کدام پارک برای بازی؟

یك پارك مناسب باید ابعاد كافی برای هر گونه فعالیت لازم را داشته باشد، دارای وسایل ساده و بی خطر بوده، یعنی ارتفاع وسایل نه بلند و نه كوتاه باشد، برنده و تیز نباشند و همچنین مسافت كافی بین محل بازی كودكان و تردد ماشین ها وجود داشته باشد.
هرگز فراموش نمی كنم وقتی كودكی بیش نبودم، خوشحال و شاد برای بازی به پارك می رفتیم و همیشه با سر و صورتی گلی، پاهایی زخمی و اشك ریزان به خانه بازمی گشتیم!
همین امر باعث می شد تا پدر و مادر ما را دیرتر برای بازی به پارك ببرند، حال ما كه بچه بودیم و دلمان می خواست بیشتر بازی كنیم به همان بازی همراه با زخم و درد هم راضی بودیم! حالا هم وقتی از سر خیابان محل زندگی خود عبور می كنیم، دختر كوچكم پارك بازی را نشان می دهد و به من می فهماند كه او هم می خواهد بازی كند، درست است كه كمتر از یك سال و نیم دارد، ولی مفهوم پارك و بازی را خوب می داند.
این را برای این گفتم تا بگویم پارك بازی كودكانم، هم از لحاظ كمیت و هم از لحاظ كیفیت اهمیت زیادی دارد. از جنبه های اهمیت پارك كودك می توان به جنبه های روانی، شخصیتی، ارتباطی، جمعی و از همه مهم تر خلاقیت كودك اشاره كرد. حال به نظر شما آیا پارك های كودكان شهر ما با استانداردهای معماری مطابقت دارند؟ آیا می توانیم با خیال راحت كودكان خود را در زمین پارك برای بازی رها كنیم، بدون اینكه در حین بازی، دویدن و راه رفتن اتفاق بدی برای آنها پیش بیاید و در ضمن لذت كافی و هیجان لازم را تجربه كرده باشند؟ برای مثال، پاركی در شهر پاریس را تصور كنید با مساحتی حدود سی هزار و یك متر مربع برای كودكان هفت تا یازده سال...
در این پارك مسیری با دنیای عروسكی با موضوعات متفاوت به نمایش درآمده، یك جنگل استوایی با فضایی مملو از گیاهان عجیب و غریب، در ادامه پارك یك تله ببر یك دره بزرگ با یك پل معلق كه آبشاری از زیر پل عبور می كند. بعد از این هیجان، بچه ها به دنیای آرام وارد شده و داخل فضایی پر از توپ و درختان بید می شوند، سپس به دنیای هندسی با اشكال مختلف با سر و صدای زیاد وارد می شوند؛ حال محیطی پر از درختان بریده، پرچین ها، درختان توپی، پلكان و موزیكال، كوه آتشفشانی كه از جداره های آن دود بلند می شود و در انتظار آنهاست و از بالای آن با سرسره به پایین می آیند و سوار بر الوارهای چوبی از حوضچه عبور كرده و به جزیره می رسند. جزیره ای كه با پرده آبی جدا و هر چند دقیقه یك بار باز شده و مجسمه موزیكال در آنجا دیده می شود. راه های پیچ در پیچ نیز در خاتمه این ماجرا قرار دارند. این پارك در طول پنج سال ساخته شد.اما پارك كودك كه دارای استانداردهای معماری باشد چگونه پاركی است؟
●‌●یك پارك استاندارد
