مصر

مصر مصر یكی از مهم ترین كشورهای تولیدكننده نفت است. این كشور به سرعت تولیدات گازطبیعی خود را نیز افزایش می دهد. نخستین پایانه صادرات ال.ان.جی این كشور در ژانویه ۲۰۰۵ فعالیت خود را آغاز كرد. كانال سوئز و خط لوله سوئز- مدیترانه برای انتقال منابع نفت خلیج فارس اهمیت بسیار دارند و به همین دلیل مصر یك كریدور بسیارمهم در انتقال انرژی محسوب می شود. -
رئیس جمهوری: محمد حسنی مبارك (از سال ۱۹۸۱ تاكنون)
تاریخ استقلال: ۲۸ فوریه ۱۹۲۲ (از انگلستان)
جمعیت(۲۰۰۴): ۵/۷۷ میلیون نفر - مساحت: ۴۵۰/۰۰۱/۱ كیلومتر مربع
شریك های مهم تجاری: آمریكا، ایتالیا، آلمان، ژاپن و كره جنوبی
صادرات: ۶/۱۲ میلیارد دلار - واردات: ۴/۱۷ میلیارد دلار
اقلام عمده صادراتی: نفت خام و فرآورده های نفتی، پنبه و منسوجات و كالاهای كشاورزی اقلام عمده وارداتی: ماشین آلات و تجهیزات حمل ونقل؛ دام؛ مواد غذایی و نوشیدنی ها؛
میزان ذخایر اثبات شده نفت(۲۰۰۵): ۷/۳ میلیارد بشكه
میزان تولید نفت(۲۰۰۴): ۶۹۸ هزار بشكه در روز
میزان مصرف نفت(۲۰۰۴): ۵۶۴ هزار بشكه در روز
میزان صادرات نفت(۲۰۰۴): ۱۳۴ هزار بشكه در روز
ظرفیت پالایش نفت خام(۲۰۰۵): ۲۵۰/۷۲۶ بشكه در روز - میزان ذخایر گاز طبیعی(۲۰۰۵): ۶۶ تریلیون فوت مكعب
میزان تولیدگاز طبیعی(۲۰۰۲): ۹۴۱ میلیارد فوت مكعب
میزان مصرف گاز طبیعی(۲۰۰۲): ۹۴۱ میلیارد فوت مكعب
میزان ذخایر زغال سنگ(۱۹۹۹): ۲۴ میلیون تن - تولید زغال سنگ: صفر
میزان مصرف زغال سنگ(۲۰۰۲): ۷/۱ میلیون تن
ظرفیت تولید برق(۱/۱/۲۰۰۲): ۶/۱۷ گیگاوات(۸۴ درصد حرارتی، ۱۶ درصد آبی) -
سهم منابع مختلف انرژی در تأمین سوخت: نفت (۱/۵۰ درصد)؛ گاز طبیعی(۹/۴۱)، زغال سنگ(۸/۱ درصد)
شرح:
رشد اقتصادی مصر در سال های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ منفی بود، ولی در حال حاضر رشد اقتصادی این كشور روند صعودی را می پیماید. با این حال، نرخ رشد اقتصادی این كشور به مراتب كمتر از نرخ رشدی است كه در دهه ۱۹۹۰ تجربه شد. درسال ۲۰۰۴، رشد تولید ناخالص داخلی در مصر ۶/۳ درصد بود. این كشور در نظر دارد تا پایان دهه جاری میلادی، رشد تولید ناخالص داخلی خود را به ۳/۵ درصد برساند.
با افزایش بهای نفت، درآمد كارگران مصری در كشورهای نفت خیز منطقه خلیج فارس افزایش چشمگیری یافته است. جهانگردی، كه از منابع بسیار مهم درآمد مصر محسوب می شود و حوادث یازدهم سپتامبر تأثیرهای منفی برآن بر جای گذاشته بود، بار دیگر روبه رشد نهاده است.
در شرایط عادی، صنعت جهانگردی ۵ درصد تولید ناخالص داخلی مصر را تشكیل می دهد. این صنعت یكی از پنج منبع مهم درآمد ارزی مصر محسوب می شود.
چهار منبع دیگر عبارت هستند از: درآمد كارگران مصری شاغل در خارج از كشور، صادرات مواد هیدروكربن، عوارض حاصل از عبور و مرور در كانال سوئز و كمك های خارجی.
در دراز مدت چشم انداز اقتصاد كلان مصر مطلوب به نظر می رسد؛ مشروط برآن كه در برخی حوزه های ساختاری مانند خصوصی سازی، آزاد سازی تجاری و مقررات زدایی پیشرفت حاصل آید. یكی از مشكلاتی كه دولت مصر با آن روبه رو است، رشد سریع نیروی كار در این كشور است، زیرا هر ساله حدود ۸۰۰ هزار نفر متقاضی جدید كار وارد بازاركار مصر می شود. آمار غیررسمی میزان بیكاری در مصر را میان ۱۵ تا ۲۵ درصد اعلام كرده اند كه تقریباً دو برابر آمار و ارقام رسمی است.
