ایستگاههای انتقال زباله – نکات بهداشتی وزیست محیطی

● ایستگاههای انتقال زباله
جهت پیشرفت و بهبود سیستم حمل و نقل مواد زائد جامد، پیشنهاد می شود که از ایستگاههای انتقال زباله استفاده شود. بسیاری از شهرها از ایستگاه انتقال زباله برخوردارند، اما بایستی به این نکته توجه داشت که اثرات بالقوه زباله ها بر روی سلامتی و بهداشت افراد نامشخص است.
به عبارت ساده تر، می توان ایستگاه انتقال را اینگونه تعریف نمود:
ایستگاه انتقال، مکانی می باشد که در آن زباله ها از کامیونهای کوچک تخلیه شده و به داخل وسایل نقلیه موتوری بزرگتر بارگیر می گردند و سپس به سوی محل دفن نهایی ، حمل می شوند. ایستگاههای انتقال زباله، باعث افزایش راندمان جمع آوری زباله ها ، کاهش همه جانبه هزینه های حمل و نقل ، کاهش مصرف انرژی ، کاهش ترافیک کامیونها و کاهش ساییدگی و ترک خوردن جاده ها و در نهایت کاهش آلودگی هوا می گردند؛ این موارد باعث صرفه جویی در هزینه ها و کاهش مخارج سرویسهای حمل و نقل زباله می گردد . انتخاب جایگاه مورد نظر برای تسهیلاتی که به نوعی به زباله مربوط می شود موضوع حساسی می باشد به خصوص برای افرادی که در مجاور منطقه زندگی می کنند . معمولاً اغلب مردم به این موضوع واقفند که چنین تسهیلاتی هم در حال حاضر و هم در آینده نیاز می باشد .
در برخی موارد ، بیشتر توجهات بر روی مکان خاص ایستگاه انتقال زباله متمرکز می شود هر چند که وسایل به طرز مناسب نیز به کار گرفته شوند. شما می توانید بر روی تصمیم گیریهایی که در مورد ایستگاه انتقال زباله گرفته می شود تاثیر گذار باشید . این مقاله اطلاعات کلیدی که شما برای توسعه یا اصلاح ایستگاه انتقال زباله نیاز دارید را ارائه می دهد، همچنین راهها و ایده هایی را جهت برآورد بهتر زائدات ایستگاه انتقال نشان می دهد.
مدیریت صحیح ایستگاه انتقال زباله شامل موارد زیر می باشد :
- مکان یابی، طراحی و عملکرد وسایل در ایستگاه، بایستی به درستی انجام گیرد به طوریکه از سلامتی، ایمنی و رفاه افراد جامعه و عدم اثرات سوء زیست محیطی طرح، اطمینان حاصل شود.
- ایستگاه انتقال زباله بایستی کمترین ناسازگاری را با نواحی پیرامون خود داشته باشد.
- مکانی برای ایستگاه انتخاب شود که باعث کاهش ترافیک و تسهیل در عبور و مرور وسایل نقلیه گردد.
- با قوانین ایالتی، حکومتی و ملی جاری در هر کشور و نیز برنامه های مدیریت زائدات جامد هماهنگی داشته باشد .
● ایستگاه انتقال زباله چیست ؟
ایستگاه انتقال زباله نوعی منطقه صنعتی و ساده است که در آن زباله های جمع آوری شده از منبع تولید، توسط کامیونها تخلیه شده و پس از فشرده شدن، در وسایل نقلیه بزرگتر همچون کامیونها، قطار یا کشتی بارگیری می شود و سپس به جایگاه دفن نهایی که معمولاً زمین دفن یا کارخانه تبدیل زائدات به انرژی است حمل می گردد . ایستگاههای انتقال در جوامع شهری و روستایی کاربرد دارند. در نواحی پر جمعیت، این مناطق کاملاً حصار کشی می شوند. در بسیاری از ایستگاههای انتقال، کارگران زباله های وارد شده به ایستگاه را در روی سکوی دریافت یا بر روی نوار نقاله، جداسازی می نمایند؛ با اینکار، بازیابی مواد قابل بازیافت از جریان زائدات و همچنین جداسازی موادی همچون تایرها، وسایل بزرگ، باتریهای اتومبیل و غیره که نبایستی با زائدات معمولی دفع شوند امکان پذیر خواهد شد.