یك پارك مناسب باید ابعاد كافی برای هر گونه فعالیت لازم را داشته باشد، دارای وسایل ساده و بی خطر بوده یعنی ارتفاع وسایل نه بلند و نه كوتاه باشند، برنده و تیز نباشند و همچنین مسافت كافی بین محل بازی كودكان و تردد ماشین ها وجود داشته باشد. در زمین تقسیمات و جدا كننده ها به مقدار كافی اجرا شده باشند، همچنین وسایل بازی بر حسب سن كودكان انتخاب شده باشد و مكانهای مناسبی برای دوچرخه، توپ، اسكیت، شن، سرسره و چرخ فلك در نظر گرفته شود، به طور كلی صرف نظر از سن و احتیاجات كودكان ۳ عنصر مهم در پارك كودكان باید در نظر گرفته شود، زمین، نوع تحرك، آب و گیاهان.
زمین به عنوان تكیه گاه و فراهم آورنده كل پارك، گیاهان برای به وجود آوردن سایه، تعادل و امنیت، درفضای باز باید از گیاهان كه رشد سریع دارند استفاده كرد و از كاشتن گیاهان تیغ دار با میوه های سمی خودداری كرد. آب نیز در فضاهای بزرگ عنصری اساسی است و روح بخش و در صورت داشتن وسایل مناسب، كودكان می توانند آب بازی و آب تنی كنند. حتی اگر آب به طور طبیعی وجود نداشت باید از حوضچه های آب مصنوعی استفاده كرد. حوضچه ها باید ارتفاع ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتری داشته باشند، دائم تمیز شوند و دارای فواره باشند، در ضمن باید از آلوده شدن توسط سگ و گربه جلوگیری شود. البته می توان به طور كلی نسبت به احتیاجات، كودكان را به چهار گروه سنی تقسیم بندی و زمین بازی كودكان را نیز به چهار گروه سنی تقسیم بندی كرد؛
● زمین بازی مخصوص كودكان زیر ۳ سال: ترجیحاً تا ۵۰ متری محل سكونت باشد، محصور شده و دارای ظرفیت۲۰ كودك به همراه والدین باشد. زمینش چمن با سطح ناهموار ولی كم ارتفاع و دارای یك كلبه كوچك به همراه نیمكت های مخصوص باشد.
●زمین بازی برای كودكان ۳ تا ۷ سال: تقریباً جدا از محل بازی بزرگترها باشد، برای هر كودك ۱۰ متر مربع زمین در نظر گرفته شود تا یك سوم آن چمن یا زمین كوبیده و یك سوم نیمه سفت با تجهیزات مثل تاب و نردبان و یك سوم باقیمانده زمین سفت مثل آسفالت برای تیله، دوچرخه و توپ بازی همراه با یك كلبه و دستشویی باشد.
● زمین بازی كودكان ۷ تا ۹ سال: در این سن كودكان احتیاج به روابط بیشتر، تحرك بیشتر و محیط مناسب دارند، یعنی زمین نیمه سفت یا چمنزار با یك مسیر دوچرخه از آسفالت كه با گیاهان احاطه شده باشد و برای هر كودك ۱۰ متر مربع از زمین اختصاص داده شود.
● زمین بازی كودكان ۹ تا ۱۲ سال: كودكان در این سن مستقل تر شده و فضایی وسیع تر با حصار كمتر احتیاج دارند. زمین های ورزشی از آسفالت با خط كشی های متعدد برای بازی و نرمش و میز پینگ پنگ كه با توری های فلزی ۳ متری احاطه شده باشد ساخته می شود. ابعاد این زمین ها باید حداقل ۱۲ در ۲۰ متر باشد و زمین همراه با مانع برای پرش، حركات تعادلی، بالا رفتن و دویدن و خزیدن باشد. برای كودكان بالای ۱۲ سال، زمین های ماجراجویی مشترك با كوچكترها و مكانی برای فعالیت های اجتماعی، فرهنگی به وسعت ۱۵۰ متر مربع برای شب و روز و فضای ورزشی برای هر نفر ۲۰ متر مربع كه باید تا فاصله ۵۰۰ یا ۸۰۰ متری محل سكونت واقع باشند مناسب است.
با این تعاریفی كه گفتیم چند تا از این پارك های استاندارد را می توانیم در شهر خود پیدا كنیم؟

شبنم مهرنامی

منبع : روزنامه همشهری