نیمه پنهان پاتیناژ

حتما شما هم این مطلب را در درس فیزیک خوانده‌اید که دو جسم سخت نمی‌توانند روی هم بلغزند زیرا اصطکاک موجود این اجازه را به آنها نمی‌دهد. مثلا شما نمی‌توانید روی بتن اسکی‌بازی کنید اما تا به حال به این موضوع توجه کرده‌اید که پاتیناژبازها چگونه می‌توانند روی یخ بازی کنند؟ چرا یخ با وجود آنکه جسم سختی است، لیز است؟...
خاصیت لیزی یخ و برف در واقع به دلیل وجود آب است. وقتی که شما روی برف یا یخ اسکی می‌کنید یا پاتیناژ بازی می‌کنید روی سطح یخ بر اثر تماس با کف اسکی یا کف تیغه کفش پاتیناژ قشری از آب به وجود می‌آید. این قشر مثل روغن عمل کرده و اصطکاک موجود بین یخ و برف و کفش اسکی یا پاتیناژ را از بین می‌برد اما شاید از خود بپرسید این لایه آب از کجا ایجاد می‌شود. فشار چوب اسکی یا کفش پاتیناژ بر برف یا یخ سبب ایجاد گرما شده و برف یا یخ را آب می‌کند.
هرچه سطح تماس با برف و یخ کمتر باشد، سرعت و لیزی بیشتر می‌شود زیرا مقدار فشار بر سطح بیشتر است. اگر توجه کرده باشید معمولا سرعت پاتیناژبازها بسیار بیشتر از سرعت اسکی‌بازان است چون میزان تماس کفش اسکی با برف بیشتر از میزان تماس تیغه نازک کفش پاتیناژ با یخ است.
میزان لایه آبی که توسط کفش پاتیناژ ایجاد می‌شود نیز بسیار کمتر از میزان لایه آبی است که توسط کفش اسکی به وجود می‌آید. آیا تا به حال پودری را که پشت چوب اسکی اسکی‌بازان به هوا برمی‌خیزد را دیده‌اید؟ این همان قشر آب است که پس از عبور اسکی‌باز به هوا بلند شده و در اثر سردی دما دوباره به دانه‌های ریز برف تبدیل می‌شود.
● چرا اسکی‌بازان چوب‌هایشان را چرب می‌کنند؟
نکته بسیار جالب و مهم این است که گرچه قشر کم آب سبب لیزی برف و یخ می‌شود اما اگر مقدار آب کمی بیشتر شود چوب اسکی را به برف چسبانده و مانع از حرکت آن می‌شود.
اسکی‌بازان برای پیشگیری از بروز چنین حالتی چوب‌های خود را کمی چرب می‌کنند تا حالت چسبندگی آب از بین برود و سرعت آنها بیشتر شود.
● وقتی یخ و برف بیش از پیش لیز می‌شوند!
شاید شما هم شنیده باشید که گاهی وقتی باران می‌بارد، اداره راهنمایی و رانندگی به رانندگان هشدار می‌دهد که آرام حرکت کنند چون زمین لغزنده است. این موضوع به ویژه با فرا رسیدن پاییز و زمستان بیشتر نیز می‌شود.
در حقیقت باید گفت برخی شرایط خاص جوی سبب لیز شدن بیش از حد برف و باران می‌شود. آب باران روی یک سطح سرد، در هوای سرد به سرعت یخ می‌بندد و لایه‌ای بسیار نازک و البته بسیار لغزنده را ایجاد می‌کند. در چنین شرایطی اگر شما پیاده باشید، شک نکنید که فورا زمین خواهید خورد مگر آنکه کفش مناسبی به پا داشته باشید.

ترجمه: سمیه مقصودعلی
منبع: madam figaro

منبع : روزنامه سلامت