● چه جوامعی به ایستگاه انتقال نیاز دارند ؟
جوامعی به ایستگاه انتقال نیاز دارند که فاصله بین مکان جمع آوری زباله تا زمین دفن محلی یا کارخانجات تبدیل زباله به انرژی، زیاد باشد. در چنین جوامعی احداث ایستگاههای انتقال، باعث کاهش هزینه های حمل زائدات به جایگاههای دفع در دور دستها می شوند . این ایستگاهها زمانی مؤثرتر خواهند بود که نزدیک مناطق جمع آوری زباله احداث شوند چرا که زمان بیشتری برای جمع آوری زباله ها اختصاص داده می شود و از جهتی زمان کمتری برای حمل زباله ها به مناطق دفع نهایی صرف می گردد. به علاوه استفاده از نیروی کارگری، مصرف سوخت و تعداد وسایل مورد نیاز کاهش می یابد.
● مزایای ایستگاه انتقال زباله چیست ؟
به جز کاهش هزینه های حمل و نقل، ایستگاههای انتقال مزایای دیگری را نیز در بر دارند که شامل موارد زیر می گردد:
- کاهش ترافیک کامیونها در جامعه از طریق ادغام کردن بارهای کامیونهای کوچکتر در داخل وسایل بزرگتر.
- انعطاف پذیری بیشتر در مورد انتخاب روشهای پیشنهادی مختلف حمل و دفع زباله ها و اطمینان از هزینه های کمتر دفع با توجه به روش انتخاب شده. این روشها می تواند دفن نهایی،تبدیل زائدات به انرژی یا روشهای دیگر باشد.
- کاهش آلودگی هوا، کاهش مصرف سوخت و کاهش استهلاک جاده ها بوسیله ادغام کردن زباله ها و حمل آنها با تعداد وسایل نقلیه کمتر.
- تفکیک زباله ها: در بسیاری از ایستگاههای انتقال، کارگران زباله های ورودی به ایستگاه را بر روی سکوی بتونی دریافت یا نوار نقاله، جداسازی می نمایند و به راحتی مواد قابل بازیافت یا موادی مانند تایرها و باتریهای اتومبیل که نبایستی به زمین دفن یا دستگاههای تبدیل زباله به انرژی راه یابند را حذف می نمایند.
- کاهش ترافیک در محوطه دفع : در حقیقت تعداد کمتر وسایلی که به مکان دفن یا کارخانجات تبدیل زباله به انرژی می روند باعث کاهش تراکم وسایل و نیز کاهش زمان عملیات و افزایش ایمنی فرایند می گردد.
- نصب وسایل یا تسهیلات مخصوص: در برخی از ایستگاههای انتقال، وسایلی نصب می گردند که زباله های باقیمانده یا مواد قابل بازیافت بر جای مانده را، در داخل ظروف جمع آوری سرازیر می نمایند.
برای حفظ سلامتی و ایمنی افراد جامعه چه کارهایی را بایستی در مورد ایستگاههای انتقال انجام داد ؟
ترافیک، ایجاد صدا و تولید بو، عواملی مزاحمی هستند که معمولاً در اطراف ایستگاههای انتقال وجود دارند. مشکلات دیگری که می تواند به علت طراحی نامناسب ایستگاه انتقال یا عملکرد نادرست وسایل ایجاد شود حضور پرنده ها و جوندگان، پراکنده شدن آشغالها به خارج ایستگاه و آلودگی هوا می باشد.
با طراحی دقیق و مدیریت خوب عملیات، می توان اثرات پتانسیل منفی ایستگاههای انتقال را تحت کنترل درآورد.در این مقاله، مشکلاتی که در مورد ایستگاههای انتقال وجود دارد و همچنین پیشنهاداتی که شما با به کار بردن آنها می توانید ایستگاههای انتقال را توسعه داده و مشکلات موجود را رفع نمائید ارائه می شود.
▪ ترافیک :
ایستگاههای انتقال از طریق تخلیه زباله ماشینهای کوچکتر در وسایل نقلیه بزرگتر و ادغام نمودن زباله ها، باعث کاهش رفت و آمد کامیونها به محل دفع نهایی می گردند. با این حال، در مناطق نزدیک ایستگاه، تا حدی ترافیک بیشتر می گردد. این ترافیک می تواند باعث افزایش تراکم ماشینها در جاده ها، آلودگی هوا، ایجاد سر و صدا و استهلاک جاده ها شود به همین دلیل، ایستگاههای انتقال زباله اغلب در نواحی صنعتی ایجاد می شوند که دسترسی راحتری به اغلب جاده های ماشین رو داشته باشند. البته بایستی در زمان طراحی و راه اندازی ایستگاه انتقال، به سفرهای جاده ای و پیامد آن یعنی ایجاد ترافیک، توجه قابل ملاحظه ای نمود. برخی از مسائل مهم که بایستی در طراحی و راه اندازی ایستگاه انتقال جهت کاهش ترافیک در نظر گرفت عبارتند از :
- انتخاب جایگاهی که دسترسی مستقیم به مسیر کامیونها، بزرگراهها، راه آهن یا پایانه کشتیرانی داشته باشد.
