دوست مناسب برای فرزند شما

به‌نظر می‌رسد دوست‌یابی، به آسانی بازی با بچه باشد، اما اگر شما به کودک و جوان خود توجه کنید خواهید دید که این‌کار چقدر مشکل است. یک کودک ۲ ساله به نوبت دقایقی روی تختخواب می‌خوابد و دقایقی دیگر را صرف گرفتن اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش می‌کند. یک کودک ۴ ساله ممکن است یک ساعت با دوست خود بازی کند ولی دست آخر کار به داد و فریاد برسد: ”من تو را دوست ندارم، تو دوست من نیستی“
کودکانی که پرجنب و جوش هستند و به راحتی با دیگران گرم می‌گیرند و به‌صورت خاص حساسیت از خود نشان نمی‌دهند می‌توانند به راحتی دوست‌یابی کنند. اما آنها نیز به راهنمائی‌های والدینشان نیازمندند.
آموختن مهارت‌های روابط اجتماعی یکی از دشوارترین مراحل رشد است که یک کودک با آن مواجه بوده و یکی از عوامل مهم و حساس در موفقیت‌های بعدی او است. اهمیت روابط دوستانه در دوران مدرسه بیشتر خودنمائی می‌کند. زمانی‌که بچه‌ها از محیط خانواده بیرون آمده و متوجه محیط خارجی می‌شوند، روابط با دوستان از جمله موارد مهم برای آنان خواهد بود. در سن ۸ سالگی کودک می‌تواند رابطه‌ای نزدیک با دوست خود برقرار کند و بفهمد که او چه فکر می‌کند و چه احساسی دارد. به مرور زمان هر چه کودک مهارت بیشتری در روابط دوستانه پیدا می‌کند روابط بین آن دو بیشتر و دو طرفه می‌شود. بچه‌ها به‌طور طبیعی جلب کسانی می‌شوند که دارای شرایط فیزیکی یکسان، علاقه‌های مشابه و فعالیت‌های یکسان هستند. بعضی از کودکان دوستان فراوانی دارند و بعضی با یک‌نفر برای یک مدت زمان خاص ارتباط دوستی برقرار می‌کنند.
در حالی‌که مهارت‌های دوستیابی به‌طور طبیعی با رشد و بلوغ کودک افزایش می‌یابد، والدین باید در این مورد مداخله کنند و به آنها کمک‌های لازم را بنمایند.
● روش‌های رفتار دوستانه با کودک
بعضی از کودکان به‌طور طبیعی دوستان را به‌خود جلب می‌کنند و گروهی باید بسیار سعی کنند تا موفق شوند. اگر فرزند شما دوستان زیادی دارد و یا فقط چندتائی دوست دارد، حتماً چند نکته را رعایت کنید:
▪ در خانه به روی دوستانش، به‌خصوص آنهائی که مورد تأیید شما هستند باز باشد.
▪ کودک خود را به پیوستن به گروه‌ها (مطمئن شوید که آن گروه مورد اطمینان شما باشد) تشویق کنید.
▪ او را در مقابل دوستانش سرزنش و تحقیر نکنید. این‌کار هیچ‌گونه اثر سازنده‌ای ندارد و فقط او را از شما جدا می‌سازد.
▪ سعی کنید از گفتن جملات و کلماتی مثل خجالتی، خسیس و یا ”تو هیچ دوستی نداری ـ چرا با کسی دوست نمی‌شی“ پرهیز کنید. چنین کلماتی فقط باعث بروز رفتاری می‌شود که شما خواهان آن نیستید و همچنین از تغییر رفتار کودک شما جلوگیری می‌کند.
▪ به او اجازه دهید در حد قابل قبول با تلفن صحبت کند، چون برای بعضی از کودکان صحبت با تلفن راحت‌تر از صحبت رو در رو است.
ـ کودک خود را با انبوهی از مسئولیت‌ها و برنامه‌ریزی‌ها مشغول نکنید. سعی کنید فرصت کافی برای دوست‌یابی و رشد این خصلت به او بدهید.
ـ به او اجازه دهید لباس مناسبی را که همه دوستانش می‌پوشند او هم بپوشد. او دوست دارد خود را در جمع دوستان صمیمی حس کند.
● به کودکان در حفظ دوستی‌ها کمک کنید.
مشکلات با دوستان، گه‌گاه کودک را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. زمانی‌که چنین اتفاقی می‌افتد شما باید به احساسات کودک خود توجه کنید و بعد زمانی‌که گریه او کم و یا تمام شد با آرامش به او نصیحت‌های کوچک کنید و در بین جملات خود از او تعریف کنید و نقاط مثبت شخصیتش را برایش بازگو کنید و اعتماد به‌نفس او را بالا ببرید و بگذارید بداند که شما هم از دوستان خوبش هستید. قبول و درک احساسات او، به وی قدرت مواجه‌شدن با دوستانش در روز بعد را خواهد داد. طردشدن از طرف دوستان و از طرف اهل خانه برای یک کودک تحمل‌ناپذیر است.
