شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا


۱۳درصد کودکان‌ ایران‌ بی‌هویتند


۱۳درصد کودکان‌ ایران‌ بی‌هویتند
كودكان‌ آسیب‌پذیرترین‌ افراد هر جامعه‌ هستند. آنان‌ در بسیاری‌ از موارد نمی‌توانند به‌ خواسته‌های‌ بحق‌ خود برسند،علاوه‌ بر آن‌ بزرگسالان‌ نیز حقوق‌ آنان‌ را پایمال‌ می‌كنند. اما براساس‌ قوانین‌ بین‌المللی‌ و كنوانسیون‌ حقوق‌ كودك‌ كه‌ ایران‌ نیز به‌ آن‌ پیوسته‌، هر كودكی‌ حق‌ دسترسی‌ به‌ بهداشت‌ و آموزش‌ را داراست‌. همچنین‌ كودكان‌ نباید مورد آزار و اذیت‌ قرار گیرند و از آنان‌ برای‌ مقاصد خاصی‌ مانند جنگ‌، قاچاق‌، هرزه‌نگاری‌ و... استفاده‌ كرد. خرید و فروش‌ كودكان‌ و به‌ كار گرفتن‌ آنان‌ در كارهای‌ سخت‌ و زیان‌آور نیز از نظر این‌ كنوانسیون‌ بین‌المللی‌ ممنوع‌ است‌ و تمامی‌ جوامع‌ موظفند كه‌ براساس‌ این‌ قوانین‌، قوانین‌ حمایتی‌ از كودكان‌ را تدوین‌ و به‌ اجرا بگذارند.
ایران‌ در بسیاری‌ موارد بویژه‌ آموزش‌ و بهداشت‌ جزو كشورهایی‌ است‌ كه‌ پیشرفت‌ بسیاری‌ را طی‌ سال‌های‌ گذشته‌ داشته‌ است‌.
كریستین‌ سالازار نماینده‌ یونیسف‌ در ایران‌ كه‌ بتازگی‌ به‌ این‌ پست‌ منصوب‌ شده‌ درباره‌ كودكان‌ و وضعیت‌ آنان‌ می‌گوید: كودكان‌ به‌ دلیل‌ شرایطی‌ كه‌ دارند، نمی‌توانند از حق‌ خود دفاع‌ كنند و نیاز به‌ وكیل‌ دارند، ما باید به‌ آنان‌ كمك‌ كنیم‌ تا بتوانند در مشاركت‌های‌ اجتماعی‌ شركت‌ كنند. هر ساله‌ شاهدیم‌ كه‌ كودكان‌ زیادی‌ بر اثر سوءتغذیه‌ و دسترسی‌ نداشتن‌ به‌ بهداشت‌ و آب‌ آشامیدنی‌ مناسب‌ جان‌ خود را از دست‌ می‌دهند.
وی‌ با اشاره‌ به‌ وضعیت‌ كودكان‌ ایران‌ از نظر بهداشت‌ و آموزش‌ همگانی‌ بیان‌ می‌كند: در ایران‌ رفاه‌، عمومی‌ نیست‌ و شكاف‌های‌ بسیار عمیق‌ اجتماعی‌ در كشور وجود دارد. در ایران‌ برخی‌ بسیار مرفه‌ و برخی‌ بسیار محرومند. برای‌ پیشرفت‌ در بحث‌ آموزش‌ و بهداشت‌ و ایجاد رفاه‌ برای‌ كودكان‌ ایران‌، دولت‌، سازمان‌های‌ دولتی‌ و سازمان‌های‌ خیریه‌ و نهادهای‌ مدنی‌ به‌ ما كمك‌ كرده‌اند. اما باید در نظر داشت‌ كه‌ یونیسف‌ سازمان‌ خیریه‌ نیست‌ بلكه‌ ما به‌ دنبال‌ تغییرات‌ و تحولات‌ پایدار هستیم‌. در حقیقت‌ یونیسف‌ پول‌ را تهیه‌ نمی‌كند تا به‌ خانواده‌های‌ فقیر بدهد و كار تمام‌ شود. ما از اعتباراتمان‌ برای‌ آموزش‌ كسانی‌ استفاده‌ می‌كنیم‌ كه‌ ارایه‌دهنده‌ خدمات‌ به‌ دیگران‌ هستند. همچنین‌ در زمینه‌ تغییر رفتارها در اجتماع‌ بویژه‌ در بحث‌ بهداشت‌ و آموزش‌ كار كنیم‌ و سیاست‌ها و قوانین‌ را تغییر دهیم‌.