- تهیه فضای کافی داخل جایگاه برای ماشینهایی که در صف انتظار تحویل زباله به ایستگاه می باشند؛ این امر باعث کاهش ایجاد ترافیک در جاده های عمومی و نیز عدم مزاحمت برای مناطق مسکونی و تجاری مجاور ایستگاه می گردد.
- طرح ریزی مسیر رفت و آمد کامیونها به ایستگاه انتقال به گونه ای که از مناطق پرتراکم، مناطق مسکونی، مناطق صنعتی، مدارس، بیمارستانها و دیگر مناطق حساس دور باشد.
سر وصدا:
ترافیک حاصل از ماشینهای سنگین و عملکرد تجهیزاتی مانند نقاله ها و لودرهای پیش و پس رو که کارهای سنگینی را انجام می دهند از منابع اولیه ایجاد کننده صدا در ایستگاههای انتقال می باشند.
کارهایی که می توان در جهت کاهش صدا در ایستگاههای انتقال زباله انجام داد عبارتند از:
- محدود کردن فعالیتهای پر صدا به داخل ساختمان یا دیگر مناطق محصور شده در صورت امکان.
- استفاده از حصار درختان و موانع بازدارنده صدا.
- ناحیه بندی جایگاه به نحوی که عبور و مرور ماشینها از مجاور مناطقی که به سرو صدا حساس می باشند صورت نگیرد.
- ایجاد نواحی ضربه گیر صدا که همچون سپری قسمتهای پر صدا را از نواحی مجاور آن جدا سازد.
- کنترل نمودن فعالیتهایی که بیشترین میزان صدا را در طی روز تولید می کند.
▪ بو:
زباله ها و به خصوص زائدات مواد غذایی، سبزیها،چمن ها و ...، بالاترین پتانسیل تولید بو را دارند. طراحی مناسب وسایل، به طور رضایت بخشی می تواند مشکل بو را کاهش دهد. توجه نمودن به طرز قرار گیری ساختمانها و راههای ورودی آنها جهت به حداقل رساندن اعتراضات زیست محیطی و مردمی مفید می باشد. در ساختمانهای ایستگاه انتقال، نصب فن ها، فیلترهای هوا و بادگیرها در پشت بام، تا حدود زیادی می تواند اثرات بو را در خارج جایگاه کاهش دهد.
برخی از روشهای موثر جهت کاهش بو عبارتند از:
- حمل مرتب زباله ها به مکان دفع نهایی به طوریکه زمان نگهداری زباله ها در ایستگاه کاهش یابد
- حذف زباله های باقیمانده، جارو زدن محوطه و شستن سکوی دریافت زباله در پایان عملیات در هر روز کاری.
- تمیز کردن و ضدعفونی مداوم سطوح و تجهیزاتی که با زباله ها در تماس می باشند.
- استفاده از سیستمهای بو زدایی.
پرندگان و جوندگان:
پرندگان و جوندگان در ایستگاههای انتقال، موجودات مزاحمی هستند که می توانند سلامتی افراد را به خطر بیندازند. روشهای حفاظتی ساده و موثری جهت به حداقل رساندن حضور آنها وجود دارد که شامل موارد زیر می گردد:
- از بین بردن همه زائدات باقی مانده در منطقه در پایان هر روز کاری از طریق شستن روزانه سکوی دریافت زباله (در مناطق روستایی و کم جمعیت، ممکن است چندین روز طول بکشد تا ظروف حمل زباله کاملاً از زباله پر شوند).
- دریافت زباله ها فقط داخل یک ساختمان محصور، صورت بگیرد.
- از مواد بازدارنده جهت کاهش حضور پرندگان استفاده شود.
- اگر مشکل ادامه داشت کاربرد طعمه و تله گذاری می تواند حضورجوندگان را کنترل نماید.
پراکنده شدن زباله ها به اطراف جایگاه:
در زمان فعالیت دستگاهها، احتمال اینکه زباله هایی به اطراف ایستگاه پراکنده شوند وجود دارد. روشهایی که می تواند از پخش شدن زباله ها به اطراف جلوگیری نموده یا احتمال آن را کاهش دهد عبارتند از:
- قرار دادن دستگاههال در ساختمان اصلی ایستگاه به نحوی که احتمال وزش بادهای غالب در بین ساختمانها و حمل زباله ها به خارج جایگاه، کاهش یابد.