دولت مصر در نظر دارد برنامه خود را برای خصوصی شركت های دولتی سرعت بخشد. در سال های اخیر، سهم بخش خصوصی از كل تولید ناخالص داخلی در مصر به میزان چشمگیری افزایش یافته است. از سال ۱۹۹۴ تاكنون حدود ۴۰ درصد شركت های دولتی مصر به بخش خصوصی واگذار شده اند و ازآن هنگام تاكنون، سهم بخش خصوصی در تولید ناخالص داخلی این كشور سالانه حدود ۵/۱ درصد افزایش یافته است.
دولت مصر در نظر دارد درسال های آتی بخش های راهبردی مانند: مخابرات وبرق را به بخش خصوصی واگذار كند. با این حال، بخش های نفت وگاز این كشور همچنان در اختیار دولت باقی خواهند ماند.
در سال های آینده، انرژی نقش بسیار مهمی در اقتصاد مصر ایفا خواهد كرد. به رغم آن كه صادرات نفت و فرآورده های نفتی مصر درسال های اخیر كاهش یافته است، بالا رفتن قیمت و فرآورده های نفتی سبب شده است درآمدهایی كه از این رهگذر نصیب دولت این كشور می شود، روند صعودی داشته باشد. مصر در ژانویه ۲۰۰۵ اولین پایانه صادرات ال.ان.جی خود را فعال كرد واز این رهگذر منبع دیگری بر درآمدهای ارزی خود افزود. این كشور در نظر دارد در اواخر سال ۲۰۰۵ میلادی، پایانه دیگری برای صادرات ال.ان.جی ایجاد كند و بر توان صادراتی خود بیفزاید.
●نفت
مصر درسال ۲۰۰۴ روزانه ۵۹۴ هزار بشكه نفت تولید می كرد. تولید نفت این كشور در سال ۲۰۰۳، روزانه ۶۱۸ هزار بشكه بود. اوج تولید نفت مصر در سال ۱۹۹۶ بود. در آن زمان مصر روزانه ۹۲۲ هزار بشكه نفت صادر می كرد.
تقاضا برای فرآورده های نفتی در مصر از سال ۱۹۹۹ به بعد ثابت بوده است، اما در فاصله سال های ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ تقاضا برای مصرف این گونه فرآورده ها روبه فزونی نهاده بود. علت كاهش یا ثابت ماندن تقاضا برای فرآورده های نفتی در سال های اخیر، كاهش یارانه های اختصاص یافته به این فرآورده ها و افزایش توجه شهروندان مصری به مصرف سی.ان.جی برای سوخت خودروها بوده است.
مصر امیدوار است فعالیت های اكتشاف، به ویژه در مناطق جدید، سبب افزایش توان تولید نفت این كشور شود. تولید نفت مصر به طورعمده در چهارناحیه این كشور متمركز شده است: خلیج سوئز(حدود ۵۰ درصد)، صحرای شرقی، صحرای غربی و شبه جزیره سینا.
مصر به اكتشاف نفت در مناطق فلات قاره خود توجه داشته است و امكان فعالیت های اكتشاف را برای برخی شركت های بزرگ نفتی مانند: بریتیش پترولیوم، شل، انی و توتال فراهم آورده است.
●نقش كانال سوئز و خط لوله «سوئز- مدیترانه»
مصر علاوه بر این كه صادر كننده نفت است، نقش راهبردی مهمی به عنوان مسیر عمده صدور نفت خلیج فارس به بازارهای جهانی ایفا می كند. این نقش راهبردی، نتیجه وجود كانال سوئز و خط لوله سوئز- مدیترانه است. خط لوله سوئز- مدیترانه با طول ۲۰۰ كیلومتر می تواند روزانه ۵/۲ میلیون بشكه نفت خام منطقه خلیج فارس را به دریای مدیترانه وازآنجا به بازارهای اروپا و آمریكا انتقال دهد. «شركت خط لوله نفت عربی» مالك این خط لوله است. مصر (۵۰ درصد)، عربستان سعودی(۱۵ درصد)، كویت (۱۵ درصد)، امارات متحدعربی(۱۰ درصد) و قطر(۵ درصد) سهام این شركت را در اختیار دارند.
