زندگی؛ اینترنت و دیگر هیچ

در ادبیات رایج بین عموم مردم یکی از آزاردهنده ترین واژه ها «اعتیاد» است؛ کلمه ای که اگر بر زبان جاری شود با خود کلی نگرانی و استرس به همراه می آورد. در فرهنگ عامه اصولاً معتاد به کسی اطلاق می شود که با مواد مخدر سرو کار دارد. یکی از عمده نگرانی های خانواده ها در مورد فرزندانشان که در سنین نوجوانی قرار دارند و به تازگی وارد اجتماع شده اند، همین مساله اعتیاد است. تمامی پیگیری های خانواده ها در ارتباط با رفت و آمد فرزندانشان به این دلیل است که مبادا در اثر معاشرت های به اصطلاح ناباب قرار گیرند و از مسیر درست زندگی بازبمانند غافل از اینکه اعتیاد در جامعه مدرن امروزی که بیشتر نوجوانان وقت خود را در کافی نت ها یا پای رایانه می گذرانند تنها به مصرف مواد مخدر محدود نمی شود و نوع دیگری دارد که از آن به عنوان اعتیاد مدرن یاد می شود و چیزی نیست جز اعتیاد اینترنتی. اعتیاد اینترنتی چند سالی است در کشور ما گسترش پیدا کرده و به گونه ای بیشتر نسل کودک و نوجوان را هدف قرار داده است. به گفته سیدضیاء هاشمی رئیس مرکز مطالعات جوانان دانشگاه تهران جاذبه های خاص و حتی غیرطبیعی اینترنت باعث شده امروز استفاده غیرعادی از این فناوری تبدیل به معضلی جدی شود. ضیاء هاشمی در گفت وگو با مهر استفاده کودکان و نوجوانان از اینترنت را امروزه لجام گسیخته دانسته و گفته است: بروز رفتارهای خشونت آمیز و حتی ناراحتی های روحی و روانی می تواند از عوارض جدی استفاده بیش از حد از اینترنت باشد که این امر امروزه حتی از سوی والدین نیز مورد توجه قرار نگرفته است. گرچه به گفته هاشمی پیش بینی می شود در سال های آینده جاذبه های مربوط به استفاده از اینترنت به خصوص در نوجوانان کاهش یابد ولی دسترسی به اینترنت به عنوان منبعی که سدی برای مقابله با آن وجود ندارد یکی از مسائلی است که باید بیش از گذشته مورد توجه خانواده ها قرار گیرد. «اعتیاد اینترنتی» بنا به تعریف کیم برلی یونگ، نوعی اختلال و بی نظمی وسواسی است که دامنه نتایج آن به بیماری های جسمی و به خطر افتادن موقعیت شغلی و دگرگونی در روابط خانوادگی و اجتماعی منجر می شود. برخی دیگر از پژوهشگران نیز آن را یک رفتار وسواسی قلمداد می کنند و معتقدند هر گاه فردی بیش از ۱۹ ساعت در هفته از اینترنت استفاده می کند، معتاد به اینترنت است. یونگ نیز اشاره می کند فرد معتاد کسی است که حداقل ۳۸ ساعت در هفته یا هشت ساعت در روز، وقت خود را صرف استفاده از اینترنت می کند.یکی از اموری که می تواند به فرد کمک کند تا خود تشخیص دهد که به این اختلال دچار شده است جواب دادن به پرسشنامه (IAT) است؛ پرسشنامه اعتیاد به اینترنت (IAT) یکی از معتبرترین تست های مربوط به سنجش اعتیاد اینترنتی است که توسط دکتر یونگ ابداع شده است. این پرسشنامه همانطور که درسایت پزشکان بدون مرز آمده شامل هشت سوال است که اگر افراد به پنج سوال یا بیشتر پاسخ مثبت دهند، این احتمال وجود دارد که آنها از اعتیاد به اینترنت رنج می برند.
۱) آیا شما در رابطه با اینترنت احساس شیفتگی می کنید ؟ (درباره فعالیت آنلاین قبلی خود یا انتظار جلسه بعدی آنلاین شدن فکر کنید.)
۲) آیا احساس می کنید به منظور دستیابی به رضایتمندی به افزایش میزان زمان استفاده از اینترنت نیاز دارید؟
۳) آیا شما به طور مکرر تلاش هایی ناموفق برای کنترل، کاهش یا توقف استفاده از اینترنت داشته اید؟
۴) آیا هنگامی که می خواهید ارتباط خود را با اینترنت قطع کنید احساس بی قراری، بدخلقی، افسردگی یا زودرنجی دارید؟
۵) آیا بیشتر از زمانی که قصد داشتید به اینترنت متصل بوده اید؟
۶) آیا به خاطر اینترنت خود را به خطر انداخته اید یا روابط و فرصت های شغلی و آموزشی خود را به خطر انداخته اید؟
۷) آیا به خاطر وجود اعضای خانواده یا دیگران دروغ گفته اید؟
۸) آیا از اینترنت به عنوان راهی برای گریز از مشکلات استفاده می کنید؟
● علائم اعتیاد اینترنتی
میزان خطراتی که شخص را تهدید می کند بسته به سن، جنس و موقعیت فردی و اجتماعی وی متفاوت است، مثلاً در نوجوانان خود را با انزوا و کناره گیری از جمع خانواده برای افزایش طول مدت آنلاین بودن و گفت وگو در چت روم ها، بی حوصلگی ناشی از عدم دسترسی به اینترنت، افسردگی، تندخویی و بدخلقی، کم خوابی، افت تحصیلی و گاه فرار از مدرسه نشان می دهد و در بزرگسالان علاوه بر اختلالات خلق و خوی و عوارض جسمی ناشی از کم خوابی معمولاً با بروز مشکلات زناشویی، از هم گسیختگی روابط و مناسبات اجتماعی و کاهش روابط اجتماعی همراه است. یکی از تاثیرات مخرب اینترنت در چند سال اخیر در میان کاربران بزرگسال افزایش طلاق در میان آنان بوده است. از دست دادن شغل، بی اعتنایی به همسر و خواسته های وی و از دست دادن حس مسوولیت پذیری در مقابل فرزندان و نادیده گرفتن امور مربوط به منزل از جمله دلایلی بوده است که از سوی همسران کاربرانی که تقاضای طلاق داده بودند مطرح شده است.
● درمان اعتیاد اینترنتی
درمان این اختلال نیز همانند دیگر اختلالات روانی باید با شناخت و آگاهی از آنچه باعث پناه آوردن کاربر به اینترنت شده صورت گیرد که قطعاً مراحل مشاوره نزد روانشناس را به همراه دارد اما در نهایت به گفته یونگ بهترین روش برای درمان این اختلال «روش کاهش تدریجی استفاده» است تا در نهایت استفاده منطقی و صحیحی از اینترنت به عنوان وسیله ای کارآمد برای پیشبرد نیاز های فرد در زندگی اجتماعی و خانوادگی وی حاصل آید.

منبع : روزنامه سرمایه