پارت ها PART

پارت نام یکی از اقوام ایرانی است که در شمال و شمال شرق ایران سکونت داشته‌اند .
پارت‌ها را برخی از تاریخ نویسان از اقوام سکایی دانسته اند ! که به زبان پهلوی سخن می‌گفتند و آنها را شاخه‌ای از گروه پارنی PARNI از قوم داهه یا داخ معرفی کرده‌اند که در ناحیه پر‌ثوه ( منطقه‌ای در خراسان بین گرگان و کومس ) زندگی می‌کردند .
با نام پرثوه برای نخستین بار در کتیبه‌های بیستون و نقش رستم در زمان هخامنشیان برخورد می‌کنیم که نشان می‌دهد آن ولایات جزو شاهنشاهی هخامنشی محسوب می‌شدند .
نقش اصلی این ایرانی‌های دلاور پس از اشغال ایران توسط یونانی‌ها و مقدونیان مشخص می‌شودکه چه جانانه با بیگانگان جنگیدند و آنها را از ایران بیرون کردند ، بلکه حتی رومیان را در اوج قدرتشان بارها شکست دادند !
رومی که سربازانش تقریباً تمامی اروپا و قسمتی از آفریقا را گرفته بودند و در آسیا هم به پیش‌روی خود ادامه می‌دادند که پارتیان همچون یک سد محکم در برابر آنها ایستادگی کردند و شکستشان دادند .
پارت‌ها تنها سلسه پادشاهی در ایران بودند که نگذاشتند ایران به دست بیگانگان بیفتد یعنی از نظر قدرت دفاعی از سلسله هخامنشیان و ساسانیان به مراتب قوی‌تر بودند .
شیوه‌های تدافعی آنها بر پایه جنگ و گریز و خسته کردن سپاه دشمن تا حد مرگ بوده است !
گفتن این نکته ضروری است که پارت‌ها قریب به سیصد سال در حال جنگ با رومی‌ها بودند وچه خوب از عهده این کار برآمدند . حتی آخرین پادشاه پارت‌ها با نام اردوان پنجم ( که به دست اردشیر بابکان کشته شد ! ) در برابر ماکرینوس و کاراکالای حیله‌گر رومی که می‌خواست با توطئه‌ای کثیف اردوان پنجم را بکشد پیروز شد و حتی به روم خراجی هم تحمیل کرد !
دوره پارتها را می توان دوره استقلال و تولد دوباره ایرانیان دانست .
پارت‌ها حدود پنج قرن در ایران پادشاهی کردند و پادشاهان بسیاری در سلسله اشکانی داشتند . تاریخ دقیق پادشاهی بسیاری از این پادشاهان به درستی مشخص نیست ! گاهی تاریخ‌نویسان به خصوص تاریخ‌نویسان رومی نام دو یا سه پادشاه را با یکدیگر ذکر می‌کنند و این جای تعجب دارد و گاهی باعث گیج شدن انسان می‌شود!
ممکن است برخی نام‌ها و یا سال‌های پادشاهی اشتباه باشد و به راستی در سلسله اشکانی به ناشناخته‌ها و پرسش‌های بسیاری بر می‌خوریم . تاریخ نویسان رومی دقیقاً همه چیز را ذکر نمی‌کردند ؛ آن بخشی برای ایشان مهم بود که جنگی بین پارت‌ها یا رومی‌ها در گرفته باشد و یا قراردادی بین طرفین منعقد شده باشد .
بدبختانه این هم بخشی از ناشناخته‌های تاریخ ایران باستان است .
به هر حال در اینجا نام این پادشاهان و تاریخ تقریبی پادشاهی آنها برای دوستان علاقمند آورده می‌شود :
▪ پیش از میلاد مسیح
۱) ارشک یکم ( ۲۴۷ - ۲۵۰ پ.م )
۲) تیرداد ( ۲۱۱ - ۲۴۷ پ.م )
۳) اردوان یکم ( ۱۹۱ - ۲۱۱ پ.م )
۴) فریاپاتس ( ۱۷۶ - ۱۹۱ پ.م )
۵) فرهاد یکم ( ۱۷۱ - ۱۷۶ پ.م )
۶) میترادات یکم ( ۱۳۹ - ۱۷۱ پ.م )
۷) فرهاد دوم ( ۱۲۹ - ۱۳۹ پ.م )
۸) اردوان دوم ( ۱۲۴ - ۱۲۸ پ.م )
۹) میترادات دوم ( بزرگ ) ( ۹۰ - ۱۲۴ پ.م )
۱۰) گودرز یکم ( ۹۰ - ۹۵ پ.م )
۱۱) ارد یکم ( ۸۰ - ۹۰ پ.م )
۱۲) سیناتروک ( ۷۰ - ۸۰ پ.م )
۱۳) فرهاد سوم ( ۵۷ - ۷۰ پ.م )
۱۴) میترادات سوم ( ۵۴ - ۵۷ پ.م )
۱۵) ارد دوم ( ۳۸ - ۵۴ پ.م )
۱۶) فرهاد چهارم ( ۲۹ - ۳۸ پ.م )
۱۷) تیرداد دوم ( ۲ - ۲۹ پ.م )
▪ پس از میلاد مسیح
۱) فرتاسس ( ۴ - ۲ م )
۲) ارد سوم ( ۸ - ۶ م )
۳) ونونس یکم ( ۸ - ۱۰ م ) Vonones
۴) اردوان سوم ( ۳۸ - ۱۰ م )
۵) تیرداد سوم ( ۳۶ - ۳۵ م )
۶) وردانس یکم ( ۴۷ - ۴۰ م ) Vardanes
۷) گودرز دوم ( ۵۱ - ۴۰ م )
۸) ونونس دوم ۵۱ میلادی
۹) بلاش یکم ( ۷۸-۵۱ م )
۱۰) وردانس دوم ( ۵۸ - ۵۵ م )
۱۱) بلاش دوم ( ۸۰ - ۷۸ م )
۱۲) پاکر ( ۱۰۵ - ۸۰ م )
۱۳) اردوان سوم ( ۹۰ - ۸۰ م )
۱۴) بلاش سوم ( ۱۴۷ - ۱۰۵ م )
۱۵) اسروس ( ۱۰۹ - ۱۲۹ م ) Osroes
۱۶) پارثاماسپتس ۱۱۶ میلادی Parthamaspates
۱۷) میترادات چهارم ( ۱۴۷ - ۱۴۰ م )
۱۸) بلاش چهارم ( ۱۹۱ - ۱۴۷ م )
۱۹) اسروس دوم ۱۹۰ میلادی OsroesII
۲۰) بلاش پنجم ( ۲۰۸ - ۱۹۱ م )
۲۱) بلاش ششم ( ۲۱۸ - ۲۰۸ م )
۲۲) اردوان پنجم ( ۲۲۴ - ۲۱۶ م ) ( آخرین پادشاه اشکانی )

منبع : دانش‌افزا