سعی نکنید ناراحتی فرزند ۶ ساله خود را که دوستش از او جدا شده نادیده بگیرید. برای او این یک ”از دست‌رفتن بزرگ“ است، مداخله کنید و سعی کنید دوست خوبی برایش باشید تا او بتواند دوست دیگری بیابد. اگر فرزند ۱۰ ساله شما نق می‌زند که اصلاً مورد توجه دوستانش نیست، بدون این‌که برایش سخنرانی کنید به او اجازه صحبت بدهید. بعد سعی کنید او را در راه‌های جدید که متناسب با ارزش‌های درونی اوست یاری دهید.
● چه مواقعی مداخله کنیم؟
همه پدر و مادرها کم و بیش با دوستان فرزندان خود مشکل دارند. وظیفه شما این است که در دوران دبستان به کودک خود کمک کنید تا با گروه‌های مثبت ورزشی یا پیشاهنگی و گروه‌های دانش‌آموزی مدارس و یا جمعی که به فعالیت خاصی علاقه‌مندند همکاری کند و از جذب شدن او به گروه‌هائی که فعالیت‌های نامناسب و منفی دارند مانند مصرف موادمخدر، پوشیدن لباس‌های نامناسب و جلف، سرقت از مغازه و آشوب به پا کردن و... جلوگیری کنید.
حتی با داشتن دوستان خوب شرایط روحی کودک متغیر است و بالا و پائین دارد و بسیاری از والدین واقعاً نمی‌دانند که در مقابلشان چگونه رفتاری داشته باشند. پسر ۸ ساله شما پشت خانه‌تان با دوستش مشغول دعواست. شما چه‌کار می‌کنید. بیرون می‌روید و در دعوای آنها داوری می‌کنید؟ دوستش را به خانه خودشان و پسرتان را به اطاقش می‌فرستید؟ شروع می‌کنید به یک سخنرانی دربارهٔ چگونگی رفتار دوستان با هم و این که نباید این‌گونه عمل می‌کردند؟ و یا اینکه کاری نمی‌کنید و آرزو می‌کنید که آنها خودشان مشکل را حل کنند؟
بسته به شرایط و بچه‌ها، هرکدام از شرایط بالا می‌توانند مؤثر باشد. اما معمولاً، هر چه شما کمتر مداخله کنید کودک شما بیشتر در مورد روابط با دوستان آموزش می‌بیند. بعضی مواقع راه‌حل انتخابی کودکان با آنچه بزرگسالان توقع دارند یکسان نیست. اما سرانجام خودشان راه مناسب را پیدا می‌کنند. بسیاری از والدین نگران این هستند که کودکشان دوستی برای خود ندارند.
اگر متوجه شدید که فرزند ۱۰ ساله شما اوقات زیادی را به تنهائی می‌گذراند، بعضی اوقات بیمار است، علاقه‌مند به دوستی با بچه‌های کم‌سن و سال‌تر از خود یا بزرگ‌ترهاست، بهتر است با معلم او و یا مسئول مدرسه صحبت کنید. ببینید آیا آنها می‌توانند با توجه به روحیات کودکتان برای او همبازی و دوست مناسبی بیابند.
یک بعدازظهر دوستش را به خانه دعوت کنید و ببینید که می‌تواند اوقات خوبی با او داشته باشد. شما ممکن است به کودک کمک کنید تا دوستی که یک‌سال از او بزرگ‌تر یا کوچک‌تر است پیدا کند. کودکانی که تفاوت سنی کمی دارند می‌توانند روابط بهتری در بازی با هم داشته باشند. بعضی بچه‌ها در ارتباط اجتماعی و رفتار در جمع دوستان مشکلات فراوانی دارند. بعضی از آنها دیر به نتیجه می‌رسند. و بعضی قادر به جلب توجه نیستند. در این شرایط بهتر است معلم یا والدین، این آموزش‌های اجتماعی را که آنها به‌صورت طبیعی به‌دست نیاورده‌اند به آنها بیاموزند. این مهارت‌ها شامل:
▪ شرکت‌کردن (چگونه می‌توان شروع کرد اهمیت توجه‌داشتن)
▪ همکاری‌کردن (اهمیت نوبت در صحبت و در میان گذاشتن موضوعات)
▪ ارتباط برقرارکردن (اهمیت صحبت با دیگران و گوش فرادادن به دیگران)
▪ دوست خوب‌بودن (اهمیت خنده، کمک و ترغیب دیگران)
● ارتباط با تربیت:
چطور می‌توانید مطمئن شوید که شما دوستی را پرورش می‌دهید؟ تحقیقات نشان می‌دهد والدینی که از امور تربیتی استفاده می‌کنند بچه‌هائی با روابط اجتماعی قوی بار می‌آورند. وقتی به کودک خود می‌رسید ابراز محبت کنید، وقتی فرزند شما در خارج از خانه با کودکی دیگر ارتباط برقرار می‌کند این ارتباط دوستانه خواهد شد. اگر جواب شما به سئوال‌های زیر مثبت باشد، شما موضوعات درستی را به اختیار کودک خود می‌گذارید.
▪ آیا شما احساسات، خواسته‌ها و احتیاجات فرزند خود را در نظر می‌گیرید؟
▪ آیا در مورد فعالیت‌های روزانه او ابراز علاقه و توجه می‌کنید؟
▪ در صورت موفقیت، آیا به او افتخار می‌کنید؟
▪ در صورت تحت فشار بودن فرزند، آیا شما به او پیشنهاد کمک و تقویت روحی می‌کنید؟

منبع : ماهنامه کودک