قالی

قالی نوعی گستردنی بافته شده از الیاف، پشم و در بعضی موارد ابریشم است که معمولاً برای پوشش زمین بکار می‌رود. از آنجا که قالی و فرش همیشه نقوشی زیبا بر خود داشته‌اند، امروزه به جنبه‌ٔ تزئینی آن نیز توجه می‌شود.
● پیشینهٔ واژه‌های مربوط به گستردنی‌ها
در زبان پهلوی از واژه‌های مختلفی برای اشاره به انواع گستردنیها استفاده می‌شد: برای قالی نفیس از بَت یا بوپ برای نمد و فرش از نمت استفاده می‌شود و برای فرش و بستر از ویستَرْگ که خود از ویستردن می‌آید که در فارسی به صورت گستردن شده‌است.
اما واژهٔ قالی از نام شهری به نام قالین در ارمنستان گرفته شده‌است. این واژه با معنی جدید از طریق ترکی وارد فارسی شده‌است.[۱]. معنای "بوب" در لغتنامه دهخدا چنین آمده است:
فرش و بساط خانه ... فرشی که آن را انبوب نیز گویند ... در ارمنی، بوب و پهلوی، بوپ. در تاریخ طبری از ابوجعفر محمد بن جریر طبری (حدود ۲۶۶ - ۳۱۰) و ترجمه و تالیف ابو علی محمد بلعمی (۳۲۵) واژه "بساط" مترادف فرش آمده است و آنجا که از "فرش بهارستان" سخن می‌رود که در حملهٔ اعراب به ایران از کاخ تیسفون بدست آمده است در معجم البلدان از یاقوت حموی (اوایل سده هفتم هجری قمری) چنین می‌‌آید: "بساطی یافتند از دیبا، شصت ارش اندر شصت ارش". در نُزهَهٔ القُلوب حمدالله مستوفی (۷۵۰) از قول ابوعون صاحب کتاب الذیج چنین آمده است: "در قالی‌قلا فرشی بافته می‌‌شود که آن را قالی نامند و قالی نسبت اختصاری است به شهر قالی‌قلا و قالی‌قلا شهری است در ارمنستان کبیر ... از عهد انوشیروان، هنوز ارمنستان بدست ایرانیان بود تا اسلام آمد ..."ارمینیاغس" یکی از مردم ارمنستان زمام حکومت ... را در دست گرفت. پس از وی زنی به حکومت رسید بنام " قالی " و شهری ساخت و آن را "قالی‌قاله" نامید که به معنای احسان است.»
منابع
فرهنگ لغت عمید.
وب‌گاه اطلاع رسانی فرش ایران .
دانشنامه‌ٔ رشد.

منبع : ویکی پدیا