مجید انتظامی و یک ۲۰دیگر

با «سمفونی انقلاب اسلامی» که دوشنبه شب توسط دکتر احمدی نژاد رئیس جمهوری در تالار وحدت تهران رونمایی و اجرا شد، شمار آثار فاخر موسیقایی سه سال اخیر از تعداد انگشتان دست فراتر رفت و حالا با اطمینان خاطر می توانیم بگوییم میزان آثار موسیقی علمی و ارزشمند در دولت نهم، هم از لحاظ کمی و بالاتر از آن از لحاظ کیفی، از دیگر دولتهای پس از انقلاب فراتر رفته است.
البته خارج از انصاف است که نمونه های معدودی چون «سمفونی کجایید ای شهیدان خدایی» را که در اواسط دهه شصت ساخته و اجرا شد و هنوز هم چون خورشیدی در آسمان موسیقی ایران می درخشد، در این دایره درنظر نگیریم.
جالب اینجاست که بار اصلی تولید آثار ارزشمند و ماندنی در این عرصه را «مجید انتظامی» به دوش کشیده است و بخصوص با سمفونیهای خرمشهر و بالاتر از آن «ایثار» نام خود را به عنوان پرکارترین و خوش کارترین هنرمندان و آهنگسازان ثبت کرده است. به همین دلیل، استبعادی ندارد که دکتر احمدی نژاد رئیس جمهوری که بیشترین تلاش را در احیا، تقویت و تثبیت ارزشهای انقلاب اسلامی داشته است بر پیشانی «انتظامی» بوسه بزند و او را در آغوش بکشد.
سمفونی انقلاب اسلامی که در اجرای آن یک گروه کر ۵۰نفره، ارکستر۱۱۰ نفره و گروه ۴۰نفره نوازندگان دف و جمعا ۲۰۰نفر حضور داشتند، در چهارموومان (بخش) تنظیم شده که در موومان اول فضای قبل از انقلاب، آغاز روشنگریهای امام خمینی و حرکت مردم، پیوستن اقشار مختلف به نهضت تا پیروزی انقلاب اسلامی حکایت شده است.
در موومان دوم روزهای منتهی به درگذشت امام خمینی تا ارتحال ایشان و سپس انتخاب حضرت آیت الله خامنه ای به رهبری انقلاب اسلامی، ترسیم شده است.
در موومان سوم حکایت شور و تلاش مردم در بازسازی و آبادانی کشور در عرصه های مختلف است و در آخرین موومان آهنگساز، فضای ایران را در دو دهه آینده ترسیم می کند و به نقش عناصر «ما می توانیم» و «می شود» در رسیدن به قله های بلند علمی، فرهنگی، فناوری، اقتصادی تأکید دارد.
صحنه، تاریک است، باد هوهو می کشد و گه گاه صدای جیرجیرکی سکوت شب را می شکند.
آهنگساز با هنرمندی از پس ترسیم فضای خفقان و تاریک پیش از انقلاب برآمده است. سالار عقیلی می خواند:
بگذار که بر شاخه این صبح دلاویز
بنشینم و از عشق سرودی بسرایم
آنگاه به صد شوق چو مرغان سبکبال
پرگیرم از این بام و به سوی تو بیایم
سازها بتدریج اضافه می شوند؛ سکوت به غوغا تبدیل می شود. آهنگساز، همراه شدن تک تک مردم به موج انقلاب و طوفانی شدن فضا را ترسیم می کند. افکت آزاد شدن و پرزدن پرنده را حکایت می کند. طبلها از خروش مردم سخن می گویند. صدای سازها مثل انقلاب، اوج می گیرد. گروه کر با ریتم تند، اشعار «پرویز بیگی حبیب آبادی» را اجرا می کند، دف نوازان صحنه، فضا را حماسی می کنند. از بالکنهای تالار وحدت ابتدا یکی، سپس تک تک و آنگاه دسته جمعی، مردم فریادهای «الله اکبر» سرمی دهند. این مشابه سازی فریادهای تکبیری است که مردم مسلمان در محرم سال ۱۳۵۷ برفراز پشت بامها سرداده بودند. افکت تیراندازی همراه می شود با صدای آمبولانسهای بیمارستانها که سازها آن را می سازند، افکت هلی کوپتر و صدای آژیر آتش نشانی که باز هم سازهای زهی ارکستر، آن را بازسازی کرده اند. حالا فضای خون و گلوله و حماسه در میان ریتمی از حرکت نظامیان به بهترین وجه تصویر شده است. باز هم سالار عقیلی و باز هم شعری از بیگی حبیب آبادی:
