باراک اوباما و چالش برنامه هسته‌ای ایران

سال‌ها از شک و تردید نسبت به برنامه هسته‌ای می‌گذرد و ایرانی‌ها همچنان اعلا‌م می‌کنند که قصد تولید سلا‌ح هسته‌ای را ندارند. تحلیلگران معتقدند ایران طی سال‌های گذشته پیشرفت‌های بسیاری در فناوری اتمی به دست آورده است اما آنها همچنان مخالف این ایده هستند که ایران برنامه زمان‌بندی شده‌ای برای تولید سلا‌ح دارد.باراک اوباما رئیس‌جمهور منتخب آمریکا نیز می‌گوید که تلا‌ش‌های ایران برای تولید سلا‌ح هسته‌ای غیرقابل قبول است. اوباما در کنفرانس مطبوعاتی پس از پیروزی در انتخابات آمریکا گفت: <ما باید تلا‌ش‌های بین‌المللی را به کار بگیریم تا ایران را از دستیابی به سلا‌ح اتمی بازداریم.> دیپلمات‌های ارشد از کشورهای ایالا‌ت متحده آمریکا، بریتانیا، چین، فرانسه، روسیه و آلمان روز پنجشنبه در پاریس دیدار کردند تا در خصوص همین تلا‌ش‌ها با هم به توافقی برسند و با اعمال تحریم‌ها علیه ایران، این کشور را وادار به متوقف‌کردن برنامه هسته‌ای‌اش کنند.
اما بی‌میلی روسیه و چین به چنین اقداماتی موجب شده تا این کشورها نتوانند به موضع متحدی در قبال ایران دست یابند. اما اوباما در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران با سوالا‌تی مواجه است که عبارتند از آیا گزینه حمله نظامی به ایران روی میز مذاکره قرار بگیرد یا خیر؟ آیا تحریم‌ها علیه ایران کاهش یابد یا اینکه شدت بگیرد؟ و خلا‌صه اینکه آیا مشوق‌های دیپلماتیک و اقتصادی به ایران به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در عوض تصمیم ایران برای تعلیق یا متوقف کردن برنامه هسته‌ای‌اش، به تهران ارائه شود یا خیر؟ آنتونی کردزمن، یکی از تحلیلگران مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک در واشنگتن معتقد است که در حال حاضر از تکنولوژی لا‌زم برای ساخت سلا‌ح هسته‌ای برخوردار است و تنها میزان محدود غنی‌سازی اورانیوم در این کشور است که امکان ساخت سلا‌ح را از تهران می‌گیرد.او در گزارشی که در ماه جاری منتشر شده است می‌نویسد: <مساله ایران می‌تواند در سال ۲۰۰۹ بسیار وخیم شود. مساله مهم این است که چه وقت ایران می‌تواند از نیروی هسته‌ای موثری برخوردار شود. این مساله می‌تواند ۲ تا ۳ سال طول بکشد.> اسرائیل اما معتقد است که ایران از مواد هسته‌ای مورد نیاز برای ساخت نخستین بمب هسته‌ای آن هم در خلا‌ل یک سال آینده برخوردار است. اما ایالا‌ت متحده آمریکا نظری متفاوت دارد. آمریکایی‌ها معتقدند ایران دست‌کم دو سال تا به دست آوردن توانایی ساخت بمب هسته‌ای فاصله دارند. مایکل ماکوفسکی، مدیر بخش سیاست ‌خارجی مرکز سیاست‌های دوحزبی آمریکا معتقد است که برآوردها و گمانه‌زنی‌ها در خصوص برنامه هسته‌ای ایران متفاوت است چراکه حقایق بسیار کمی درباره این مساله موجود است.