شاید شیدایی دیگر

محمدرضا لطفی بعد از ۲۴ سال به ایران برگشته و بر آن است که گروه شیدا را دوباره احیا کند. اعضای جدید به مکتب خانه میرزاعبدالله در خیابان حقوقی پیچ شمیران می روند تا در کنار یکدیگر شاید شیدای دهه ۵۰ را دوباره زنده کنند.
محمدرضا لطفی پس از ورود به رادیو ایران در سال ۱۳۵۳ به کمک هوشنگ ابتهاج (سایه) برای بازسازی آثار قدما گروه شیدا را تشکیل داد که خود در آن تار می نواخت. عبدالنقی افشارنیا نی، پشنگ کامکار سنتور، اسماعیل صدقی آسا عود، زیدالله طلوعی تار، بیژن کامکار رباب، هادی منتظری کمانچه، ارژنگ کامکار تنبک و آواز آن با محمدرضا شجریان بود.
هدف احیای آثار کسانی چون شیدا، عارف، درویش خان، رکن الدین مختاری و... بود که جریان انقلاب هم روی آن تاثیر گذاشت و باعث شد بسیاری از آثار ماندگار دوران انقلاب در آن خلق شود.
محمدرضا لطفی خود می گوید؛ «با آمدن من به رادیو و تشکیل گروه شیدا و کار ممتد، ابتدا علیزاده و سپس مشکاتیان و شکارچی از مرکز حفظ و اشاعه که دیگران به آن مرکز فیس و افاده موسیقی لقب داده بودند، استعفا کرده و به رادیو آمدند و گروه عارف را تاسیس کردند.» به این ترتیب گروه عارف هم به سرپرستی پرویز مشکاتیان و با حضور شهرام ناظری، رضوی سروستانی، ناصر فرهنگ فر و... در کنار گروه شیدا بنیانگذار حرکت جدیدی می شود که تا اواسط دهه ۶۰ دوام می آورد. گروه کنسرت هایی را در کشورهای خارجی برگزار می کند اما طولی نمی کشد که به دلایل مختلف که مهمترین آن جدا شدن اعضای اصلی و دور شدن آنها از یکدیگر و محدودیت در فضای موسیقی مشکاتیان بود، گروه دوام نمی آورد و تعطیل می شود.
اما حالا پس از گذشت حدود ۳۰ سال از شکل گیری شیدای اولیه، محمدرضا لطفی سختی این راه را به جان خریده و بدون دعوت دولت و تنها بنا بر احساس یک ضرورت به ایران آمده و خود را موسیقیدان دوران بحران نامیده است؛ «هر هنرمندی تحلیلی برای خودش دارد، من نیز با تحلیل خودم احساس کردم جوان ها نیاز بیشتری به من دارند.» او درصدد است که بار دیگر شیدا را هرچند بسیاری از اعضای قدیمی در آن حضور ندارند، از نو بسازد.
لطفی از سال ۱۳۷۴ شروع به نوشتن نامه به اعضای گروه شیدا می کند. برخی از آنها آمدند و حتی در تمرینات اولیه شرکت کردند و بعد به علت مشکلاتی که دارند، در ادامه تمرینات حاضر نشدند.
بعضی از آنها نیز افکار هنری خود را دارند که دور از شیدا است و نمی توانند در چارچوب کاری گروه شیدا قرار گیرند و بعضی دیگر برای خود گروهی تشکیل داده اند، مثل کامکارها و دیگر نمی توانند به گروه جدید ملحق شوند چرا که شرایط گروه به گونه ای است که نوازندگان نمی توانند در گروه دیگری هم حضور داشته باشند. لطفی از وقتی برای همیشه به ایران آمده شیدای اصلی، شیدا بانوان و یک گروه بازسازی تشکیل داده است.
لطفی در کنار اعضای جدید و یک عضو قدیمی که نام او را هنوز نمی دانیم تمرینات خود را در مکتب خانه میرزاعبدالله آغاز کرده است، تا ظرف شش ماه آینده کنسرت هایی را در داخل و خارج از کشور برگزار کنند هرچند تعداد اعضای قطعی گروه هنوز مشخص نیست و لطفی هم قصد ندارد اسامی آنها را تا زمان بیرون آمدن CD گروه و اجرا اعلام کند اما بنا به گفته او عملکرد آنها تنها به بازسازی آثار گذشته محدود نمی شود بلکه گروه شیدا کارهای جدیدی را نیز ارائه می دهد که یکی از آنها برنامه ای است برای مولانا.
زیدالله طلوعی یکی از اعضای قدیمی گروه شیدا زنده کردن دوباره شیدا و عارف را راه حلی برای جلوگیری از موسیقی بیهوده می داند که تنها از عهده محمدرضا لطفی برمی آید و بس.
از آن سال هایی که محمدرضا لطفی، محمدرضا شجریان، عبدالنقی افشارنیا، اسماعیل صدقی آسا، زیدالله طلوعی، بیژن کامکار، ارژنگ کامکار و هادی منتظری در کنار یکدیگر به اجرای کنسرت و برنامه می پرداختند، مدت ها می گذرد. حالا دیگر جوان ها جا پای بزرگان می گذارند تا بار دیگر شیدایی دیگر بر سر زبان ها بیفتد.
محمدرضا لطفی به هدف بنیاد شیدا فکر می کند و به سه سال آینده که مکان آن را از خیابان حقوقی به جای دیگری منتقل کند و می گوید استادانی به آنجا می آیند که صرفاً موسیقیدان نیستند بلکه ادیب و فیلسوف نیز در میان شان پیدا خواهید کرد. شاید شیدای جدید یک بار دیگر همچون اوایل تشکیل آن فضای موسیقی را دگرگون کند. باید منتظر ماند و دید.

سارا سماواتی

منبع : روزنامه شرق