حجاب

حجاب در اسلام واجب است و حدکمال آن پوشانیدن تمام بدن است مخصوصاً محل زینت و آنچه که مجاز به‌کشف است وجهه و کفین است یعنی قرص صورت و دست‌ها تا مچ و باید دانست که هر حکمی در اسالم مورد معینی دارد و حتی‌ احکام عامه هم گاهی به‌معانی برمی‌خورد حجاب هم برای دختران نابالغ و زنان یائسه و پیره‌زنان و زشت‌رویان و بدوها و دهقانان که باید کار کنند و تحصیل نان نمایند تجویز شده چنانچه در موارد خود مفصل بحث کرده‌اند و مواردی هم همین وجهه و کفین حتی عواملی که سبب شناسائی زن به‌عابرین شود ممنوع گردیده است چنانچه در نماز مساجد عمومی یا در خانه‌ای که نامحرم باشد مکتب اسلام حجاب را به‌منظور حفظ این لعبت آفرینش برای نظام اجتماع مقرر فرموده و در هیچ کجای احکام و قوانین اسلام حکمی برخلاف عقل نیست هیچ مرد عاقل راضی نیست متعلقه خاص او در معرض تمتع عضوی و غیرعضوی دیگری قرار گیرد و لذا احکام و آیات حجاب در موارد مختلفی است که ادراک آن برای مقدار کیفیت آن دست عقل خود بشر است.
قرآن مردم را به‌سوی تکامل نفسانی می‌خواند و بی‌حجابی که مقدمه بی‌عفتی و لااقل شهوترانی است بشر را از این مراحل تکاملی بازمی‌دراد - و برخی از مؤرخین حجاب را از اسلام نمی‌دانند نوشته‌اند مسملین از ایران و یونان گرفته‌اند.
گفته شد از اصول مسلم علمی این است که قواعد عقلی برای مصالح اجتماع است و قواعد شرعی هم کاملاً منطبق با قواعد عقلی است که مورد اتفاق علمای اصول است کلما حکم به‌العقل حکم به‌الشرع زیرا احکام عقلیه مبتنی بر مصالح و مفاسد بشری است و احکام شرعیه نیز از طرف کسی است که عقل به‌او بیشتر ارزانی داشته و برای حفظ مصالح نوعیه احکام و قوانینی وضع فرموده است.
یکی از آن احکام حجاب است اما در این‌که حجاب چگونه است و کیفیت و کمیت آن تا چه حد است مورد اختلاف ملل اسلامی است.
در وجوب حجاب هیچ شکی و اختلافی نیست در مفاسد بی‌حجابی نیز تردید و بحثی نیست که اکثر جنحه و جنایات بشری روی شهواتی است که در تماس نزدیک زنان بی‌حجاب رخ می‌دهد اینک می‌خواهیم حقیقت امر را به‌یاری خداوند در این موضوع بحث کنیم.
بیان وجوب حجاب مقدماتی می‌خواهد.
▪ اول لزوم دین
▪ دوم آنکه آیا راستی در حقیقت سیاست شرع ایجاب می‌کرد زنان مسلمین را در حجاب بگذارد؟ و آیا این سیاست با عقل و کیاست منطبق است یا خیر؟
▪ سوم آنکه در صورت ایجاب آیا حجاب قبل از اسلام هم در میان یهود و نصاری و ملل گذشته واجب بود یا خیر؟ و بر فرض وجوب فرق حجاب در اسلام با سایر ملل چیست اما برای بیان تاریخ و تطور حجاب در ملل گذشته محتاج به‌یک بحث تفصیلی است که در کتاب زن در اسلام مفصل نگاشته‌ایم این‌جا صرف‌نظر کرده فقط متذکر می‌شویم که در ملل قدیمه هم حجاب واجب بود و کم و بیش زنان در حجاب بانواع مختلفی بودند و هنوز هم در میان قبایل و طوایف یهود و نصاری و هنود و غیره نمونه آن دیده می‌شود اینجا فقط به‌روش پرورش اسلام می‌پردازیم.
حجاب در کتاب آسمانی در قرآن مجید، آیهٔ ۸ دربارهٔ حجاب هست.
(قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم ذلک از کی لهم ان الله خیبر بما صنعون ) (سورهٔ نور، آیهٔ ۳۰)
غض به‌معنی چشم بر نهادن در حال اختیار است این آیه دلیل چشم‌پوشی مردان از نگاه خیانت به‌زنان است و این‌که نگاه مردان حرام است - این آیه وجوب حجاب را می‌رساند زیرا اگر قرار شود که زنان حجاب نداشته باشند و مردان نگاهشان حرام باشد مستلزم عسر و حرج است.
(قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم ذلک ازکی لهم ان‌الله خبیر بما بصنعون) (سورهٔ نور، آیهٔ ۳۱)
ای محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) به‌مردم بگو دیده‌های خود را از نگاه نامحرم بپوشانند و بگردانند که دیدن سبب فتنه می‌گردد و حفظ کنند فروج خود را از دیدن نامحرم که منزه‌تر و پاکیزه‌تر و بهتر است بر آنها و خداوند به‌آنچه می‌کنند دانا و بیناست.
(قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن ولایبدین زینتهن الاماظهر منها و لیضر بن بخمرهن علی جیوبهن و لایبدین زینتهن الالبعو لتهن اوابائهن او اباعن بعولتهن او ابناءهن او ابناء بعولتهن او اخوانهن او بنی اخوانهن او بنی‌اخواتهن اونسائهن او ماملکت ایمانهن او التابعین غیر اولی الاربه من‌الرجال او الطفل الذین لم یظهر و اعلی عورات النساء و لایضر بن بار جلهن لیعلم مایخفین من زینهن و توبوا الی الله جمیعاً ایها المؤمنون لعلکم تفلحون) (سورهٔ نور، آیهٔ ۳۲)
ای محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) بگو به‌زنان مؤمنه که از روی عفت ببندند چشم‌های خود را از نگاه به نامحرم و حفظ کنند فروج خود را و ظاهر نسازند آرایش و زینت خود را مگر آنچه در موقع حجاب و عبادت ظاهر بود باید ببندند مقنعه و سراندازهای خود را بر سر و گردن خودشان تا موی سر و بناگوش و سینه ایشان پوشیده باشد و زینت باطن خود را آشکار به‌کسی ننمایند مگر برای شوهران خویش و زینت آنها برای پدر و پدر و پدر هرچند بالا رود یا پدرشوهر یا پسران خود یا پسر پسر هرچند پائین آید یا پسران شوهر مانعی ندارد که آنها از طبقه‌ای هستند که نکاح زن به‌ایشان حرام است و در محارم رضاعی همین حکم ثابت است - یا برادران یا پسران برادران یا پسر خواهران یا زنان اهل دین یعنی زنان مؤمنه که این‌جا زنان کافره درحکم مردان هستند و بهتر است همیشه از لغزش‌ها توبه کنید اگر می‌خواهید رستگار شوید.
در تفسیر مجمع‌المیزان می‌نویسد مراد از زینت موضع زینت است نه خود زینت زیرا دیدن زینت حلال است باید محل زینت را که گوش و گردن و سینه و موی سر است به‌مقنعه سراندازی بپوشاند.
از مفاد تفاسیر به‌طور کلی استنباط می‌شود که زن دو نوع زینت دارد یک‌نوع که مراد از هر دو محل زینت است که نفس زینت دیدن طلا و نقره و جواهر به‌هر نوع و صورت حرام نیست پشت شیشه جواهری و زرگری فراوان و می‌توان دیدن کرد پس آنچه حرام است محل زینت زن است یکی زینت ظاهری که مراد همین دست و پا و گوش و گردن و سینه و موی سر می‌باشد که بر زیبائی زن می‌افزاید و این همه زینت باشد.
دیگر زینت باطنی یعنی محل زینت باطنی است که آن مخصوص هر شوهری است و برای دیگران مطلقا‌ً حرام است چه محل زینت مرد یا محل زینت زن غیر از شوهر بر زن و زن بر شوهر که دیدن آن هم بر هر دو مکروه است ولی تمتع از آن حلال است.
حرمت ظاهر ساختن این هر دو زینت به‌حکم عقل صحیح و پابرجا می‌باشد زیرا اگر نفس زینت هم در آویختن زینت حرام باشد درست است برای آن‌که یک زن اگر مقداری طلا و جواهر به‌خود بیاویزد قهراً محسود دیگران و مورد بغض مسکینان و دزدان می‌شود و اگرهم نفس زینت نباشد بدون تردید دیدن سینه و گردن در حال زینت اسباب تحریک شهوات جوانان عزب می‌شود و بیشتر مخاطرات زن از این راه است و اما درباره محل زینت باطن هم که عفت و عصمت و ارزش زن به‌حفظ آن است اگر بنا شود غیر از شوهر دیگری به‌هر عنوان هم باشد به‌چشم تمتع و خیانت بنگرد آن زن از نظر عقل و عرف هم ارزش ندارد و لذا درباره طبیب هم بسیار تأکید شده که نبینند مگر باضطرار این آیه بنام آیه حجاب است که مراد از زینت طلا و نقره نیست بلکه مواضع زینت است که خود زن از زینت در شمار رفته و آیه دیگر این معنی را تفسیر کرده آنجا که می‌فرماید:
که مراد از زینت زن نفس زن است برای دفع شهوات و مراد از آیه حرمت ابدائهن ظاهر کردن نفس خویشتن است برای مردان
(زین للناس حب‌الشهوات من‌النساء والبنین الخ)
برای مردان چنانچه در تفسیر آیه دیگر می‌فرماید:
(فتمرح علی قومه فی زینهٔ)
در تفسیر آیه دیگر می‌فرماید
(مریوم‌العبد فی‌زینهٔ فتعاطی فعقر
آن زنانی که در خانه نشمین دارند و امید نکاح ندارند یعنی زنان یائسه و پیر و سالخورده و فرتوت اگر خود را به‌آن لباس‌ها که باید نپوشند حرجی بر آنها نیست.