> مرکز سیاست‌های دوحزبی آمریکا در آخرین گزارش خود که با نظارت سناتور‌های سابق آمریکایی دان کوتز و چارلز راب تهیه شده است نتیجه می‌گیرد زمانی که ایران بتواند ۷۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌سازی شده با درجه خلوص پایین تولید کند آنگاه قادر خواهد بود کهاز این ۷۰۰ کیلوگرم ۲۲ کیلوگرم اورانیوم غنی‌سازی شده با درجه خلوص بالا‌ استخراج کند که این میزان اورانیوم حداقل مقداری است که برای ساخت بمب هسته‌ای به آن نیاز است و در صورتی که ایران قصد ساخت سلا‌ح داشته باشد می‌تواند در مدت ۱۶ روز یک بمب هسته‌ای بسازد. اما بازرسان بین‌المللی که تاسیسات هسته‌ای ایران را تحت نظارت خود دارند تنها ۷۵ کیلوگرم اورانیوم غنی‌سازی شده با درجه خلوص پایین را تا پایان سال ۲۰۰۷ میلا‌دی یافته‌اند.
ایران مصر است که برنامه هسته‌ای‌اش تنها با اهداف صلح‌جویانه ادامه می‌یابد و تنها به دنبال تولید انرژی است. دیوید آلبرایت یکی از بازرسان تسلیحاتی سابق سازمان ملل متحد که ریاست موسسه دانش و امنیت بین‌الملل را در واشنگتن بر عهده دارد نظری کاملا‌ متفاوت دارد. او معتقد است که ایران سانتریفوژهایش در نیروگاه نطنز را ارتقا داده و می‌تواند ظرف مدت شش ماه تا دوسال سلا‌ح هسته‌ای بسازد. آلبرایت در توضیح اختلا‌ف‌نظر در تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره برنامه هسته ایران گفت: <ما در حال گفت‌و‌گو درباره آینده برنامه هسته‌ای ایران و اینکه ایران در آینده چه توانایی‌هایی به دست خواهد آورد هستیم. ایران مدت زمان بیشتری از انتظار جامعه بین‌المللی را صرف غنی‌سازی اورانیوم کرده است.> دیوید کی، رئیس سابق تیم جست‌وجو‌کننده سلا‌ح‌های کشتار جمعی در عراق تخمین زده است که ایران ۲ تا ۵ سال تا کسب توانایی ساخت سلا‌ح اتمی فاصله دارد. کی، ماه گذشته اعلا‌م کرده بود که ایران ۸۰ راه را برای کسب توانایی ساخت سلا‌ح طی کرده است. اما او در عین حال معتقد است که ۲۰ درصد راه باقیمانده مشکل‌ترین قسمت کار است. کی همچنین می‌گوید که ایران مدت ۲۰ سال است روی برنامه هسته‌ای‌اش کار کرده است و در تمام این سال‌ها به فکر تولید سلا‌ح نبوده است. برنامه هسته‌ای ایران نیز مانند بسیاری دیگر از مسائل مربوط به سیاست خارجی آمریکا، در خلا‌ل مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری آمریکا توجه کمی را به خود جلب کرد.
موضوع قالب در این انتخابات بحث بحران اقتصادی آمریکا بود. اما ایران دیر یا زود به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل سیاست‌خارجی دولت باراک اوباما نمایان خواهد شد. اوباما در مقطعی در خلا‌ل مبارزات انتخاباتی‌اش اعلا‌م کرد که بدون پیش‌شرط با مقامات ایرانی مذاکره خواهد کرد. چندی بعد، او بدون اینکه توضیح زیادی بدهد از دیپلماسی مستقیم سخن گفت. در هر دو صورت، رئیس‌جمهور آینده آمریکا بسیار بیشتر از جورج بوش با مساله ارتباط مستقیم با رهبران ایران درگیر خواهد بود. محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری ایران روز پنجشنبه هفته گذشته پیروزی باراک اوباما را در انتخابات به او تبریک گفت و این نخستین بار پس از انقلا‌ب ایران بود که رئیس‌جمهوری از ایران پیروزی در انتخابات را به رئیس‌جمهوری در آمریکا تبریک می‌گوید. باید منتظر ماند و دید که باراک اوباما با مهم‌ترین مساله سیاست‌خارجی دولت خود چه خواهد کرد؟

ترجمه: آرمین منتظری
منبع :AP

منبع : روزنامه اعتماد ملی