دوئل پشت خاکریزهای اصولگرایی

سریال جدل های پیدا و پنهان شهرداران دیروز و امروز تهران، اکنون دیگر رنگ و بویی سراسر رقابت به خود گرفته است. تو گویی جلوس بر مسند شهرداری این کلانشهر حکایتی است از جنس شهرت و شوکت و میانبری در راه قدرت.
اینچنین است که می گویم امروز دیگر قالیباف تنها یک شهردار ساده نیست. آری، او بالقوه ترین کاندیدای اصولگرا در انتخابات ریاست جمهوری دهم است. مردی ۴۷ ساله که بعد از تجربه شکست در انتخابات دوره نهم حالا اما کارکشته و آبدیده گشته و حتی برخی از هواداران جناح چپ را نیزتا حدودی تحت تاثیر مشی معتدل و معقول خویش قرار داده است.
رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در دولت اصلاحات، اگرچه پیشترها قصد داشت با تکیه بر حمایت طیف های مختلف اصولگرا خود را نخستین رئیس جمهور مکلای ایران در ۲۷ سال گذشته بنامد اما در شکستن طلسم و تابوی این سنت، قافیه را به رقیب جوان و بی نام و نشانش باخت تا هر چند دیر اما در نهایت بداند در وادی سیاست مهم این نیست که چه کسی هستی مهم این است که چگونه می خواهی باشی!
گذشته از این مسایل اما آخرین مناقشه میان این دو(احمدی نژاد - قالیباف) از آنجا نشات گرفت که دولت میزان السهم شهر تهران را از محل بودجه تبصره ۱۳ پرداخت نکرد و این عامل در کنار دیگر فشارهای یاران احمدی نژاد در عرصه مدیریت پایتخت بر مجموعه شهرداری بالاخره کاسه صبر قالیباف را لبریز کرد تا او در دومین هفته از شهریور به مجلس آمد و شکایت از رئیس جمهور را به مجمع نمایندگان تهران برد. شهردار تنها یک پرسش داشت و آن اینکه چرا در طول دو سال گذشته هیچ بودجه ای از محل اعتبارات تبصره ۱۳ به تهران داده نشده است و طرح همین سوال ساده از سوی وی بود که موج جدیدی از مناقشات را پدید آورد .
از آن سو اما مجلس نشینان تهرانی نیک دریافتند که نحوه برخورد احمدی نژاد با قالیباف و تنگ کردن دایره نفوذش بر شهروندان تهرانی تنها اختلاف ساده دولت با شهردار نیست و اگر راه حلی برای مهار آن پیدا نکنند چه بسا این آتش ، دامنگیر کل اردوگاه جناح راست شود. تنها و تنها به اقتضای همین دلیل حیاتی بود که اصولگرایان رنگ از رخسار پریده ، پیام هشداری به رئیس جمهور مخابره کردند و در آن وی را از تبعات ادامه اختلافات با شهرداری آگاه نمودند.
اصولگرایان که به هیچ روی باورنمی کردند در دورانی که تمام اجزای حاکمیت را یکدست در اختیار خویش دارند با این همه مشکل و معضل روبرو شوند حال از این مساله در هراسند که نکند موج شکست های پیدا و پنهان دولت در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، و حتی ورزشی به حوزه های دیگر هم کشیده شود و در سطح جدیدی ( فارغ از صف های عریض و طویل بنزین و ترافیک) نمود یابد که در این صورت بازنده ی اصلی میدان نه قالیباف است و نه احمدی نژاد بلکه در مجموع این بدنه جناح راست است که در زیر آوارهای نارضایتی عمومی مجبور به واگذاری حکومت به رقیبان اصلاح طلب خواهد بود.