نماینده‌ یونیسف‌ در ایران‌، درباره‌ فعالیت‌های‌ یونیسف‌ با دولت‌ در بحث‌ تغییر و اصلاح‌ قوانین‌ درباره‌ كودكان‌ بویژه‌ كودك‌آزاری‌ می‌گوید: بحث‌ كودك‌آزاری‌ مساله‌ بسیار پیچیده‌یی‌ است‌ كه‌ تنها مخصوص‌ ایران‌ نیست‌ بلكه‌ در تمامی‌ جوامع‌ وجود دارد. در ایران‌ نیز مانند دیگر كشورها، این‌ مساله‌ كه‌ وجود كودك‌آزاری‌ را اعلام‌ كرده‌ و آن‌ را بپذیرند، بسیار مشكل‌ است‌. اما در ایران‌ وزارت‌ بهداشت‌ بشدت‌ این‌ موضوع‌ را دنبال‌ می‌كند و در همكاری‌ با یونیسف‌ برای‌ كاركنان‌ بهداشت‌ آموزش‌هایی‌ را شروع‌ كرده‌ كه‌ كودك‌ آزاری‌ را در مراحل‌ اولیه‌ تشخیا دهند. از سوی‌ دیگر همكاری‌هایی‌ را با قوه‌ قضاییه‌ انجام‌ داده‌ایم‌ برای‌ تدوین‌ قانون‌ حقوق‌ كودك‌ كه‌ عمده‌ مسائل‌ آن‌ درباره‌ حقوق‌ كودك‌ در خانواده‌ است‌. بسته‌های‌ آموزشی‌ هم‌ برای‌ والدین‌ تهیه‌ كرده‌ایم‌ كه‌ اطلاعات‌ لازم‌ را درباره‌ حقوق‌ كودكان‌ و حمایت‌ از آنان‌ در اختیار آنان‌ می‌گذارد. البته‌ باید در نظر داشت‌ كه‌ تغییر قوانین‌ و رفتارهای‌ اجتماعی‌ ممكن‌ است‌ زمان‌ زیادی‌ به‌ طول‌ بینجامد.
● حق‌ داشتن‌ هویت‌ قانونی‌
طبق‌ ماده‌ هفت‌ پیمان‌نامه‌ حقوق‌ كودك‌، ثبت‌ موجودیت‌ و هویت‌ رسمی‌ هر كودك‌، حق‌ اساسی‌ او است‌. آمارهای‌ موجود نشان‌ می‌دهد كه‌ ۳۶ درصد از كل‌ تولدها در جهان‌ ثبت‌ نمی‌شود. در ایران‌ نیز با وجود تاكید قانونی‌ مبنی‌ بر گرفتن‌ شناسنامه‌ تا ۱۵ روز بعد از تولد كودك‌، آمارها نشان‌ می‌دهد تقریبا ۱۳ درصد تولد كودكان‌ به‌ ثبت‌ نمی‌رسد. متاسفانه‌ در برخی‌ مناطق‌ محروم‌ ایران‌، والدین‌ از حقوق‌ شهروندی‌ خود بی‌اطلاع‌ هستند. چه‌ رسد به‌ فواید ثبت‌ تولد كودكانشان‌.
كارشناسان‌ معتقدند شناسنامه‌ ملموس‌ترین‌ مدرك‌ شناخت‌ قانونی‌ یك‌ كودك‌ در جامعه‌ است‌ و ثبت‌ تولد برای‌ ثبت‌نام‌ در مدرسه‌ تا درمان‌ در بیمارستان‌ ضروری‌ است‌. همچنین‌ ازدواج‌، صادر كردن‌ حكم‌ و پیگرد قانونی‌ برای‌ كسانی‌ كه‌ شناسنامه‌ ندارند تقریبا غیرممكن‌ است‌.
سالازار در این‌ باره‌ می‌گوید: كودكانی‌ كه‌ شناسنامه‌ ندارند ممكن‌ است‌ از بسیاری‌ حمایت‌ها مانند حمایت‌ در مقابل‌ خدمت‌ اجباری‌ در نیروهای‌ مسلح‌، حمایت‌ در شرایط‌ تعارض‌ با قانون‌، مجازات‌ و محاكمه‌ محروم‌ شوند. این‌ كودكان‌ در بزرگسالی‌ قادر نخواهند بود درخواستی‌ رسمی‌ برای‌ یك‌ شغل‌، گذرنامه‌، حساب‌ بانكی‌، سند ازدواج‌ و حق‌ رای‌ داشته‌ باشند. همچنین‌ آنان‌ از امنیت‌ اجتماعی‌، ارثیه‌ خانوادگی‌، اعتبارات‌ مالی‌ و خدمات‌ بازنشستگی‌ محروم‌ خواهند بود.
