جنبش دانشجویی

در دوران گذاری كه جامعه ما در آن به سر می برد، تحقق گفتمان عدالت و ایجاد نهادها و بن مایه های اجتماعی كارآمد به صورت یك امر ضروری خودنمایی می كند.
شرایط عمومی كشور باید به گونه ای حركت كند كه جنبش ها و نهادهای مختلف، عدالت پذیری و عدالت خواهی را به عنوان رأس مطالبات خود قلمداد نمایند. یكی از نهادهای مهمی كه می تواند نقش كلیدی و استراتژیك در پیشبرد شعار عدالت ایفا نماید، جنبش دانشجویی و كلیت حركت نهاد دانشگاه است.
اساساً جنبش های دانشجویی اصیل خصلتی رادیكال و عدالت خواه دارند و این امر به ویژه برای جنبش دانشجویی مسلمان از اهمیت و ضرورت بیشتری برخوردار است. زیرا هم پیشینه و گذشته تاریخی حركت دانشجویی و هم ماهیت اسلامی و اعتقادی آن و نیز شرایط خاص فعلی ضرورت پرداختن و عملیاتی كردن گفتمان عدالت طلبی را مضاعف نموده است.
جامعه ایران در مقطع كنونی در یكی از پیچ های تعیین كننده و سرنوشت ساز میسر خود قرار گرفته است. درك اهمیت این مقطع از آن روست كه شرایط عمومی كشور و چشم انداز مثبت حضور فعال و تعیین كننده اصولگراها در پیكره حاكمیت سیاسی كشور و نیز عیان شدن بی حاصل نسخه ها و تجویز مدل های فرهنگ و اقتصاد نئولیبرالی، فضا را به گونه ای خاص آماده پذیرش و تحقق گفتمان عدالت طلبی و حركت به سوی اجرایی نمودن شعارهای انقلاب نموده است و این فرصت و اتفاقی میمون است كه باید نهایت بهره برداری از آن نمود.
كشور ما تجربه یك صد ساله سیطره ناموفق غرب گرایی و غرب زدگی شبه مدرن را دارد و علیه این تجربه ناموفق نیز به یك انقلاب دینی تمام دست زده است، نقش جریانات دانشجویی كه گره خورده با ساختار و شاكله نظام آموزش دانشگاهی ملهم از مدرنیسم است، اقتضا آن ندارد كه رهبری تحولات اجتماعی و سیاسی به عهده جنبش دانشجویی قرار گیرد، بلكه جنبش دانشجویی به عنوان یك حركت نیرومند و پیشرو در اتمسفر كلی انقلاب اسلامی باید ذیل رهبری روحانیت اصیل و متعهد به عنوان طبقه نخبه پیشتاز جامعه حركت نماید، زیرا بافت و ساخت جامعه ایران و به ویژه مرتبه و ساخت بسط انقلاب اسلامی و چشم اندازی كه انقلاب گشوده و می گشاید این امر را به عنوان ضرورت مطرح كرده و می كند. اساساً همین پیوند با روحانیت اصیل و فراتر از آن عمل مطابق با هژمونی آن است كه ضامن حفظ، تداوم و تكامل هویت ویژه دینی جنبش دانشجویی ایران است.
در شرایط كنونی برخی جریان های التقاطی و یا مروج تفكرات شبه مدرن این گونه هدف گذاری كرده اند كه اولاً جنبش دانشجویی را هدف مهم و آرمانی و استراتژیك خود یعنی تلاش برای تحقق عدالت اجتماعی فراگیر دور كرده و ثانیاً از جنبش دانشجویی به عنوان رقیب و یا اهرم فشاری برای جلوگیری از حركت هویت بخش دینی استفاده كنند و ثالثاً جریانات دانشجویی را به رخوت، یأس و سرخوردگی از وضعیت حاكمیت سیاسی بكشانند و رابعاً از جنبش دانشجویی صرفاً برای توجیه رفتار سیاسی دولتمردان استفاده كنند و روحیه نقد و پرسشگری را به حداقل ممكن كاهش دهند.
خامساً مشغول ساختن دانشجویان به درس خواندن و خوب نمره گرفتن صرف، از دیگر مراحل تكوین و خنثی سازی جنبش دانشجویی است. این آفت بزرگی است كه برخی شئون و بخش های جریانات دانشجویی را تهدید می كند و طریق رویارویی با آن را كانال درك خود آگاهانه و هوشمندی توده ها و فعالان جنبش دانشجویی از موقعیت و جایگاه تاریخی خود است، نباید دانشجو و فضای دانشگاه را به سمت التهاب و هیجان و یا به سوی نخوت و مدرسه محوری سوق داد. همانگونه كه هیجان و عاطفه زدگی دانشگاه و فضای دانشجویی نامبارك است و به همان مقدار «جزوه» محوری و مدرسه گرایی برای دانشگاه خطرناك می نماید.
موضوع مهم درخصوص جنبش دانشجویی تأكید ورزیدن بر گفتمان عدالت طلبی و عدالت پذیری و عمل كردن ذیل هژمونی انقلاب اسلامی است.
بنابراین اتمسفر هژمونیك جریانات دانشجویی ایران امروز جز از متن و بطن روح اسلامی انقلاب نمی تواند برخاسته باشد گفتمان عدالت گروی جنبش دانشجویی نیز باطن آرمان ها و اندیشه های خود را نه در شعارها و ایدئولوژی های عصر روشنگری و عقل خود بنیاد بشری كه در چشم انداز معنوی و بسط ساخت تفكر اسلامی جست وجو می نماید.
از دیگر سو حركت دانشجویی اقتضا دارد كه برای حفظ رویكرد پیشروانه خود و پیشتازی در ساحت عمل اجتماعی نیز ختم تفكیك دغدغه های حاكمیتی و توجه به نهادها و تأسیسات حقوقی و عملكردها تفاوت قائل باشد و با رویكرد انتقادی هویت و جایگاه خویش را بازدید و جلوی انحرافات و رانتهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را گرفته و به مثابه دیده بان بیدار و مركزی هوشمند و مراحل سه گانه تشخیص، تصمیم و اقدام را بپیماید.

سعید كرمی

منبع : روزنامه کارگزاران