یک روز کودک

هیچ پدر و مادری نیست كه صبح از خواب برخیزد و بگوید كه «امروز می خواهم زندگی فرزندم را تباه كنم». هیچ مادری نیست كه به خود بگوید «من امروز می خواهم فریاد بكشم و فرزند خودم را تحقیر كنم» برعكس، اغلب مادران هر روز صبح تصمیم می گیرند كه روز آرامی داشته باشند و فرزندان آنها احساس امنیت كنند. در اینجا به واكنش هایی كه والدین در یك روز به كودك خود نشان می دهند پرداخته شده است.
صبح به خیر
یك بچه مدرسه ای را نباید هر روز مادرش از خواب بیدار كند. بچه از مادری كه او را از خواب شیرین بیرون می كشد و از صدای او كه می گوید: «بلند شو، دیر شده» بیزار است. برای هر دو طرف بهتر است كه بچه با صدای زنگ ساعت بیدار شود تا با صدای مادر. كودكی را كه نمی تواند صبح زود با قیافه بشاش از خواب بیدار شود نباید تنبل و بداخلاق نامید به جای اینكه با این بچه ها وارد جنگ شوید بهتر است اجازه دهید ۱۰ دقیقه بیشتر بخوابند و برای جبران، ۱۰ دقیقه ساعت را جلوتر كوك كنید. صحبت ها هم باید نشانگر هم دردی و درك باشد نه خشم و اهانت مثلا" بگوییم:
«چقدر لذت دارد كه آدم توی رختخواب بماند و خواب های شیرین ببیند. ۵ دقیقه دیگر هم لذت ببر» این جملات صبح را شیرین تر می كند. برعكس جملاتی مثل «بلند شو تنبل» یا «مگر مردی، بلند شو»، جوی سرد و طوفانی فراهم می آورد. البته باید به این نكته دقت داشت كه جملاتی مثل: «تو چرا هنوز توی رختخوابی؟ آیا مریض هستی؟ و … » به كودك تفهیم می كند اگر می خواهد مراقبت و محبت ببیند باید مریض باشد.
صبحانه
صبحانه موقع خوبی نیست تا به كودكمان درس اخلاق و ادب بدهیم. بلكه موقع مناسبی است كه كودك بفهمد خانه محیطی است شاد با غذاهایی خوب و دلچسب.
پوشاك
اكثر والدین هر روز بر سر بستن بند كفش كودك یك جنگ روزانه برپا می كنند. بهتر آن است كه برای كودك كفش بدون بند بخریم یا این كه بدون هیچ جنگی بند كفش او را ببندیم و مطمئن شویم كه كودك به زودی بستن بند كفش خود را خواهد آموخت. به بچه ها نباید مثل آقا كوچولو و خانم كوچولو لباس پوشاند. لباس آنها نباید مثل لباس بزرگترها فقط در اندازه های كوچك تر باشد. آنها بچه اند و لباس بچه گانه باید راحت باشد. نباید خیلی نگران تمیز نگه داشتن لباس آنها بود. آزادی كودك برای دویدن، توپ بازی، پریدن باید به مرتب نگه داشتن لباس ارجح باشد. یك دوجین تی شرت ارزان قیمت كه احتیاج به اتو هم ندارد در سلامت روان مادر و كودك بسیار موثر است.
رفتن به مدرسه
می توان انتظار داشت كه صبح كودك به علت عجله، برخی وسایل خود را جا بگذارد در این حال گفتن به فرض «عینكت اینجاست» به كودك بسیار مفیدتر از این است كه بگوییم «اگه كله ات به گردنت نچسبیده بود حتما" آن را هم جا می گذاشتی» یا گفتن عبارت «ساعت ۱۲ می بینمت» بسیار آموزنده تر از این است كه بگوییم «بعد از مدرسه تو خیابان ول نگرد و فورا" به خانه برگرد.»
بازگشت از مدرسه
بهتر است هنگام بازگشت كودك، مادر در خانه باشد و از او استقبال كند. اگر مادر نمی تواند در خانه باشد گذاشتن نوشته ای كه در آن كودك متوجه شود مادر كجا رفته بسیار مفید است. مادر می تواند به جای سوالات با پاسخ مشخص مانند «مدرسه چطور بود؟» یا «امروز چه كار كردی؟» سوال هایی مطرح كند كه نشانگر درك درست از مشكلات مدرسه رفتن است مثل «به نظر می رسد روز سختی داشتی؟».
بازگشت پدر
وقتی پدر از محل كار به منزل می آید برای مدت كوتاهی به آرامش نیاز دارد. تا خود را از مسائل دنیای كار دور كند. كودكان از زمان طفولیت باید این موضوع را بیاموزند.
انجام دادن تكالیف
برخورد والدین با مساله تكالیف مدرسه باید از كلاس اول طوری باشد كه این مساله صرفا" مربوط به كودك و معلم اوست. والدین نباید به خاطر تكالیف شب مرتب به كودك نق بزنند و هر شب این تكالیف را بررسی نمایند. وقتی والدین این مسئولیت انجام تكالیف را برعهده بگیرند كودك هم به سادگی این تكالیف را به آنها واگذار می كند و والدین هیچ گاه از این مسئولیت رهایی نمی یابند و حتی تكالیف مدرسه ممكن است تبدیل به سلاحی شود كه كودك با آن از والدین انتقام می گیرد. بزرگترین ارزش تكالیف در این است كه كودك عادت كند به تنهایی كاری انجام دهد. بعضی كودكان دوست دارند هنگام انجام تكالیف نزدیك یكی از والدین باشند. لذا می توان به آنها اجازه استفاده از میز آشپزخانه یا ناهارخوری را داد. بعضی اوقات كودكان وقتی درس می خوانند سر خود را می خارانند یا ته مداد را می جوند، تذكرات ما فقط فكر آنها را خراب می كند.