وی‌ می‌افزاید: یونیسف‌ برای‌ بالا بردن‌ سطح‌ آگاهی‌ها و تشویق‌ خانواده‌ها برای‌ ثبت‌ تولد كودكانشان‌، سیستم‌ ثبت‌ موالید غیرمتمركز با حمایت‌ جامعه‌ را برای‌ مناطق‌ دور افتاده‌ در نظر گرفته‌ است‌. هدف‌ از این‌ كار بالا بردن‌ ثبت‌ موالید ظرف‌ سه‌ ماه‌ از زمان‌ تولد تا میزان‌ ۹۰ درصد در مناطق‌ محروم‌ تا سال‌ ۲۰۰۹ است‌.
نماینده‌ یونیسف‌ در ایران‌ همچنین‌ با اشاره‌ به‌ ثبت‌ تولد كودكان‌ عراقی‌ و افغانی‌ می‌افزاید: در حال‌ حاضر تحقیقات‌ برای‌ بهتر كردن‌ سیستم‌ ثبت‌ تولد در ایران‌ آغاز شده‌ است‌ تا در نهایت‌ قوانین‌ جدید و كاربری‌ برای‌ ثبت‌ بهتر تولد كودكان‌ در مناطق‌ محروم‌ تدوین‌ و تهیه‌ شود. همچنین‌ باید با كمك‌ ثبت‌ احوال‌ قوانینی‌ تدوین‌ شود كه‌ كودكان‌ از مادر ایرانی‌ و پدر غیر ایرانی‌ نیز بتوانند شناسنامه‌ دریافت‌ كنند.
● اعتبار برای‌ كودكان‌ افغانی‌ وجود ندارد
بر اساس‌ توافق‌ ایران‌، افغانستان‌ و كمیساریای‌ پناهندگان‌ سازمان‌ ملل‌، مهاجران‌ افغان‌ تا انتهای‌ سال‌ ۲۰۰۶ فرصت‌ خروج‌ از ایران‌ را دارند. در اینجا مساله‌ تحصیل‌ كودكان‌ افغان‌ در ایران‌ مطرح‌ می‌شود. یونیسف‌ طی‌ سال‌های‌ گذشته‌ بودجه‌هایی‌ را برای‌ آموزش‌ و بهداشت‌ كودكان‌ مهاجر در ایران‌ در نظر گرفته‌ بود. اما برای‌ سال‌ ۲۰۰۶ این‌ اعتبار وجود ندارد.
سالازار در این‌ باره‌ می‌گوید: امسال‌ آموزش‌ و بهداشت‌ كودكان‌ افغان‌ بطور مشخص جزو پروژه‌های‌ اصلی‌ ما نیست‌. امسال‌ به‌ دلیل‌ اینكه‌ سرمایه‌ و اعتبار نداریم‌ نمی‌توانیم‌ این‌ كار را انجام‌ دهیم‌. در حال‌ حاضر برای‌ جمع‌آوری‌ بودجه‌ برای‌ كودكان‌ ایرانی‌ هم‌ مشكل‌ داریم‌ چه‌ برسد به‌ افغانیان‌.
از سوی‌ دیگر موضوع‌ دسترسی‌ آموزش‌ همگانی‌ برای‌ كودكان‌ افغان‌ بعد محیطی‌ داشته‌ و بستگی‌ به‌ تصمیم‌گیری‌ دولت‌ دارد. ایران‌ در سال‌های‌ گذشته‌ از سرمایه‌های‌ ملی‌ و كشوری‌ خود برای‌ كودكان‌ مهاجر هزینه‌ كرده‌ است‌.
البته‌ یونیسف‌ معتقد است‌ هر كودكی‌ كه‌ در ایران‌ است‌ جدای‌ از سیاست‌های‌ دولت‌ باید به‌ آموزش‌ دسترسی‌ داشته‌ باشد.
كارشناسان‌ اعتقاد دارند كه‌ در هر حال‌ كودكان‌ آینده‌سازان‌ هر جامعه‌یی‌ هستند و باید مورد حمایت‌ قانون‌های‌ حمایتی‌ قرار گیرند. اگر آنان‌ در این‌ دوران‌ دچار مشكل‌ شوند در بزرگسالی‌ نیز دچار ناهنجاری‌های‌ اجتماعی‌ خواهند شد و جامعه‌ از سلامت‌ اجتماعی‌ برخوردار نمی‌شود.

فرهاد اسماعیلی‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید