكه نمازگزار غسل بر او لازم باشد باید غسل كند و اگر وضو و غسل ممكن نباشد باید بجای غسل و وضو تیمم نماید.
▪ چگونگی وضو:
۱) صورت را از رستنگاه مو تا چانه می شوید.
۲) دست راست را از مرفق تا انتهای انگشتان می شوید.
۳) دست چپ را از مرفق تا انتهای انگشتان می شوید.
۴) با رطوبت دست راست جلوی سر را مسح می كند.
۵) با رطوبت آن ، از نوك انگشت تا برآمدگی پا مسح می نماید.
۶) با رطوبت دست چپ به همین صورت پای چپ را مسح می كند.
▪ مسائل مسح :
۱) مسح لازم نیست به اندازه كف دست باشد بلكه به اندازه یك انگشت هم كافی است .
۲) اگر موهای اطراف سر در جلو سر جمع كرده باشند باید آنها را عقب زد و روی موی جلو سر مسح نمود.
۳) نباید دست را نگه بدارند و سر و یا پا را به آن مسح كنند.
۴) رطوبت دست باید بقدری باشد كه روی سر و پا اثر بگذارد. چنانچه در تابستان آب دست سریع خشك شود، می توان از رطوبت صورت گرفت و مسح نمود.
۵) اگر جای مسح یا موی جلو سرتر باشد اگر رطوبت دست بیشتر از آن باشد می توان مسح كشید والا باید آن را خشك كرد.
۶) جای مسح نباید چیزی قرار بگیرد كه مانع از رسیدن رطوبت به آن باشد مثل چسب و غیره .
۷) محل مسح باید پاك باشد و چنانچه نجس باشد باید قبل از مسح ، آن را طاهر كرد.
▪ شرط وضو:
۱) باید آب وضو مطلق - مباح و پاك باشد
۲) ظرف آب از طلا و نقره و یا غصبی نباشد.
۳) وضو باید پشت سر هم انجام گیرد و نباید بین اعضاء فاصله انداخت كه این را در اصطلاح موالات گویند و همینطور باید به ترتیب وضو گرفت ، یعنی اول صورت بعد دست راست و دست چپ بعد مسح سر، سپس مسح پاها.
۴) نباید آب برای شخص وضو گیرنده ضرر داشته باشد.
۵) وضو را باید بقصد قربت انجام داد نه برای ریا و خودنمایی .
▪ احكام و شرائط وضو:
۱) وضو گرفتن از نهرهای بزرگ كه نمی داند صاحب آن راضی است یا نه اشكال ندارد.
۲) اگر بر روی دست و صورت لكه های رنگ است چنانچه رنگ ، جرم داشته و پوست را پوشانده باشد باید پاك گردد ولی اگر تنها رنگ ، مانده و جرم نداشته باشد اشكال ندارد.
۳) در وضو نباید از دیگران كمك گرفت در این صورت اگر شخص دیگری بر دست و صورت انسان آب بریزد و یا مسح او را بكشد وضو باطل است . مگر آنكه خود، قدرت انجام این كار را نداشته باشد.
۴) اگر وقت نماز طوری تنگ باشد كه اگر وضو بگیرد نماز، قضا می شود باید بجای وضو تیمم بگیرد.
▪ وضوی جبیره :
پارچه یا باند و دوائی كه بر زخم می گذارند جبیره نام دارد .اگر محل وضوی شخص در اثر زخم و یا شكستگی پیچیده باشند و آب برایش ضرر داشته باشد نباید آب بر روی آن كه ضرر دارد بریزد بلكه باید با دست تر، بر آن بكشد كه این وضو را وضوی جبیره ای می گویند.
اگر جای مسح ، بخاطر زخم ، باند پیچی شده باشد باید پارچه طاهری را بر روی آن بیندازند و روی آن را مسح نمایند و اگر باند طاهر باشد نیاز به انداختن پارچه را ندارد.
كارهای زیر نیاز به وضو دارد:
۱) برای خواندن نماز بجز نماز میت كه وضو نمی خواهد.
۲) برای انجام طواف خانه خدا در عمره یا حج ، خواه واجب باشد، یا مستحب .
۳) برای دست زدن به نوشته قرآن یا نام خداوند ولی دست زدن به ترجمه قرآن اشكالی ندارد.
۴) دست زدن به نامهای معصومین علیه السلام (بنابر احتیاط واجب )
▪ شك در وضو:
۱) اگر در بین نماز شك كند وضو گرفته یا نه نمازش باطل و باید وضو بگیرد ولی اگر بعد از نماز شك كند نمازش ‍ صحیح و برای نماز بعد وضو بگیرد.
۲) كسی كه وضو گرفته و نمیداند وضویش باطل شده یا نه وضویش باقی است ولی كسی كه می داند وضویش باطل شده و نمی داند وضو گرفته یا نه باید وضو بگیرد.
۳) كسی كه وضو گرفته و حدثی از او سر زده مثلا ادرار كرده یا بادی از او خارج شده ولی نمی داند كدامیك جلوتر بوده اگر در بین نماز است باید نماز را بشكند و وضو بگیرد. ولی اگر بعد از نمازش باشد صحیح و برای نمازهای بعد باید وضو بگیرد.
چیزهایی كه وضو را باطل می كند:
۱) ادرار
۲) مدفوع
۳) بادی كه از انسان خارج می شود
۴) خوابیكه انسان چیزی نبیند و چیزی نشنود
۵) مستی و بیهوشی
۶) استحاضه در زنان
۷) جنابت .
▪ تیمم :
در صورتیكه آب نباشد یا آنكه به عللی برای نمازگزار ضرر داشته باشد بجای وضو تیمم می گیرد. دستور تیمم بدل از وضو:
۱) نیت ،
۲) زدن كف دو دست بر چیزی كه تیمم بر آن صحیح است ، مانند خاك یا شن یا سنگ تمیز و پاك .
۳) كشیدن تمام كف هر دو دست بتمام پیشانی و دو طرف آن از جایی كه موی سر می روید تا ابروها وبالای بینی و احتیاطا باید، روی ابروها هم كشیده شود.
۴) كشیدن تمام كف دست چپ بتمام پشت دست راست .
۵) كشیدن تمام كف دست راست بر تمام پشت دست چپ .
▪ مواردی كه باید تیمم كرد:
در این موارد بجای وضو و غسل باید تیمم كرد:
۱) تهیه آب بقدر وضو یا غسل ممكن نباشد.
۲) اگر از استعمال آب بر بدن خود بترسد به اینكه بیماری در او پیدا شود.
۳) جائیكه بترسد اگر آب را بمصرف وضو برساند خودش یا دیگران از تشنگی بمیرد.
۴) كسیكه بدن یا لباسش نجس است و آب بمقدار طاهر كردن داشته باشد.
۵) هر گاه وقت بقدری تنگ باشد كه اگر وضو یا غسل كند نمازش قضا می شود.
به پرسشهای زیر پاسخ دهید:
۱) اعمال وضو چیست ؟
۲) مقدار واجب مسح سر و پا چه مقدار است ؟
۳) كسی كه خودش نمی تواند وضو بگیرد چكار كند؟
۴) موالات در وضو چیست ؟ آن را بیان كنید.
۵) اگر محل جبیره نجس باشد تكلیف چیست ؟
۶) در چه مواردی باید وضوی جبیره گرفت ؟
۷) در چه مواردی باید تیمم كرد؟

منبع : سایت غدیر