بازگشت به اوج اقتدار(۱)

هم اكنون تعداد قابل توجهی از كشورها در اقصی نقاط جهان، از جمهوری خلق چین گرفته تا فنلاند و ایالات متحده آمریكا، به موازات افزایش تقاضا برای الكتریسیته (برق) در حال سرعت بخشیدن به روند احداث رآكتورهای جدید هستند. دولت های مختلف در جهان همچنین استفاده از انرژی هسته ای را به عنوان راهی برای كاستن از میزان انتشار گازهای آلاینده محیط زیست موسوم به گازهای گلخانه ای مد نظر قرار داده اند، با علم به اینكه هر روز بر دغدغه های موجود پیرامون پدیده «گرم شدن زمین» افزوده می شود.
اما چشم انداز یك «رنسانس یا تحول بنیادین اتمی» باعث شده است تا این سئوال ناخوشایند در اذهان كارشناسان موج بزند كه آیا توسعه منابع انرژی هسته ای با تئوری جدید الابداع «جنگ با تروریسم و ممانعت از تكثیر سلاح های كشتارجمعی» همخوانی دارد. «جرارد استاودمن» مدیر «مركز سیاست امنیتی ژنو» اخیراً طی مصاحبه ای در یك همایش بین المللی پیرامون موضوع امنیت داخلی گفت: «نه سیاست نه فناوری هیچ یك در حال حاضر پاسخی برای این سئوال ندارند.» «آلن مارساود» رئیس گروه امنیت داخلی در پارلمان فرانسه نیز گفت: «واقعاً روزگار بدی شده است.» «مارساود» طی مصاحبه ای در همان كنفرانس كه در شهر ژنو در سوئیس برگزار شد اعلام كرد: «ما در زمانه ای به پایان عصر استفاده بهینه اقتصادی از سوخت های فسیلی نزدیك می شویم كه تروریست ها در تلاش اند تا به مواد خام هسته ای دسترسی پیدا كنند یا زیرساخت های هسته ای را هدف قرار دهند.» وی در ادامه افزود: «اگر جهان چاره ای جز استفاده از توان هسته ای نداشته باشد، در آن صورت چالشی واقعی گریبانگیر همه ما خواهد شد.»بنا بر اعلام آژانس بین المللی انرژی اتمی (مرجع قابل اعتماد جهانی)، هم اكنون ۴۳۹ رآكتور هسته ای در ۳۱ كشور مشغول فعالیت هستند كه روی هم رفته حدود ۱۶ درصد تولید جهانی برق را به خود اختصاص داده اند. این در حالی است كه طبق پیش بینی های صورت گرفته ظرفیت رآكتورهای هسته ای تا سال ۲۰۵۰ با توجه به افزایش ۵۰۰ درصدی تقاضای برق در جهان طی پنج دهه آینده به حدود چهار برابر میزان فعلی افزایش پیدا خواهد كرد. بیشترین رشد طی دو دهه آینده به خاور دور تعلق خواهد داشت كه انتظار می رود تولید برق هسته ای اش را به دو برابر میزان فعلی افزایش دهد.كارشناسان آژانس انرژی سازمان ملل متحد سه ریسك را برای توسعه منابع انرژی هسته ای ذكر می كنند: سرقت پلوتونیوم كلاس تسلیحاتی كه حین بازفرآوری زباله های رادیواكتیو بر جای می ماند توسط تروریست ها؛ حمله به تأسیسات هسته ای یا كاروان حامل این مواد؛ و تلاش مذبوحانه برخی كشورها نظیر كره شمالی در جهت دستیابی به سلاح های هسته ای از طریق توسعه منابع مربوطه. «آلن مك دونالد» كارشناس هسته ای آژانس مذكور می گوید: «اگر شما مواد هسته ای بیشتری در جهان داشته باشید، واضح است كه مخاطرات بیشتری نیز در قبال تكثیر سلاح های هسته ای امنیت شما را تهدید خواهد كرد. اما با توجه به افزایش تقاضا برای برق در جهان، انرژی هسته ای همچنان به عنوان یكی از منابع اصلی تأمین انرژی در آینده مطرح باقی خواهد ماند.»تداوم روند اجرایی احداث ۳۱ رآكتور جدید در جهان حكایت از استقبال روزافزون ممالك مختلف از انرژی تمیز هسته ای دارد. چین قصد دارد ۳۲ نیروگاه هسته ای جدید را تا سال ۲۰۲۰ به جمع ۱۱ نیروگاه فعلی اش بیفزاید و این در حالی است كه هند نیز با در اختیار داشتن ۱۴ نیروگاه هسته ای قصد دارد ظرفیت نیروگاهی اش را طی هشت سال آینده به سه برابر میزان فعلی افزایش دهد. ژاپن، كره جنوبی، اوكراین، رومانی و آرژانتین نیز همگی در تلاش برای افزایش ظرفیت هسته ای شان به سر می برند. فنلاند اخیراً نخستین نیروگاه جدیدی را كه از سال ۱۹۹۹ بدین سو در اروپای غربی ساخته شده است راه اندازی كرد. فرانسه به عنوان بزرگترین مصرف كننده انرژی هسته ای در جهان (البته در اینجا مصرف سرانه منظور است) طراحی یك نیروگاه كوچك را كه قرار است در آینده نه چندان دور راه اندازی شود آغاز كرده است، ضمن اینكه مقامات بریتانیایی نیز دائماً از قصد خویش برای ورود جدی تر به عرصه انرژی هسته ای سخن می گویند.
«لویولا دی پالاچیو» كمیسیونر پیشین انرژی اتحادیه اروپایی چندی پیش اعلام كرد كه این اتحادیه اساساً چاره ای ندارد جز اینكه حق استفاده بیشتر از استعدادات هسته ای را برای خود حفظ كند. خانم «پالاچیو» در ادامه افزود: «با توجه به چالش فزاینده تغییرات آب و هوایی در جهان، اتحادیه اروپایی هرگز نخواهد توانست در آینده قابل پیش بینی از منابع سرشار انرژی هسته ای چشم پوشی كند.» حتی در ایالات متحده آمریكا كه از زمان بروز برخی ایرادات جزئی در نیروگاه هسته ای جزیره Three Mile Island در ایالت پنسیلوانیا در ۱۹۷۹ هیچ نیروگاه جدیدی ساخته نشده است، صنعت انرژی هسته ای با سرعت نسبتاً قابل ملاحظه ای به جنبش درآمده است. این رشد البته هیچگاه ناشی از تشویق های لفظی دولت «بوش» رئیس جمهور آمریكا نبوده است. ۲۶ نیروگاه هسته ای در ایالت های این كشور به تازگی موفق به تمدید مجوزهای عملیاتی پیشین خود برای ۲۰ سال آینده شده اند، و ۱۸ نیروگاه دیگر نیز تقاضای مشابهی را به «كمیسیون قانونگذاری هسته ای» ارائه داده اند تا از مزایای تسهیلاتی دولت در این زمینه بهره مند شوند.سه متصدی بزرگ نیروگاهی در آمریكا شامل Exelon، Dominion و Energy از كمیسیون مذكور خواسته اند تا سایت های پیشنهادی را برای احداث نیروگاه های جدید به تصویب برساند، هرچند هنوز هیچ طرحی برای احداث این رآكتورها قطعی نشده است. شركت بزرگ صنعتی Westinghouse معمار حدود نیمی از نیروگاه های هسته ای جهان اخیراً طرحی را به منظور احداث یك نیروگاه هسته ای جدید از نوع «رآكتورهای پیشرفته» به تصویب كمیسیون مربوطه رساند. این صنعت، به قول «استیو كریكیس» سخنگوی «مؤسسه انرژی هسته ای» وابسته به گروه صنعت هسته ای آمریكا، هنوز در مرحله استارت قرار دارد.

منبع : باشگاه اندیشه