در همین اثنی علیرضا محجوب تنها نماینده اصلاح طلب تهران در مجلس از حواشی جلسه قالیباف با مجمع نمایندگان تهران پرده برداشت و گفت: « در جلسه نمایندگان تهران هم عنوان شده که احمدی نژاد مایل است در تهران فردی شهردار باشد که طبق نظر او عمل کند اما رفتارهای قالیباف سبب شده مردم از عملکرد او راضی باشند و در مقایسه با عملکرد دولت به این نتیجه برسند که شهردار حتی از رئیس جمهورهم قویتر عمل می کند . همین امر دولت را آنقدر تحت فشار گذاشته که مجبور است برای جلوگیری از ادامه یافتن موفقیت های شهردار تهران هر تلاش و کوششی بکند.»(۱)
به هر روی و جدای از این مسایل با نگاهی بر گذشته تعاملات و تقابلات احمدی نژاد و قالیباف در می یابیم ریشه اختلافات ایندو به انتخابات ریاست جمهوری نهم برمی گردد و اتفاقات پیرامون آن. جایی که همگان دانستند قطار توسعه و پیشرفت قالیباف هم ترمز دارد و هم دنده عقب چرا که او مرد سیاست است.
در ادامه و به منظور تبیین مباحث مطروحه در این مقال لازم می دانم در ۱۰ پرده نگاهی هرچند اجمالی بیاندازیم بر موضع گیری های این دو در یکسال گذشته علیه هم تا بدین سان قضاوت و نتیجه گیری در مورد آن را نیز به مخاطبان بسپارم.
ـ پرده نخست : قالیباف در دوازدهمین نشست معاونان حمل و نقل ترافیک کلان شهرهای کشور با لحن و کلامی طعنه وار به دولتمردان اما خطاب به حاضران گفت: « تجربه نشان داده که مشکل اساسی در کشور ما نحوه مدیریت است چنانکه وقتی نفت ۱۰ دلار بود تورم در کشور وجود داشت و ظاهراً با ۱۰۰ دلار شدن قیمت نفت نیز مشکلات بر جای خود باقی مانده است.»(۲)
ـ پرده دوم : درست در روزی که تعدادی از نمایندگان مجلس هفتم با صدور اطلاعیه ای از زحمات شهرداری تهران در مدیریت بارش برف سنگین این شهر قدردانی کردند احمدی نژاد در جمع تعدادی از همراهان و کارکنان دولت با کوبیدن پای خود بر روی برف ها گفت: «ببینید آنقدر نمک پاشیده ا ند که آسفالت خراب شده است.»(۳)
قالیباف هم در پاسخگویی به این حرفهای احمدی نژاد با رفتاری که بیشتر حس بی اعتنایی را القا می کرد تا عصبانیت با لبخندی معنادار گفت: « دیگر گوشمان به این حرفها بدهکار نیست» چون « نمک می پاشیم می گویند آسفالت خراب شده» و اگر « برف را جمع نکنیم می گویند در مدیریت ضعیف است. »(۴)
قالیباف همچنین در گفتگویی با خبرنگار شهروند امروز در پاسخ به اینکه چرا به انتقادات رئیس جمهور از اینکه در خیابان شن و نمک پاشیدید پاسخی ندادید گفت: « من دوست ندارم وارد یک منازعات سیاسی که بدور از بحث های کارشناسی است بشوم.»(۵)
اما دیری نپایید تا قالیباف که نتوانسته بود بیش از این دندان برجگر بگذارد با لحنی انتقادی ادامه داد:« در همان حادثه برف مگر در مجموعه دولت اشکالاتی بوجود نیامد مگر گاز قطع نشد. این موضوع قابل پیش بینی بود که زمستان سختی است چرا دولت به این موضوع دقت نکرد» . او همچنین تصریح کرد: «بعد از نزدیک به سی سال که از انقلاب می گذرد دیگر حرکت کردن با سعی و خطا اصلاً درست نیست یا اینکه مشکل را به زمین دیگری شوت کنیم، برازنده مدیران جمهوری اسلامی نیست.»(۶)
ـ پرده سوم : قالیباف از معدود اصولگرایانی بود که در کوران انتخابات مجلس هشتم ،عملکرد هیات های اجرایی را در رد صلاحیت گسترده اصلاح طلبان و کاندیداهای منتقد دولت برنتافت و نسبت به اعمال آن واکنش نشان داد. او در این باره گفت:
« روندی که مخصوصا هیات های اجرایی و البته هیات های نظارت در استان ها پیش گرفتند و ما را با رد صلاحیت های گسترده که بوی یکجانبه گرایی می داد روبرو کردند عجیب بود. پس من وظیفه ام این بود که اعتراض کنم» شهردار تهران افزود: « مثلا اگر کسی منتقد دولت است صلاحیت ندارد اینکه حرف درستی نیست.»(۷)
ـ پرده چهارم : قالیباف در گفتگویی با ویژه نامه نوروزی روزنامه اعتماد با انتقادی مستند و مستدل از عملکرد دولت احمدی نژاد در عرصه اقتصاد و دستیابی به اهداف سند چشم انداز گفت: « در دولت آقای هاشمی بطور متوسط به ازای هر ۳ میلیارد دلار واردات ، یک درصد رشد اقتصادی داشتیم . در دولت خاتمی بطور متوسط به ازای حدود ۵ میلیارد دلار واردات، یک درصد رشد اقتصادی داشتیم اما وضعیت دولت نهم در این حوزه بسیار ضعیف است. در دولت نهم به ازای هر ۸ میلیارد دلار، یک درصد رشد داشتیم که بیش از دو برابر میانگین دولت های سازندگی و اصلاحات است.»
ـ پرده پنجم : در اردیبهشت ماه امسال رئیس جامعه جراحان ایران هنگام دعوت از قالیباف جهت سخنرانی برای مدعوین، وی را رئیس جمهور آینده ایران معرفی کرد. او که از این تعریف بدش نیامده بود در سخنانش باز هم به شعارهای اقتصادی احمدی نژاد
طعنه هایی زد و گفت: « ما به دنبال تولید و نه توزیع ثروت در تهران هستیم. امری که از دیدگاه اسلام و شرع نیز پسندیده است و ما معتقدیم توزیع ثروت، توزیع فقر است.»
قالیباف سپس در انتقاد از سیاست های اجرایی دولت نهم ادامه داد: « امروز در تهران تهدید های جدی و اساسی داریم. یکی از این تهدید ها فشار شدید روحی ناشی از کار سنگین است. کمتر کسی امروز در تهران است که روزی ۱۶ ساعت کار نکند . تفاوت قیمت زمین هم در جاهای مختلف به هفت برابر می رسد.»
ـ پرده ششم : در تیر ماه امسال و پس از آنکه سازمان نوسازی شهرداری تهران ۵۵۰۰ واحد آپارتمان را فروش متری کرده بود و بابت آن از مردم پول هم گرفته بود دولت اعلام کرد از ادامه روند این پروژه بزرگ جلوگیری بعمل خواهد آورد. این امر که با اعتراضات مسوولان شهرداری و خریداران آپارتمان های مزبور روبرو گردیده بود در وهله اول نشان از آن داشت که دولت نهم تا چه مقدار به سرمایه گذاری مردم اهمیت می دهد و در وهله دوم اینکه امنیت سرمایه گذاری در ایران چقدر است.
ـ پرده هفتم : در تیر ماه امسال باز هم این دولت احمدی نژاد بود که اقدام به دخالت در امور شهرداری تهران نمود و اختیار تعیین محدوده طرح ترافیک و فروش آرم را که از گذشته بر عهده شهرداری بود از آن ارگان گرفت. اینگونه بود که این سوال در اذهان مردم شکل گرفت که آیا واقعا مردی که خود از کرسی شهرداری تهران به ریاست جمهوری رسیده است تا این میزان از عملکرد مثبت قالیباف نگران است که می خواهد به هر ترتیب راه های رسیدن او را به قدرت و محبوبیت ببندد؟ پرسشی که پاسخ آن را مرور زمان روشن خواهد ساخت.
ـ پرده هشتم : یکی از اقدامات استثنایی و منحصر بفرد قالیباف در مقام شهردار تهران تشکیل ۳۸۰ شورا یاری مردمی با چهار هزار نفر عضو بود. وظیفه اصلی شورایارها، نظارت و حتی دخالت بر اقدامات شهرداری در حوزه محل سکونت خودشان می باشد. این افراد که همگی از معتمدین و منتخبین در هر محله ای از شهر می باشند طی یکدوره انتخابات محلی توسط مردم از میان کاندیداها برگزیده شدند. هرچند که این اقدام جالب قالیباف جهت سهیم کردن مستقیم مردم در امور خدماتی محله ها توانست در دیدگاه عموم جلب نظر نماید اما با مخالفت های شدید وزارت کشور روبرو بود. در همین راستا بسیاری بر این باورند که او با اجرای این طرح اولاً می خواهد نشان دهد که در مدیریت دستگاه متبوعش تا چه اندازه به نظرات و نظارت مردم احترام می گذارد و ثانیاً به همین وسیله پایگاه های مستحکم مردمی خود را در نقاط مختلف تهران جهت بهره برداری احتمالی در انتخابات ریاست جمهوری دهم بنا سازد. اما هر چه که هست الحق و الانصاف بخش اعظمی از مردم شهر تهران از اجرای این طرح راضی اند هرچند که دولتمردان همچنان ناراضی اند.
ـ پرده نهم : قالیباف در اقدامی نابهنگام دست به تغییر در کادر مدیریتی روزنامه همشهری (با صاحب امتیازی شهرداری تهران) زد و حسین انتظامی مدیر مسوول این روزنامه را برکنار کرد و علی اصغر محکی را به جای وی در این سمت گمارد. این اقدام قالیباف در کنار نارضایتی تنی چند از اعضای شورای شهر تهران از عملکرد انتظامی، نشان از این دارد که او می خواهد از این ابزار رسانه ای شهرداری بیش از پیش بهره برداری نماید و چه بسا اینکه حتی آن را به تریبون خود در انتخابات ریاست جمهوری دهم تبدیل نماید. بهر حال محکی به لحاظ فکری و سیاسی نزدیکی بیشتری به قالیباف دارد در حالی که انتظامی که از روزنامه جام جم به همشهری آمده بود در طیف همفکران لاریجانی تعبیر می شود.
ـ پرده دهم : اما در آن سوی میدان ، دولتمردان هم بیکار ننشستند و در اقدامی غافلگیرانه که از سوی برخی صاحب نظران به اقدامی تلافی جویانه نیز تعبیر می شود امتیاز روزنامه «تهران امروز» را که منتسب به قالیباف است با حکم هیات نظارت بر مطبوعات
لغو نمودند. چرا که مدیران این روزنامه در ویژه نامه ای که به مناسبت سوم تیر منتشر شده بود نقدی تند و تیز را نصیب دولت احمدی نژاد کرده بودند.
با همه این تفاسیر، این فرمانده سابق نیروی انتظامی را می توان سیاستمداری بلند پرواز و راه بلد دانست و به جهت همین بلند پروازی است که بعید می دانم همه آرزوهای شغلی اش را بتوان در جلوس بر مسند شهرداری تهران خلاصه کرد. او که بسیاری از پست های کلیدی شهرداری را به دوستان سابقش در نیروی انتظامی سپرده است به تازگی دست به کار شده و برای جلب نظر نمایندگان منتقد دولت و حتی رد صلاحیت شدگان انتخابات مجلس هشتم نیز برنامه های شایان توجهی را در دستور کار تیم مشاورانش قرار داده است تا بدین سان حمایت بیشتری را برای صعود از نردبان ترقی با خود همراه سازد. هرچند برخی بزرگان اصولگرا می کوشند تا او را از رقابت با رییس جمهور فعلی در انتخابات آتی منصرف نمایند اما اگر این قسم مصلحت اندیشی ها، کارگر نیفتد و او گام به میدان انتخابات بگذارد رقابتی تمام عیار شکل خواهد گرفت. رقابتی درون جناحی بین شهرداری که رئیس جمهور شد و شهرداری که می خواهد رئیس جمهور شود . رقابتی که می توان آن را « دوئلی پشت خاکریز های اصولگرایی» نامید.

نیما نوربخش
هفته نامه ساحل سبز
پانوشت:
۱) روزنامه اعتماد – ۱۴ شهریور ۸۷
۲) ویژه نامه روزنامه اعتماد – ۲ دی ۸۶
۳) ویژه نامه روزنامه اعتماد – ۳۰ دی ۸۶
۴) همان
۵) شهروند امروز – ویژه نوروز ۸۷
۶) همان
۷) همان