اندوه خزان

هر كدام از ما به یكی از فصل های سال بیشتر از بقیه فصل ها علاقه مند هستیم . یكی از بهار لذت می برد ، یكی فصل زمستان را دوست دارد ... اما عكس این احساس هم وجود دارد ، وقتی كه فصلی را دوست نداریم .
برخی افراد نه تنها از فصلی خوششان نمی آید بلكه ممكن است در طول تغییر فصل از نظر روحی دچار مشكل هم شوند .
در طول ماه های پاییز و زمستان ، با كوتاه تر شدن طول روزها و كم شدن نور خورشید برخی افراد غمگین و افسرده می شوند و خیلی هم زود بهبود پیدا می كنند .
اما افرادی كه مبتلا به اختلال تاثیر فصلی یا به اصطلاح SAD هستند حالت افسردگی عمیق تری را تجربه می كنند .
افراد مبتلا به این اختلال روحی تمایل پیدا می كنند كه بیشتر بخوابند ، پرخوری كنند و در طول فصل های پاییز و زمستان دچار اضافه وزن می شوند . آنها ممكن است احساس خستگی مفرط داشته باشند و از طرفی هم قادر نیستند برنامه منظم خود را انجام دهند . برخی افراد احساس افسردگی و تحریك پذیری می كنند و حتی اشتیاق خود را برای شركت در تعاملات اجتماعی از دست می دهند .
این اختلاف فصلی به دلیل اختلال و بر هم خوردن سیكل خواب و بیداری در نتیجه كاهش نور خورشید در فصل های پاییز و زمستان بروز می كند .
كاهش نور خورشید منجر به كاهش میزان ترشح هورمون ملاتونین می شود كه این امر نیز احساس ، خواب آلودگی و خستگی را در افراد مبتلا افزایش می دهد . وقتی فصل بهار می رسد این علایم به تدریج از بین می روند . به اعتقاد پزشكان این اختلال یك مشكل واقعی است و نیاز به تشخیص و اغلب نیاز به درمان دارد .
اگر چه این بیماری معمولاً با حالت های شدید بیمارگونه و بستری شدن در ارتباط نیست ، اما در برخی افراد ممكن است تمایل به خودكشی به وجود آورد . اگر چنین اتفاقی بیفتد این افراد باید فورا با یك متخصص مشوت كنند . در اكثر موارد این اختلال بسیار خفیف از سوی خود فرد قابل كنترل است ، اما در برخی موارد نیاز به بررسی و رسیدگی وجود دارد . درمان این اختلال بستگی به شدت علایم آن دارد و ممكن است به سادگی قرار گرفتن در معرض نور خورشید و یا گذراندن ساعات بیشتری از روز در كنار پنجره در طول ماه های تاریك باشد .
اما اگر علایم تشدید شوند ، سپس ممكن است به نور درمانی (قرار گرفتن در معرض نور مصنوعی) احتیاج شود و حتی در شرایط حادتر نیز روان درمانی و تجویز داروهای ضد افسردگی مورد نیاز است .
در كشور ما در این خصوص آماری وجود ندارد ، اما آمارها نشان می دهد كه بین ۱۰تا ۲۰درصد از جمعیت امریكا از علایم این بیماری رنج می برند كه ۷۵درصد آنها را زنان تشكیل می دهند .
مطالعات نشان می دهد كه میلیون ها امریكایی در روزهای تاریك و كوتاه زمستانی دچار اختلالات روحی فصلی می شوند كه برای مقابله با علائم افسردگی در این شرایط نیازمند پیدا كردن روش هایی برای قرار گرفتن و زندگی كردن در نور كافی هستند .
به گفته روانپزشكان ، امروزه لامپ و چراغ های مخصوصی در بازار یافت می شوند كه می توانند نور كامل خورشید را در محیط منتشر كنند . افرادی كه تحت تاثیر نامطلوب این قبیل تغییرات فصلی نیز قرار می گیرند باید سعی كنند تا حداكثر زمان ممكن در معرض نور خورشید قرار بگیرند .
متخصصان می گویند : اگر در اداره یا اتاق كار پنجره هست كنار آن بنشینید چشمها را باز نگه دارید به طوری كه بتوانید فضای خارج را مشاهده كنید و نور خورشید نیز به چشمان شما برسد .
مطالعات نشان می دهد كه یك ساعت ایستادن در نور خورشید زمستان به اندازه دو ساعت و نیم قرار گرفتن در معرض نور چراغ های مصنوعی موثر است .
همچنین ، اگر هوای بیرون به دلیل سرما برای قدم زدن مناسب نیست در داخل ساختمان محلی را پیدا كنید كه نور خورشید به آن می تابد و مدتی را هنگام ناهار یا ساعت استراحت در زیر آفتاب قرار بگیرید .
این قبیل اختلالات روحی كه ناشی از تاثیر تغییرات فصلی بر نور خورشید است به هورمون ملاتونین كه هورمون خواب در مغز است مربوط می شود .
محققان معتقدند ملاتونین كه در تاریكی ترشح آن افزایش می یابد ممكن است باعث بروز علائم افسردگی شود . علایم بروز این ناراحتی روحی عبارت است از :
▪ بروز مداوم علایم افسردگی در طول پاییز و زمستان
▪ بروز این علایم طی ۲ سال گذشته بدون وقوع افسردگی های غیرفصلی
▪ افزایش بیش از حد افسردگی های فصلی نسبت به افسردگی غیرفصلی
▪ اشتیاق زیاد برای مصرف غذاهای قندی و نشاسته ای
با این حال متخصصان توصیه می كنند اگر با علایم افسردگی مواجه هستید حتی تشخیص آن و درمان آن را برعهده پزشك متخصص بگذارید ؛ چرا كه شاید این علایم مربوط به نوع دیگری از اختلالات روحی و روانی باشد .

منبع : مرکز اطلاع رسانی خانواده شمیم