- حصار کشی، ایجاد صفحات حایل در برابر باد و کاشت گیاهان آشغالگیر در اطراف جایگاه به طوریکه سرعت باد را در جایگاه کاهش داده و باعث گیرافتادن زباله ها شود.
- اطمینان از اینکه پوشش کامیونها بر روی زباله های داخل آن، محکم می باشند.
- تهیه فضای مناسب در اطراف سطوح شیبدار بارگیری.
- حذف مرتب زباله هایی که در ایستگاه پراکنده شده اند جهت جلوگیری از خروج آنها از جایگاه.
- گشت زنی در نزدیک جاده های مجاور ایستگاه جهت جمع آوری زباله هایی که از کامیونها پخش می شوند.
● نشر آلودگی در هوا:
آلودگی هوا در ایستگاههای انتقال به علت تخلیه بار در شرایط خشک و بدون اسپری کردن آب، گرد و غبار زباله ها در هنگام تحویل دادن به ایستگاه، دود موتور کامیونها، لودرها و تجهیزات دیگر و رانندگی بر روی سطوح آسفالت نشده ایجاد می شود.
رعایت موارد زیر می تواند به کاهش آلودگی هوا در ایستگاههای انتقال کمک نماید:
- بهبود ساختار موتورها یا استفاده از سوخت تمیزتر، عبور سریع ماشینها جهت کاهش نشر آلاینده ها از موتور.
- اسپری کردن آب بر روی گرد و غبار زباله ها در هنگام تخلیه بار.
- جارو کردن خیابانهای آسفالت نشده همراه با آب جهت جلوگیری از ایجاد گرد و خاک.
- آسفالت نمودن همه سطوحی که کامیونهای حمل زباله از آنجا عبور می نمایند.
- استفاده از کامیونهای چندکاره که حمل و نقل و تحویل زباله را با هم انجام می دهند به جهت کاهش غیر ضروری کارکردن موتورهای بیشتر.
● نگرانیهای شهروندان، عامل ایجاد تغییرات در ایستگاه انتقال زباله:
هنگامیکه پیشنهاد نصب ایستگاه انتقال زباله در شهرAuburn واقع در جنوب انگلستان مطرح شد شهروندان آن شهر خواستار آن شدند که نگرانیهای آنان در مورد ایستگاه انتقال مورد توجه قرار گیرد. نگرانیهای شهروندان از میزان نشر بو، سر وصدا و ترافیک کامیونها بود. علاوه بر نگرانیهای شهروندان، مقامات مسئول شهر نیز نگرانیهایی را در مورد جاری شدن فاضلاب سطحی ایستگاه در شهر اظهار نمودند.
یک شرکت خصوصی که در کار ایستگاههای انتقال زباله و سرویسهای خدماتی مربوط به مدیریت زباله تخصص داشت در جهت رفع نگرانیهای موجود اقدام نمود. این شرکت پیشنهاد کرد که تغییراتی در طراحی ایستگاه انتقال و برنامه های اجرایی به وجود آید.
پیشنهادات اصلاحی این شرکت عبارت بودند از:
- تغییر در ساختمان ایستگاه انتقال به نحوی که صدای آژیرهای هشدار دهنده کامیونهای خروجی از ایستگاه، در فاصله دورتری از مناطق مسکونی به گوش برسند.
- بستن درهای ایستگاه جهت کاهش بو در زمانیکه کامیونها، زباله ایی را به ایستگاه تحویل نمی دهند.
- نصب یک حصار طولانی و بزرگ در اطراف جایگاه جهت تامین حداکثر حفاظت و ایمنی جایگاه.
در این میان، مقامات شهری نیز از یک مشاور جهت توجه بیشتر به نگرانیهای شهروندان کمک گرفتند. شرکت مورد نظر با همکاری مشاور، راههایی را جهت رفع مشکل فاضلاب سطحی جاری شده از ایستگاه، مورد بررسی قرار داد. روشهای پیشنهادی شامل ساختن زهکش های جدید و اصلاح قسمت ماشین رو جاده ها بود. همجنین در اقدامات بعدی، جهت دریافت میزان مجاز زباله در ایستگاه انتقال، شرکت دستورالعملی را برای کارکنان تهیه نمود که می بایستی به آن عمل می کردند. مقامات مسئول شهر، دستورالعمل را مورد بازبینی قرار دادند و بعد از اضافه نمودن موارد اصلاحی بیشتر، وجود ایستگاه انتقال در شهر مورد تایید قرار گرفت.