پول تو جیبی
در خانواده های امروزی والدین دادن پول تو جیبی را مانند غذا و لباس ضروری می دانند. ولی باید توجه داشت پول تو جیبی وسیله ای است تعلیماتی با هدف معین: پیدا كردن تجربه در استفاده از پول با حس انتخاب خود و قبول مسئولیت. بنابراین دخالت زیاد در چگونه خرج كردن پول باعث می شود هدف اصلی این كار از بین برود. تنها كاری كه ما باید انجام دهیم این است كه مشخص كنیم این پول چه مخارجی را در بربگیرد. هرچه كودك بزرگتر شود، میزان پول و مسئولیت های وابسته به آن هم افزایش می یابد. استفاده غلط از مقرری دور از انتظار نیست. اگر كودك به دفعات ولخرجی كرده و تمام پول خود را خرج كرده بهتر است مقرری او را در طی چند قسط در اختیار او قرار دهیم. هرگز نباید از مقرری به عنوان ابزاری برای اطاعت و پیشرفت كودك استفاده كرد.
تماشای تلویزیون
تمام كودكان علاقه دارند دنیای پیرامون خود را بشناسند. تلویزیون فرصتی برای آنها فراهم می كند تا دانش خود درباره جهان را افزایش دهند. با توجه به تاثیری كه تلویزیون روی كودك دارد، والدین نباید از برنامه ریزی كردن برای تماشای تلویزیون احساس خجالت نمایند. چرا كه والدین دوست ندارند دزدها و جنایتكاران از طریق تلویزیون وارد منزل آنها شده و بر كودكان آنها تاثیر بگذارند.
كارهای خانه
جلب همكاری كودكان در تمیز كردن خانه، تقریبا" ناممكن است اما یكی از مهمترین وظایفی است كه باید آموخته شود. برای تفهیم ضرورت انجام این كار از فریاد و كتك خودداری كنید. زورگویی چیزی به دانش كودك اضافه نخواهد كرد. سعی كنید فرزندتان وظایفی را كه در خانه دارد درك كند. بنابراین درخواست خود را واضح بیان كنید. كودك خود را به خاطر مرتب كردن و كمك كردن تحسین كنید. این كار نباید فقط لفظی باشد بلكه او را د ر آغوش بگیرید و در حضور دیگران ببوسید.
دوستان و همبازی ها
ما با آزادی انتخاب دوستان موافق هستیم. اما خیلی اوقات فرزندان ما با دوستانی معاشرت دارند كه ما دوست نداریم. دوستان باید اثر مفید و تصحیح كننده ای بر هم داشته باشند. بعضی روابط هم باید نهی شود. به هر علتی كه از دوست فرزندتان خوشتان نمی آید یك نكته را باید در نظر داشته باشید كه رفاقت مثل عشق و عاشقی از آن مقوله هایی است كه هر چه صریح تر جلویش را بگیرید تندتر و آتشی تر می شود. بهترین كار حفظ خونسردی است. كودكان به همه نوع رفیقی نیاز دارند. مطمئن باشید رفیقی كه با اصول تربیتی آنها مطابقت نداشته باشد را به مرور كنار خواهند گذاشت.
مجوز لازم نیست
روش زندگی پدر و مادر مربوط به خود آنهاست و آنها نیازی ندارند برای رفتن به هر مجلس یا برنامه ای از بچه های خود كسب تكلیف كنند یا موافقت آنها را جلب كنند. اگر پدر و مادر یك شب می خواهند به میهمانی بروند و فرزند آنها گریه می كند باید ترس او را درك كرد ولی نباید به خواسته او عمل كرد. باید در این موارد جواب قاطع و دوستانه به كودك داد.
وقت خواب
در بسیاری از منازل وقت خواب آخرین و طولانی ترین نبرد روز بین مادر و كودك است كه در آن فرزند سعی دارد تا دیروقت بیدار بماند و مادر می خواهد هر چه زودتر او را بخواباند. در این نبرد مادر از تمام سلاح های موجود مثل غر زدن، فریاد زدن، تهدید و تحقیر كردن، رشوه دادن و … استفاده می كند. اطفالی كه هنوز به سن مدرسه نرسیده اند نیاز دارند هنگام خواب پدر یا مادر در كنار آنها باشند، برایشان قصه بگویند و حرف بزنند این كار باعث می شود كه كودك اشتیاق بیشتری برای خواب رفتن داشته باشد. اگر پدر و مادر این وقت را به كودك خود بدهند او از ترس ها و آرزوهای خود خواهد گفت. این صحبت ها ناراحتی های درون كودك را بر طرف كرده و به او آرامش می دهد. بعضی بچه ها هم دوست دارند پدر و مادر پیش آنها بمانند.
نباید آنها را مسخره كرد یا اگر پس از این كه كودك را به رختخواب فرستادیم ادعا كند فراموش كرده به توالت برود یا اینكه یك لیوان آب می خواهد بهتر آن است كه با او دعوا نكنید. كودك به مرور به تنها خوابیدن عادت خواهد كرد.

منبع : بنياد انديشه اسلامي