ای ایران ما. خورشید تابان. آیینه دل. آیینه جان. در باور تو. مهر ولایت. تو سرافرازی. با لطف یزدان.
حالا باران می بارد، تند و یک ریز. این ریزش رحمت الهی در کنار ۴۰ نفر دف نوازی که ناگهان در دو سوی جمعیت سالن شروع به نواختن می کنند نوعی رابطه علت و معلولی را به ذهن تو متبادر می کند.
نور صحنه از تاریک به تدریج آبی تیره، آبی روشن و حالا روشن روشن شده است، اشعاری که گروه کر و تکخوانان برنامه می خوانند استفاده حساب شده ای از کلماتی دارد که پر از انرژی مثبتند: نور، امید، خورشید، صبح، باران و... انقلاب اسلامی ایران پیروز شده است.
در موومان دوم همان طور که گفته شد، سازها از کسالت امام و دعاهای مردم برای سلامتی ایشان حکایت دارند. در نهایت موزیک غم از پرواز روح امام خمینی به ملکوت اعلا خبر می دهد که این خبر، همراه می شود با طبل و سنج و دمام که از شور تاریخی مردم در سوک رهبر کبیر خود حکایت دارد. ۴۰ دف زن باز هم می نوازند و خواننده می خواند:
ای مهر جانها ! رفتی ز خانه
در کوی دلها، از تو نشانه
ای پیر دلها! آیینه ما
آیین سبز است، شد جاودانه
این سوک و این عزا و این ازدحام سازها، ناگهان به موسیقی ملایم و آرامش بخشی تبدیل می شود که ناشی از انتخاب حضرت آیت الله خامنه ای به رهبری انقلاب اسلامی است.
موومان دوم با سرودی که گروه کر اجرا می کنند و در آن از انتخاب فرزند امام حسین«ع» به رهبری و شادمانی مردم از این انتخاب سخن می گوید به پایان می رسد.
در موومان سوم، صدای سازها، چرخش و گردش را به ذهن متبادر می کند کنایه از تلاش مردم و مسئولان در بازسازی کشور و آبادانی آن. این شور و تلاش بتدریج سرعت می گیرد و در موومان چهارم:
امروز در راه روشن فردا
دنیا می بیند عزم ما را
فردا دنیا با حیرت خواهد دید
ایران فاتح قله ها را
همواره در اهتزازیم
سربلند و سرافرازیم
با هم، یکدل و یکصدا
همره و همنوا
می سازیم فردامان را ...
این راه بلند مردم و مسئولان کشورمان تا رسیدن به قله های چشم انداز ۲۰ ساله در افق ۱۴۰۴ خورشیدی است با حفظ ارزشها که سرود «شهیدان» در پایان موومان چهارم بر آن تأکید می کند.
مجید انتظامی در این اثر که با فاصله گذاری و کشاندن بخشی از ارکستر خود از جمله دف نوازان، طبل و دمام زنان و الله اکبر گویان پشت بام به میان تماشاگران حاضر در سالن و استفاده از افکتهای رهایی و پرواز پرنده، بارش باران و ... به خلق نوعی «موسیقی- تئاتر» دست زده که با رهبری ۳۶۰ درجه ای صحنه و سالن بخوبی از پس مدیریت آن برآمده است که البته در این مدیریت، نقش صدابردار صحنه و سالن، در موفقیت این اجرا مثال زدنی و انکارنشدنی است.
اجرای سمفونی انقلاب اسلامی یک موفقیت بزرگ دیگر در کارنامه فرهنگی دولت نهم بخصوص در جشن ۳۰ سالگی انقلاب کبیر اسلامی است که چشم بستن بر روی آن غایت ناسپاسی است و یک نمره ۲۰ دیگر در کارنامه مجید انتظامی که نشان داده است درعرصه های موسیقی دفاع مقدس و انقلاب اسلامی چیزی کم نگذاشته است و یک هشدار به دیگر موسیقیدانان کشورمان که کمی بجنبند، فرصت برای خدمتگزاری به فرهنگ ملی این مردم همیشه به این راحتی به دست نمی آید...

تقی دژاکام

منبع : روزنامه کیهان