سیاست گذاری های فرهنگی یا غیرفرهنگی

▪ ما مدعی هستیم بر اساس قرآن عمل کرده ایم ما معتقدیم باید مسائل منفی هنرمندانه بیان شود و دقیقا این کار را کردیم که تابع و مطابق قرآن بود. برنامه ها باید تنوعی داشته باشند که مخاطبان را راضی نگه دارند.
شاید لازم بود که توضیح بدهم مبانی و عقبه کار چیست . در قصه قرآنی به نظر شما قرآن بیشتر قسمت های منفی آنها را ذکر می کند یا مثبت را آیا امید دادن یعنی فقط ساده لوحی کردن و مثبت گفتن این افکار مثبت گرایانه عوامانه است . این کلام درست نیست که شما اگر می خواهید امید بدهید فقط مثبت نشان بدهید.
پیامبر ما بیشتر انذار دهنده بوده است یا بشارت دهنده مسلما انذار دهنده بوده است . برخی فکر می کنند برای نشان دادن شادی امید و نشاط باید دائما به وجوه مثبت اشاره کرد. ما برای نشان دادن امید شادابی و نشاط باید قصه گویی بر اساس روایات قرآنی داشته باشیم و بیان مسائل نیز بر اساس مبنای اسلامی و آموزه های دینی باشد.
▪ شاید آن روز که مرتضی میرباقری معاونت سیما در نشست انجمن روزنامه نگاران مسلمان این مطالب را عنوان کرد کسی باور نداشت که این سخنان در کنه خود خبر از سیاست گذاری های کلانی می دهد که زان پس در ساخت و تولید سریال های تلویزیونی جاری و ساری خواهد شد. شاید آن روز کمتر کسی باور داشت که واکنش میرباقری به این انتقاد که در سریال های ماه رمضان به کمترین چیزی که پرداخته شده بحث امید دهی و روحیه نشاط در جامعه است یک موضوع کاملا جدی می باشد که می تواند در کوتاه مدت عواقب جبران ناپذیری را در جامعه ایجاد کند.
البته دیری نپایید که هدف گذاری های معاونت سیما با پخش سریال « ساعت شنی » به منصه ظهور رسید. سریالی که با تاکید بر معضلات و مشکلات بخشی از زنان و سرایت دادن آن به کل جامعه تلاش می کرد تا به اصطلاح اخلاقیات را در جامعه گسترش دهد!
▪ یکسال گذشت ماه مبارک رمضان دوباره فرا رسید و مردم خوب ایران بی صبرانه در انتظار تماشای سریال هایی نشسته اند که قرار است طبق گفته مسئولان سیما اخلاقیات را در جامعه گسترش دهد. کسی به یاد نمی آورد که معاونت سیما سال گذشته صریحا اعلام کرده بود که سیاست سریال سازی ما تاکید بر نفرت از بدی ها و نمایش هنرمندانه مسائل منفی خواهد بود. نخستین سریال بعد از گفتن اذان مغرب و سخنان ارزشمند آیت الله مکارم شیرازی آغاز می شود. آموزش شیوه های مختلف استفاده از تریاک اعم از حل کردن آن در چای و استفاده از سیخ و سنگ تاکید بر از میان برداشتن حرمت کوچکتر و بزرگتری که در عرف و شرع ما بسیار به آن تاکید شده است به سخره گرفتن فرهنگ عمومی جامعه و تاکید بر گسترش آنارشی توهین به افراد متدین جامعه و خطرناک خواندن آنها استهزا چهره ظاهری افراد که از مهمترین رذائل اخلاقی است و ... تنها پیام های ارزشمندی است که به مخاطبان بخت برگشته سیما انتقال می باید.
▪ نمی دانم چرا پس از تماشای سریال « بزنگاه » ناخودآگاه این سخن رهبر معظم انقلاب در ذهنم نقش می بندد : « رادیو و تلویزیون یک دستگاه سرگرم کننده نیست ; یک دستگاه آموزنده است . صدا و سیما در جمهوری اسلامی باید وسیله ای برای سوق دادن مردم به فرهنگ اسلامی و ابزاری برای معرفت و آشنایی مردم با درخشندگی اسلامی و انسانی باشد. »
آیا مسئولان سیما هنگام تصمیم گیری راجع به ساخت این سریال این سخن رهبرشان را به یاد داشتند : « فیلم خنثای بی اثرغ بی محتوای بدون پیام مطلقا پخش نکنید. برنامه بی فایده و بی محتوایی که فقط یک وقت و یک فاصله زمانی را پر می کند مطلقا پخش نکنید. »
در خلوت خود به یاد می آورم سخنان معاونت سیما در جمع خبرنگاران را در باب امیددهی نشاط مثبت اندیشی و ساده لوحانه بودن این تفکرات و بازهم کلام گهربار رهبر فرزانه انقلاب در برابر دیدگانم رژه می روند : « یکی از مقوله های بسیار مهم و یقینا یکی از ضرورتهای جامعه لبخند است . لبخند یکی از نیازهای زندگی انسان است . زندگی بی شادی و بی لبخند زندگی دوزخی است . مراقب باشید شادی در مردم با لودگی و ابتذال و بی بندوباری همراه نشود; از این طریق به مردم شادی داده نشود. همه جور می شود به مردم شادی داد; از نوع صحیح آن شادی داده شود ... امروز یکی از شگردهای مهم دشمن تزریق و القا احساس عقب ماندگی و ناتوانی است . ما به هیچ وجه نباید این احساس را داشته باشیم و جوان ما نباید احساس کند که عقب مانده است ; باید احساس کند که دارد حرکت می کند می تازد و جلو می رود; عملا به این کار به این پیشرفت به این تازش و به این رو به جلو حرکت کردن تشویق شود. »
▪ بزرگ ترین و اساسی ترین پرسشی که مطرح می شود آن است که آیا سیاست های جدید سیما با ارتقای سطح فرهنگی مردم همراه است مسئولان صدا و سیما در دفترچه ای که هر ساله به عنوان اهداف محورها و اولویت ها برنامه سازی دارند در برنامه سازی خود به محورهای مختلفی اشاره می کنند که از جمله این محورها می توان به نکاتی از قبیل تاکید بر امید و بازپروری آرامش امنیت و احساس خوشبختی حاصل از پایبندی به دین القا حس امنیت خودباوری امید اعتماد به نفس و غرور ملی پرهیز از تحقیر غرور یاس و بی تفاوتی شیوع افسردگی ها و رنج ها و ناکامی ها است .
ما برای اینکه نکات آموزنده را به مخاطب بیاموزیم باید آن را در قالب یک الگوی مناسب عرضه کنیم و از طریق آن جامعه خود را به تعالی برسانیم اما ما در این زمینه نیز دچار مشکل هستیم . صدا و سیمای ما مـتاسفانه در سال های اخیر به خصوص در بحث سریال سازی آگاهانه یا ناآگاهانه دچار آسیب جدی شده است . همانگونه که در ابتدا به آن اشاره شد بی شک عدم توجه به چنین مسائلی مشکلاتی را فراهم خواهد آورد که جبران آن اگر غیرممکن نباشد دشوار وصعب است .

رامین شریف زاده

منبع : روزنامه جمهوری اسلامی