(والقواعد من‌النساء اللاتی لایرجون نکاحاً فلیس علیهن جناح ان یضعن ثیابهن غیر متبرحات بزینهٔ و ان یستعفقن خیر لهن و الله سمیع علیم) (سورهٔ نور، آیهٔ ۵۹)
این آیه جواز کشف صورت و کفین برای زنان پیر است که دیگر چشم طمع به‌ آنها برای تمتع نیست .
در تفسیر راجع به‌مقصود از لباس و ثبات را نقاب چا‌در و مقنعه گفته‌‌اند یا اختلاف نظری که در موارد مختلف زن هست.
(و قرن فی بیوتکن ولاتبر جن تبرج الجاهلیته الاولی و اقمن الصوهٔ و اتین الزکوهٔ واطن الله و رسوله) (سورهٔ احزاب، آیهٔ ۳۳)
ای زنان قرار و آرام بگیرید در خانه خودتان و ملازم منزل باشید که کارخانه لنگ نماند و تعطیل نشود زنیت‌های خود را ظاهر نسازید مانند زنان زمان جاهلیت و برپای دارید نماز را و بدهید زکوهٔ را و فرمان برید خدای و پیغمبر را.
علامه در تذکره خود می‌فرماید: این حکم اگرچه خطاب به‌زنان پیغمبر است اما برای عموم زنان است و اختصاصی و استثنای طبقاتی ندارد.
از آیات چنین استنباط می‌شود که:
۱) امر به‌چشم‌پوشی به‌زن و مرد هر دو شده تا عفت و پاکدامنی و پاک‌نظری محفوظ ماند.
۲) بستن گریبان‌ها و گلوها از نظر حفظ محل زینت و خود زینت که بسیاری را داشتن طلاهای فراوان گلوبند به‌کشتن داده است.
۳) آرایش در خانه و حفظ وظیفه مادری و خانه‌داری است که سبب آرامش خاطر مردان می‌گردد.
۴) از هر خانه که زن در آن است چیزی خواستید از پشت پرده بخواهید که نگاه و ورود به‌خانه آنها بدون خبر و اجازه حرام است.
۵) بستن چادر به‌پهلو و به‌سر انداختن دلیل دلیل وجوب حفظ بدن از دیدن نامحرم است.
۶) نهی از ظاهر داشتن زینت و زیور از ترس مکر و خدعه مکاران شیطان صفت است.
۷) منع از درشت راه‌رفتن و پا به‌زمین زدن که سبب شناسایی و تحریک شهوات مردان شود.
۸) به‌طوری عادی راه‌ رفتن و سخن گفتن است که موجب شناسائی و نشانهٔ خاص زن نشود.
۹) زینت‌ها را نشان کسی ندهند تبرج و اظهار زینت سبب دشمنی و حسادت و طمع به‌جان و مال آنها می‌گردد.
۱۰) زنان جوان که نهال وجودشان سرسبز و خرم است حتماً باید در حجاب باشند ولی برای زنان عقیمه و ثیبه و پیره‌زن بدون پوشش گناهی نیست.
۱۱) صلاح و صواب و ثواب زن در پنهان بودن در حجاب است زیرا چشم می‌بیند دل می‌خواهد و نفس اماره وسوسه می‌کند کار به‌ندامت و رسوائی می‌کشد.
۱۲) از مجموع این آیات و صدها روایات چنین بدست آمد که زن جنس لطیف و متاعی است مطلوب نفس مردان و عنان سرکش شهوات در حین سرکشی منطق و حکم قانون نمی‌فهمد و لذا اکثر جنایات از همین‌جا سر می‌زند و مکتب اسلام خواسته در را بروی اغیار بندد و همه را موظف کرده در حدود شرایط از این متاع جذاب متمتع گردند و مزاحم دیگران نشوند و صلاح آدم مسلمان و هر کس به‌عفت ناموسی علاقه دارد این است که زن خود را در خانه حفظ کند و سهمی مهم از زندگی را باو واگذارد قال امیرا‌لمؤمنین ۴ فی وصایا اوصاها ۴ الی الحسن ۴ ...
امیرالمؤمنین می‌فرماید: به‌ زنان کار شاق و صعب و سخت تحمیل نکنید آنها لطیف و نازک هستند که تحمل کارهای سخت را ندارند همانطور که یک گل در تماس دست به‌دست دادن طراوات خود را از دست می‌دهد دوشیزگان و زنان که لطیفه آسمانی هستند اگر دست‌به‌دست مورد تمامس این و آن قرار گرفتند لطف و زیبائی و طراوت و حسن و جمال خود را از دست می‌دهند و از همه مهمتر عفت و عصمت زن در حفظ جان و ناموس اوست که سپر تیر چشم‌های ناپاک قرار نگیرد. پس زن‌ها را از این تیره‌چشمان حفظ کنید.
(لا تحمل علیهن المشاق والامور الصعبه لانهن ریانه فکماً ان‌الریحانه تذهب طراوتها باللمس کثیراً کذلک المراه، تذهب طرادتها بارتکاب الامور الشاقه فهی کالریحانه من حیث حفظها من ان تتقدم)