●پالایش نفت
مصر۹ پالایشگاه با ظرفیت تصفیه و پالایش روزانه ۷۲۶۲۵۰ بشكه نفت دارد. بزرگ ترین پالایشگاه مصر پالایشگاه النصر است كه ظرفیت پالایش آن به روزانه ۱۴۶۳۰۰ بشکه می رسد. دولت مصر در نظر دارد با ارتقا و توسعه تأسیسات موجود فرآورده های نفتی، بنزین دارای اکتان بالا و فرآورده های پتروشیمی را در این کشور افزایش دهد. وزارت نفت مصر قصد دارد یک پروژه پالایشگاهی را با ظرفیت پالایش روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه در نزدیکی بندر پورت سعید اجرا کند. در کنار این پالایشگاه یک مجتمع عظیم پتروشیمی نیز ایجاد خواهد شد.
●گاز طبیعی
به علت کشف گسترده ذخایر گاز طبیعی در مصر در سال های اخیر، ممكن است این ماده به موتور رشد بخش انرژی مصر در آینده تبدیل شود. شرکت های نفت و گاز خارجی در اوایل دهه ۱۹۹۰ فعالیت خود را در زمینه اکتشاف منابع گاز طبیعی در مصر را گسترش بخشیدند. این فعالیت ها بسیار زود نتیجه داد و سبب افزایش ظرفیت تولید گاز طبیعی در مصر شد. امروزه، تولید گاز طبیعی در این کشور به سرعت رو به گسترش نهاده است؛ به گونه ای که میزان آن در فاصله سال های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ بیش از دو برابر شده است. در سال ۲۰۰۴ تولید گاز طبیعی مصر به حدود روزانه ۶/۳ میلیارد فوت مکعب رسید و انتظار می رود در سال ۲۰۰۷ این ظرفیت به حدود ۵ میلیارد فوت مکعب در روز برسد. بخش عمده ای از این افزایش تولید به صورت ال.ان.جی صادر خواهد شد. شرکت های خارجی مانند بریتیش پترولیوم، انی و شل در زمینه اکتشاف و تولید گاز طبیعی در مصر فعالیت دارند.
دولت مصر، میزان ذخایر اثبات شده گاز طبیعی این کشور را ۶۶ تریلیون فوت مکعب برآورد کرده است.تقاضای گاز طبیعی در بازار داخلی مصر، رشد روزافزونی را شاهد بوده است. یکی از دلایل این مسئله، جانشین شدن سوخت نیروگاه های حرارتی با گاز طبیعی بوده است( نیروگاه های حرارتی ۶۵ درصد مصرف گاز طبیعی در مصر را به خود اختصاص می دهند). چند شرکت توزیع کننده خصوصی کار عرضه گاز طبیعی به مصرف کنندگان مصری را برعهده دارند.
●انرژی برق
ظرفیت تولید برق مصر در سال ۲۰۰۲ حدود ۶/۱۷ گیگاوات بود. این کشور در نظر دارد تا سال ۲۰۰۷ حدود ۵/۴ گیگاوات دیگر بر ظرفیت تولید برق خود بیفزاید. حدود ۸۴ درصد برق مصر از سوخت های فسیلی(گاز طبیعی) به دست می آید. ۱۶ درصد بقیه نیز از سدها، به ویژه سد بزرگ آسوان، به دست می آید. در گذشته نیروگاه های حرارتی مصر از نفت برای تأمین انرژی خود استفاده می کردند ولی اکنون سوخت اصلی آنها گاز طبیعی است. از آن جا که مصرف برق در مصر بالا رفته است، دولت این کشور در نظر دارد چند نیروگاه برق ایجاد کند و این بخش از اقتصاد را به دست بخش خصوصی بسپارد. در حال حاضر هفت شرکت تولید و توزیع برق، که همگی دولتی هستند، اداره بخش برق را در این کشور برعهده دارند. این شرکت ها زیر نظارت سازمان برق مصر فعالیت دارند.
در مصر چندین نیروگاه برق در حال ساخت است که متعلق به بخش خصوصی است. این کشور همچنین در نظر دارد یک نیروگاه خورشیدی نیز ایجاد کند و توان تولید برق خورشیدی خود را به ۱۵۰ مگاوات برساند. پروژه ای برای ساخت یک نیروگاه بادی ۶۰ مگاواتی با حمایت دولت هلند در نزدیکی کانال سوئز در دست اجرا است. مصر همچنین یک راکتور ۲۲ مگاواتی هسته ای و تحقیقاتی در منطقه دلتای نیل دارد که از سال ۱۹۹۷ فعالیت خود را آغاز کرده است.
تلاش هایی برای مرتبط ساختن شبکه برق مصر به شبکه برق دیگر کشورها صورت گرفته است؛ به گونه ای که شبکه برق این کشور با شبکه برق کشورهای اردن، سوریه، ترکیه و لیبی اتصال دارد.

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا