استقبال اروپایی‌ها از بازار چین

در سال گذشته سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشور چین ۵/۰ درصد تنزل پیدا کرد.
به گزارش مقامات اقتصادی این کشور پهناور آسیایی از سال ۱۹۹۹ میلادی تا به حال این اولین بار بود که نرخ رشد سرمایه‌گذاری خارجی در چین منفی بوده و جاذبه‌های این کشور نتوانسته موجب درون‌ریز بی‌حد و حصر سرمایه‌ها شود. چونگ کوان سخنگوی وزارت بازرگانی چین می‌گوید از دسامبر سال ۲۰۰۱ میلادی یعنی از زمانی که چین به عضویت سازمان تجارت جهانی در آمد چین بیش از ۲۲۰ میلیارد دلار آمریکا سرمایه خارجی جذب کرده است و شمار زیادی از شرکتهای تولیدی کارخانه‌های خود را وارد چین کردند تا از نیروی کار ارزان و مواد اولیه فراوان این کشور استفاده کنند.
در سال گذشته کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی انجام شده برابر با ۳/۶۰ میلیارد دلار آمریکا بود که حدود ۳۰۰ میلیون دلار آمریکا کمتر از سال ۲۰۰۴ میلادی بوده است. شایان ذکر است که در سال گذشته ۴۴ هزار و یک موسسه با سرمایه‌های خارجی در چین آغاز به کار کرد که در مقایسه با سال ۲۰۰۴ میلادی ۷۷/۰ درصد بیشتر بود و بهره‌برداری از آنها درآمد کلانی را نصیب چینی‌ها کرد. وی اصلی‌ترین منبع جذب سرمایه‌های خارجی به سرزمین اصلی چین را هنگ‌کنگ می‌داند و می‌گوید رشد و توسعهٔ سریع اقتصاد و صنعت هنگ کنگ باعث شد تا سرمایه‌داران این منطقه سهم زیادی از پولهای خود را وارد سرزمین اصلی چین کنند و بدنبال خود سرمایه‌داران کشورهای دیگر را نیز برای سرمایه‌گذاری در این قطب آسیایی تشویق نمایند. در بازار اقتصاد چین سهم اعظم سرمایه‌ها به کشورهای اروپایی تعلق دارد و در صورت ادامه این روند تا چندین سال آینده اروپایی‌ها بازار چین را تسخیر خواهند کرد.
در سال ۲۰۰۵ میلادی سرمایه‌گذاری اروپایی‌ها در چین افزایش یافت اما سرمایه‌گذاری کشورهای آسیایی و آمریکایی سیری نزولی را طی کرد. آمارها نشان می دهد در سال ۲۰۰۵ میلادی سرمایه‌گذاری هنگ کنگ در سرزمین اصلی چین برابر با ۴۹/۱۷ میلیارد دلار آمریکا بود که ۷۵/۲۹ درصد از کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین را تشکیل می‌داد. در سال ۲۰۰۵ میلادی سرمایه‌گذاری کشورهای عضو اتحادیه اروپا در چین ۵۲/۲۲ درصد ارتقاء یافت در حالی که سرمایه‌گذاری ایالات متحده آمریکا در این قطب اقتصادی آسیا و جهان ۳۲/۲۲ درصد تنزل داشته است. سخنگوی وزارت بازرگانی چین اعلام کرد سهم اعظم سرمایه‌های خارجی وارد بخشهای تکنولوژی پیشرفته (High Tech) ، الکترونیک، کامپیوتر و مخابرات شده است. از نظر میزان جذب سرمایه‌های خارجی در مناطق مختلف جغرافیایی این کشور پهناور آسیایی نیز تحقیقات کامل و جامعی انجام گرفت و این نتیجه به دست آمد که در سال گذشته بیشترین نرخ رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بخشهای غربی چین بوده است.
در این سال سرمایه‌‌گذاری مستقیم خارجی در مناطق بندری چین ۵۹/۲ درصد و در مناطق غربی این کشور ۳/۱۱ درصد رشد کرد در حالی که در مناطق مرکزی این سرزمین پهناور سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ۷۵/۲۷ درصد تنزل داشته است. پل کاوی اقتصاددان مرکز تحقیقاتی و مشاوره اقتصادی مک کوئری سکیوریتی (Macquarie Securities) در هنگ کنگ عقیده دارد دلیل کاهش سرمایه گذاری خارجی در چین تکمیل ظرفیتهای تولیدی و صنعتی است. در برخی بخشهای صنعتی این کشور درون ریز سرمایه های خارجی از نیاز صنعت نیز فراتر رفته و همین امر باعث روند کاهشی جذب سرمایه های خارجی در این کشور شده است. استفاده بهینه از سرمایه های کلان خارجی باعث شد تا چین به بزرگترین تولیدکننده پارچه و پوشاک، گوشی تلفن همراه و کامپیوتر های لپ تاپ در جهان تبدیل شود.
کارخانه هایی که به طمع استفاده از نیروی ارزان چین و دسترسی سریع به بازار مصرف بزرگ این کشور اقدام به تولید در چین کردند هم اکنون بیش از نصف درآمد صادراتی این کشور را تأمین می کنند. این کارخانه‌ها در سال گذشته ۷۶۲ میلیارد دلار آمریکا درآمد نصیب چین کردند که توانست تحولات شگرفی را در بازار صنعت و اقتصاد داخلی این کشور ایجاد کند. البته هنوز هم استقبال سرمایه‌داران بزرگ و صاحبان صنایع مختلف از بازارهای چین بسیار زیاد است، برای مثال در روز ۲۷ دسامبر سال ۲۰۰۵ میلادی مدیر عامل شرکت بریجستون (Bridgestone Corp.) بزرگترین شرکت تولید تایر خودرو در جهان اعلام کرد صد میلیون دلار آمریکا در ساخت اولین شعبه این شرکت در چین سرمایه گذاری خواهد کرد. وی پیش بینی کرد بهره برداری از این کارخانه جدید از پایان نیمه اول سال ۲۰۰۸ میلادی آغاز شود. او دلیل ساخت این کارخانه را پاسخگویی به نیاز روزافزون چین و دیگر کشورهای آسیایی ذکر کرد. با وجود اینکه چین بدلیل پتانسیل های زیاد سالیان سال مرکز توجه سرمایه داران بزرگ بوده است اما دولت این کشور برای ایجاد تعادل نسبی در درون‌ریز و برون‌ریز سرمایه‌ها بخشی از سرمایه‌های این کشور را وارد صنایع کشورهای دیگر کرد. در سال گذشته که تا حدود زیادی بازار داخلی از سرمایه‌های خارجی اشباع شده بود ، سرمایه‌گذاری چین هم در کشورهای خارجی افزایش پیدا کرد به گزارش دولت چین در سال گذشته مجموع سرمایه‌گذاری خارجی چین در کشورهای دیگر معادل ۵۰ میلیارد دلار آمریکا بود.
آمارها نشان می دهد متوسط نرخ رشد سرمایه‌گذاری خارجی چین در فاصله سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ میلادی برابر با ۳۶ درصد بود که با استانداردهای جهانی فاصلهٔ زیادی ندارد. در سال گذشته کل ارزش قراردادهای خارجی چین ۴/۲۲ میلیارد دلار آمریکا بود که بیشتر در بخشهای تولیدی صرف شد و موجبات توسعه صنایع این کشورها را فراهم آورد.
برخی از اقتصاددانان عقیده دارند درون‌ریز سرمایه‌های خارجی باعث وابستگی اقتصادی چین به بیگانگان می‌شود اما بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که وابسته شدن اقتصاد به این سرمایه‌ها یا عدم وابستگی آن به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از آنها نحوه استفاده از سرمایه‌ها است. ورود سرمایه‌های خارجی به اقتصاد کشور چین موجب شد تا ضمن شناسایی پتانسیلها و جنبه‌های مختلف صنعت این کشور پهناور و غنی آسیایی زمینه مناسب برای رشد و توسعه اقتصادی و تکنولوژیکی این کشور فراهم شود و اقتصاد چین به اقتصادی مستقل و تاثیر گذار در عرصه بین‌الملل تبدیل شود. چین با کمک سرمایه‌های خارجی اقدام به ایجاد فرصتهای شغلی مناسب برای جمعیت ۳/۱ میلیارد نفری خود کرد و با سود حاصل از آن صنایع کارخانه‌های مستقلی را احداث کرد تا اگر روزی سرمایه‌ها از این سرزمین خارج شدند مشکل بیکاری یا عقب‌ماندگی صنعتی دامانش را نگیرد.
روشن است با دوراندیشی‌های انجام شده توسط مقامات اقتصادی چین عدم حضور سرمایه‌های خارجی نمی‌تواند آسیبی جدی به اقتصاد قدرتمند این کشور وارد کند. هیو جینگ یان مدیر دفتر سرمایه‌گذاری خارجی در وزارت بازرگانی چین می‌گوید در حال حاضر سرمایه‌گذاری خارجی انجام شده در چین معادل ۳ درصد از کل سهم بازار صنایع کلیدی این کشور است، در حالی که بخش بزرگی از بازار صنایع مخابراتی، ماشین آلات الکترونیکی و کامپیوتر به این سرمایه‌ها وابسته است و با توجه به اینکه این محصولات در سالهای گذشته بیشترین درآمد صادراتی چین را تشکیل می‌دادند نمی‌توان از نقش سرمایه‌های خارجی در اقتصاد چین غفلت کرد و نگران آینده آن نبود.
وی با اشاره به این مطلب که در سال ۲۰۰۴ میلادی کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در چین برابر با ۶/۶۰ میلیارد دلار آمریکا بوده است اما در سال گذشته سرمایه‌گذاری خارجی به ۳/۶۰ میلیارد دلار آمریکا رسید افزود طی سالهای گذشته ما شاهد سیر نزولی سرمایه‌گذاری خارجی در بخشهای مختلف اقتصادی و صنعتی چین بودیم و در صورتی که این روند ادامه پیدا کند در سال جاری ۶۰ میلیارد دلار آمریکا سرمایه خارجی وارد اقتصاد چین می‌شود. هیو اعلام کرد چین تا به حال ۶۰۰ میلیارد دلار آمریکا سرمایه مستقیم خارجی جذب کرده است که معادل ۳۵درصد از کل تولید ناخالص داخلی این کشور است. اما با توجه به جمعیت بالای چین سرانه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در این کشور ۴۱ دلار برآورد شده که از نصف میزان استاندارد جهان هم کمتر است. شایان ذکر است نسبت سرمایه‌های خارجی جذب شده به تولید ناخالص داخلی این کشور همسو با استانداردهای جهانی است و نشان از سلامت این اقتصاد و رو به رشد بودن آن دارد.

مونا مشهدی رجبی

منبع : مجله گسترش صنعت