۱۳۸۶؛ سال بلوغ اپراتورهای موبایل

در پایان سال ۸۵ نگارنده طی یادداشتی، آن سال را <سال انقلا‌ب در خدمات تلفن همراه ایران> نامیده بود، چرا که در آن سال تعداد مشترکان تلفن همراه به رقمی نزدیک به ۱۷ میلیون نفر رسید و بعد از مدت‌ها جنجال، شبکه اپراتور دوم تلفن همراه با نام تجاری <ایرانسل> راه‌اندازی شده بود و مردم بالا‌خره قادر به تهیه سیم‌کارت‌های ارزان شبکه‌ای فراگیر و مدرن شده بودند.
در این سال برای نخستین بار و توسط ایرانسل سیم‌کارت‌ها به صورت به‌روز و بدون قرعه‌کشی عرضه شد و حتی امکان انتخاب شماره هم برای نخستین بار برای شهروندان ایرانی ممکن شد. ایرانیان بعد از سال‌ها انتظار در روزهای پایانی ۸۵ توانستند با استفاده از خدمات رایگان ‌GPRS ایرانسل، طعم اینترنت موبایل را بچشند و چشمشان به جمال سرویس پیام‌های چند رسانه‌ای )MMS( روشن شود.
اپراتور اول تلفن همراه هم در آن سال فعالیت چشمگیری داشت و توانست با ۱۱ ماه واگذاری مداوم، تعداد مشترکانش را به حدود ۱۵ میلیون نفر برساند. همچنین در آن سال طلسم ارائه سیم‌کارت اعتباری توسط اپراتور اول شکسته شد.
حال باید گفت که سال ۸۶ را بدون شک می‌توان <سال بلوغ اپراتورهای تلفن همراه کشور> نامید، بلوغی که ناشی از آغاز رقابت بین اپراتورهاست، رقابتی که در واقع برنده آن <مشترکین> خواهند بود.
● شرکت ارتباطات سیار؛ بازاریابی و عرضه سرویس‌های جدید
مهم‌ترین موردی که با مرور عملکرد شرکت ارتباطات سیار در سال ۸۶ به نظر می‌رسد، انتخاب نشان و نام تجاری برای نخستین بار و در عین حال بی‌نام‌ترین اپراتور تلفن همراه کشور است، پس از ۱۳ سال بی‌نام و نشانی نخستین و بزرگ‌ترین اپراتور تلفن همراه کشور، مدیران تازه‌نفس و تازه‌وارد این اپراتور به فکر انتخاب نشان و نام تجاری (برند) برای دومین شرکت بزرگ تجاری دولت افتادند و در نهایت نام تجاری <همراه اول> و شعار <هیچکس تنها نیست> را برگزیدند. گذشته از انتقاداتی در خصوص طرح نشان تجاری این شرکت در خصوص تشابه به نشان تجاری دو اپراتور تلفن همراه خارجی و همین‌طور استفاده از سه عنصر منفی در شعار تجاری این شرکت، باید این حرکت را که در حقیقت آغاز تلا‌ش برای بازاریابی توسط مدیران این اپراتور می‌باشد را به فال نیک گرفت. ‌
از سوی دیگر اپراتور اول با عرضه سیم‌کارت اعتباری، اعلا‌م چندین باره وعده عرضه سرویس ‌GPRS و ‌MMS که البته بارها و بارها به تاخیر افتاده و همچنین اعلا‌م تلا‌ش برای کاهش تعرفه برخی از خدمات، نشان داد که به خوبی خطر رشد رقیبی همچون اپراتور دوم و ظهور اپراتور سوم و به‌تبع آن خطر کاهش سهم بازار و همچنین خطر مهاجرت مشترکین خود به دیگر اپراتورها را احساس کرده و از این طریق تلا‌ش دارد سهم بازار خود را که سال‌ها قدر آن را به‌خاطر بی‌رقیبی ندانسته بود حفظ نماید.
حالا‌ اپراتور اول با عرضه برخی خدمات الکترونیکی نظیر صورتحساب آنلا‌ین، پرداخت آنلا‌ین قبوض، ثبت‌نام آنلا‌ین، فروش آنلا‌ین کارت شارژ سیم‌کارت اعتباری، وعده عملی‌نشده تحویل حداکثر ۴۵ روزه سیم‌کارت اعتباری، واگذاری به روز سیم‌کارت دائمی، وعده بهبود کیفیت مکالمه خصوصا در کلا‌نشهرها و بزرگراه‌ها، کاهش بهای ثبت‌نام سیم‌کارت و وعده بارها به تاخیر افتاده ارائه خدمات مبتنی بر ‌GPRS مشتریان خود را حفظ کند.
همراه اول در جذب مشترک جدید در سال ۸۶ موفق بوده به طوری که توانست تعداد مشترکان خود را از ۱۵ میلیون نفر در پایان سال ۸۵ به ۲۲ میلیون نفر در سال ۸۶ برساند.
● ایرانسل؛ توسعه پرشتاب و عرضه مسلسل‌وار خدمات
سالی که گذشت برای ایرانسل، سال یک جهش بزرگ بود؛ تعداد مشترکان ایرانسل از حدود یک میلیون نفر به چیزی در حدود ۷ میلیون نفر رسید. توسعه پرشتاب ایرانسل شدت گرفت، به طوری که تعداد شهرهای تحت پوشش این اپراتور نوظهور از ۴۷ شهر در ابتدای سال به حدود ۳۰۰ شهر رسید. همچنین سرویس رومینگ بین‌المللی ایرانسل بناگاه با ۱۷۷ اپراتور در ۹۷ کشور جهان فعال شد.
با وجود آنکه سرویس تبادل پیام‌های چندرسانه‌ای یا همان ‌MMS، که برای نخستین بار توسط ایرانسل و از ابتدای سال ۸۶ عرضه شده بود، به درخواست سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برای تدوین آیین‌نامه مربوطه متوقف شد، ایرانسل توانست با مانور روی دیگر خدمات پیشتاز خود مانند اینترنت همراه (‌) GPRS و همچنین طرح‌های تعرفه تشویقی طلا‌یی، آبی و قرمز که باعث کاهش هزینه‌های مکالمه، ‌SMS و ‌GPRS مشترکین می‌شوند، سهم بازار قابل توجهی را از آن خود سازد.
البته مطمئنا توقف ارائه سرویس تبادل پیام‌های چندرسانه‌ای (‌MMS) ، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های ایرانسل است، این سرویس که در اواخر بهار امسال و مدتی پس از ارائه، به دستور سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بنا بود حداکثر سه ماه تا تدوین آیین‌نامه مربوطه قطع شود، هنوز و تا زمان نگارش این گزارش دست کم حدود ۹ ماه است که توقیف موقت را تجربه می‌کند.
در این میان، هم مشترکین ایرانسل که از استفاده از چنین سرویس نوینی محروم شده‌اند متضرر می‌شوند و هم خود ایرانسل که از درآمد ناشی این خدمت محروم شده‌اند، زیان قابل توجهی را متحمل می‌شوند.
با این وجود، ایرانسل با عرضه مسلسل‌وار طرح‌های وسوسه‌کننده و همچنین کاهش قابل ملا‌حظه تعرفه خدمات و بهای سیم‌کارت‌های خود، عرضه امتیازهای تشویقی متنوع نظیر اینترنت رایگان، دقایق رایگان مکالمه، مکالمه رایگان در مکالمات بیش از ۳ دقیقه، سیم‌کارت هدیه، طرح‌های تعرفه تشویقی رنگی که باعث کاهش قابل ملا‌حظه هزینه‌های مشترک می‌شود، دیگر تقریبا به راهبر بازار تلفن همراه ایران تبدیل شده است، به طوری که دیگر اپراتورهای موجود هم به تبعیت از ایرانسل اقدام به عرضه گاه نامحسوس امتیازهای تشویقی و همچنین تلا‌ش برای عرضه خدمات نوین و کاهش تعرفه‌ها نموده‌اند.
● تالیا؛ تلا‌ش برای ماندن!
شرکت تعاونی مجتمع صنعتی رفسنجان در فروردین‌ماه سال ۸۲ به‌عنوان برنده مناقصه انتخاب پیمانکار شبکه سراسری تلفن همراه اعتباری کشور معرفی شد. قرارداد رسمی این پروژه در ۲۸ بهمن‌ماه همان سال میان مجتمع صنعتی رفسنجان و شرکت مخابرات ایران (‌) TCI امضا شد و پیمانکار متعهد شد تا دو سال بعد، یعنی ۲۸ بهمن ۱۳۸۴ دومیلیون سیم‌کارت پیش‌پرداخته در ۲۸ مرکز استان کشور توزیع نماید.
در سال ۸۶ تالیا تلا‌ش کرد با فعالیت‌هایی نظیر بازاریابی در ایستگاه‌های مترو و دانشگاه تهران و همچنین عرضه برخی خدمات ارزش افزوده، پایه سهم بازار اندک خود را در مقابل سیم‌کارت‌های اعتباری همراه اول و ایرانسل حفظ نماید.

آرش کریم‌بیگی

منبع : روزنامه اعتماد ملی