هرمنوتیک و سیاست

هرمنوتیك و سیاست، مروری بر نتایج سیاسی هرمنوتیك فلسفی هانس گئورگ گادامر، مهدی رهبری. ۲۸۰ ص، ۱۱۰۰ نسخه، انتشارات كویر، ۱۳۸۵.
گروه اندیشه - گزارش هرمنوتیكی از سیاست در واقع بازگوكننده این حقیقت است كه انسان چگونه به تقویم و تاسیس امكانات مختلف در عالم سیاسی می پردازد. اهمیت بیان و نقد هرمنوتیكی یك موضوع مربوط به ساحت سیاسی- اجتماعی در این است كه آن تكوین و رشد و نمو بنیادهای سیاسی انسان را بازگو كرده و بسط می دهد. بنابراین باید گفت كه ارتباط میان هرمنوتیك و سیاست به پدیدارشناسی قدرت سیاسی بسیار نزدیك تر است تا پرداختن به مبانی تاریخی قدرت و آینده آن. هانس گئورگ گادامر در كاوش گسترده فلسفی اش به بیان ماهیت فهم هرمنوتیكی، از طریق تحلیل نحوه تفسیر متن می پردازد. وی تلاش می كند اصولی عام برای فهم بشر ارائه نماید كه بدین وسیله می توان از رابطه میان معرفت و قدرت بر بنیان شناخت سؤال كرد؛ چرا كه تنها با درك این نكته كه فهم بشری دارای چه ویژگی های هستی شناسانه ای است می توان از كثرت سخن گفت.
گادامر در مباحثه با رنكه، دارایسن، هابرماس، دیلتای، ریكور در خصوص كاربردی بودن نظریه اش یادآور می شود كه عمل مانند سایر پدیده های انسانی به صورت هرمنوتیكی فهمیده می شود و مدل مورد نظر وی درباره تفسیر متون در تحلیل عمل نیز كاربرد دارد.
گادامر ضمن تایید دیلتای به این گفته او استناد می كند كه زندگی و تاریخ همچون حروف یك كلمه هستند. دومین نشانه این پیش فرض در بحث سبك شناسی او ظاهر می شود. او به هنگام طرح این نكته كه سبك یك واحد بیانی است در این باره نیز بحث می كند كه اعمال هم حاوی سبكی هستند كه در یك سری رویداد بیان شده است. منظور گادامر آن است كه نشان دهد تحلیلش از سبك در مطالعه تاریخ سیاسی نیز به كار می رود. واضح ترین عبارت گادامر درباره ارتباط میان اعمال و متون در گفت وگویی است با پل ریكور، آن جا كه می گوید: با این پیش فرض كه كشف رمز و فهم متن شباهت بسیاری به مواجهه با امر واقع دارد، نتیجه این كلیت موضع گیری ما درباره خودمان در جهان، به وسیله متن - فهمی توجیه می شود.
بدین سان به نظر می رسد كه رویكرد هرمنوتیكی گادامر دارای نتایج سیاسی خاص بوده و می تواند پایه های معرفتی قدرت سیاسی مبتنی بر كثرت را فراهم سازد. مجموعه حاضر با هدف بررسی مسئله فوق و جهت ورود به مباحث هرمنوتیكی گادامر، ابتدا به نحوه پیدایش این نحله و سیر تحول هرمنوتیك به طور عام اشاره نموده و سرانجام ضمن بیان اندیشه های گادامر نسبت آن را با كثرت گرایی سیاسی بررسی می نماید.

منبع : روزنامه همشهری