● قوانین ایستگاههای انتقال:
جهت انجام هر نوع مدیریت برای مواد زائد جامد، نیاز به کسب مجوزهای جاری حکومتی می باشد. ممکن است مجوزهای مورد نیاز توسط کشورها، ایالت ها یا به صورت محلی وضع شوند و حتی از منطقه ایی به منطقه دیگر با هم فرق داشته باشند.
انواع مجوزها و قوانینی که بایستی برای ایستگاههای انتقال در نظر گرفته شوند عبارتند از:
- مجوزهای مربوط به تجهیزات مورد نیاز برای مدیریت مواد زائد جامد: این مجوزها معمولاً بوسیله نمایندگیهای ایالتی یا محلی وضع می شوند و توسط نمایندگیهای حکومتی اجرا می گردند.
- مجوزهای مربوط به توسعه جایگاه: این مجوزها معمولاً ًتوسط نمایندگیهای محلی تهیه می شوند و مواردی همچون ناحیه بندی مورد نیاز، مجوزهای ساخت و خدمات شهری از جمله نصب تاسیسات آب، برق و گاز را در بر می گیرد.
- تاییدیه مربوط به مکان یابی زیست محیطی: این مجوزها که مورد توجه مقامات مختلف حکومتی می باشد به مکانهایی همچون زمینهای مرطوب، دشت سیلاب، جایگاههای مهم کشت و زرع و دیگر مناطق حفاظت شده اختصاص دارد.
● ارتباط و مشارکت:
جهت ارتباط بهتر با افراد صاحب نظر در امر ایستگاههای انتقال، موارد زیر را مد نظر داشته باشید:
- با کارشناسان دخیل در برنامه، صادر کنندگان مجوز و مقامات مسئولی که قوانین و مقررات مربوط به ایستگاههای انتقال را وضع می نمایند گفتگو نمائید.
- وظایف سازمانها و نمایندگیهای مختلف را در مورد ایستگاههای انتقال بررسی نمائید.
- در بحث هایی که کارشناسان ارائه می دهند شرکت نموده و اطلاعات لازم را در مورد نوع تاثیر اقدامات انجام شده بر ایستگاه انتقال کسب نمائید.
- با سازنده ایستگاه انتقال گفتگو نمائید. سازنده ایستگاه می تواند یک شرکت خصوصی یا یک نمایندگی حکومتی باشد. اطمینان حاصل کنید که سازنده ایستگاه، از اهداف و نگرانیهای شما باخبر شده و هر چه زودتر در جهت اهداف شما اقدام خواهد نمود.
- نام، شماره تماس و آدرس همه افرادیکه به نوعی می توانند به شما اطلاعات دهند یا اینکه پیشرفت برنامه را بررسی نمایند و مشکلات شما را در مورد ایستگاه رفع نمایند گردآوری کنید.
- مکان ایستگاه را از نظر مطابقت داشتن با قوانین جاری بررسی نمائید. از نمایندگیهای حکومتی، ایالتی یا محلی در زمینه کنترل بهتر عملکرد ایستگاه، کمک بخواهید.
● بحث:
اگر ایستگاه انتقال مطابق قوانین مربوطه جاری ساخته شود حتماً مورد تایید نمایندگیهای ایالتی یا حکومتی قرار خواهد گرفت. می توانید قراردادی را با یک شرکت سازنده منعقد کنید و از او بخواهید که انتظارات شما را در مورد ایستگاه برآورده سازد. در این موافقت نامه بایستی ارزیابی عملکرد ایستگاه را مد نظر قرار دهید به طوریکه اثرات نامطلوبی بر جامعه نداشته باشد. فوایدی نیز می تواند در عوض کاستن این اثرات، برای شرکت مورد نظر حاصل شود که شامل تعهد در به کارگیری نیروهای محلی در ایستگاه، احداث مرکز مراقبت های روزانه، پارکها یا دیگر تسهیلاتی باشد که باعث توسعه و پیشرفت جامعه می گردد.

ترجمه وگردآوری: محمدجواد محمدی- کارشناس بهداشت محیط
جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه جزئیات ایستگاههای انتقال می توانید به منبع زیر مراجعه نمائید.
"Waste Transfer Station":EPA Manual for Decision-Making. Draft ۵۳۰-D-۰۱-۰۰۵. ۲۰۰۱. Appendix A.