بررسی مقاومت ارقام یونجه (Medicago sativa) نسبت به خسارت سر خرطومی برگ یونجه (Hypera postica Gyll) در شرایط تنش رطوبتی

سرخرطومی برگ یونجه (Hypera postica Gyll) به عنوان مهم ترین آفت یونجه در شرایط ایران مطرح می باشد. تنش های محیطی غیر زنده نظیر کاهش میزان آب و آبیاری، چنانچه با توجیه اقتصادی هزینه و در آمد همراه باشد ممکن است سبب عدم رجحان آفت به تغذیه و کاهش خسارت گردد. برای بررسی چگونگی این مساله، ۷۷ رقم یونجه طی دو سال در شرایط آبیاری معمولی و تنش رطوبتی در مزرعه آزمایش شدند. از طرح کرت های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۴ تکرار استفاده شد. بلوک های اول و دوم هر ۱۰ روز یک بار و بلوک های سوم و چهارم هر ۳۰ روز یک بار آبیاری شدند آلودگی در مزرعه به صورت طبیعی بود.
درصد خسارت از طریق نمره دهی طی ۴ بار یادداشت برداری انجام شد. ارقام به عنوان فاکتور اصلی و زمان یادداشت برداری به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس تفاوت های بسیار معنی داری از خسارات وارده در زمان های مختلف را نشان داد. معلوم شد که وقتی ارقام یونجه تحت تنش قرار می گیرند، کم تر مورد حمله آفت واقع می شوند. با گذشت یک سال زراعی که سن مزرعه افزایش یافت، میزان خسارت نیز کاهش یافت. توصیه می شود که چین اول یونجه از سال دوم کشت به بعد، از نظر آبیاری تا حدی تحت تاثیر تنش رطوبتی قرار گیرد تا ضمن افزایش مقاومت به صورت مقطعی، از به کار بردن سم خودداری شود و یا مقدار مصرف آن کاهش یابد. با توجه به این که گیاهان در چین اول سال اول کشت یونجه از آنچنان عملکرد زیاد علوفه برخوردار نیستند، این توصیه برای سال دوم کشت یونجه به بعد ارائه می گردد. امکان این که اثر تغییر در فنولوژی با افزایش سن گیاه بتواند به نحوی بر کاهش علاقه آفت به تغذیه و کاستن از میزان خسارت گیاه شود، مساله ای است که نیاز به بررسی و مطالعه بیشتر دارد.

حجت اله مظاهری لقب
بهمن یزدی صمدی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی