پایان حیات سیاسی عرفات، آغاز عصر دیپلماسی بوش

در حال حاضر اظهارات ضد و نقیض پزشكان عرفات و تحركات اخیر مقامات اسرائیلی و فلسطینی حكایت از این دارند كه رئیس تشكیلات خودگردان احتمالاً دیگر زنده نیست و اختلاف بر سر محل دفن وی تاكنون باعث به تاخیر انداختن اعلام خبر درگذشت وی شده است. هم اكنون پزشكان در حالی بر زنده بودن عرفات و قرار داشتن وی در كما تاكید می ورزند كه پیشتر خبر مرگ مغزی او تیتر اول خبرگزاری ها و شبكه های خبری را به خود اختصاص داده بود. این گزارش ها در حالی ارائه می شوند كه مقامات ارشد فلسطینی از یك سو در نشست های امنیتی و نظامی بر حفظ امنیت و جلوگیری از هرگونه اعمال مخل امنیت تاكید می كنند و از سوی دیگر به دنبال دستور شارون نظامیان اسرائیلی در سراسر خط تماس با مناطق خودگردان و همچنین مناطق اشغالی كرانه باختری رود اردن و نوار غزه به حالت آماده باش درمی آیند تا با هرگونه واكنش فلسطینی ها نسبت به مرگ عرفات برخورد كنند. هم اكنون به نظر می رسد كه اگر مرگ عرفات را نتوان با چشم صورت دید، با توجه به وضعیتی كه حكمفرما است باید پایان حیات سیاسی طولانی یكی از تاثیرگذارترین رهبران عرب را به چشم دل دید.عرفات در حالی با مرگ دست و پنجه نرم می كند كه در حال حاضر نگاه بسیاری از تحلیلگران سیاسی دنیا به كاخ سفید دوخته است. اگر چه رئیس جمهور آمریكا در اظهارات خود در كنفرانس خبری پس از پیروزی در انتخابات بر تداوم رویه ای كه پس از ۱۱ سپتامبر آمریكا در پیش گرفت، صحه گذاشت و روشن كرد كه جنگ علیه ترور را رها نخواهد كرد، اما احتمال افزایش یافتن تعداد مقامات وابسته به گرایش محافظه كاران نو در كابینه جدید بوش حكایت از این دارد كه وی با جدیت بیشتری طرح های پیشین خود را پیگیری خواهد كرد. مصادف شدن خبر وخیم شدن اوضاع جسمانی عرفات و آغاز تلاش های رئیس جمهور آمریكا برای دست چین كردن یاران جدیدش در كابینه، این سئوال را در ذهن قوت می بخشد كه سرنوشت صلح خاورمیانه چه خواهد شد. آیا هم اكنون در صورت حذف رهبر فلسطین از صحنه سیاسی بوش پس از فارغ شدن از مسئله عراق و افغانستان در دور جدید ریاستش در كاخ سفید، بار دیگر حل بحران فلسطینی _ اسرائیلی را در دستور كار قرار خواهد داد؟
در حالی كه بوش بارها از ایده یك سرزمین مستقل فلسطینی به عنوان بخشی از یك توافق صلح میان فلسطینی ها و اسرائیلی ها تاكید كرده است، اما در عین حال تاكنون از هیچ ترفندی برای بیرون نگاه داشتن وی از هر نوع روندی كه به چنین توافقی ختم شود، فروگذار نكرده است. رهبر فلسطین از سه سال پیش و حدود یك سال از آغاز انتفاضه دوم توسط نیروهای نظامی اسرائیل در رام الله مورد محاصره قرار گرفت. رئیس كاخ سفید افزون بر اینكه در مقابل این اقدام واكنش مثبتی نشان داد، بلكه از پذیرفتن عرفات و دیدار با وی نیز سر باز زد. بدین ترتیب رهبر تشكیلات خودگردان در راستای طرحی كه آمریكایی ها تایید كرده بودند و با اجرای اسرائیلی ها ترور شخصیت شد. در آن زمان بسیاری معتقد بودند كه دوران سیاسی عرفات به پایان رسیده است و فلسطین باید خود را برای عصر پس از عرفات آماده كند.این در حالی بود كه رئیس تشكیلات خودگردان فلسطینی همچنان در میان یاران خود محبوب بود. اگرچه وی مجبور شد تا با فشار آمریكایی ها برخی از اختیارات خود را به نخست وزیر فلسطین تفویض كند اما وی همچنان تنها مقام در فلسطین بود كه می توانست توازن میان نسل ترقی خواه و تندروی سرزمین اش را با مقامات سیاسی مصالحه كارتر حفظ كند. اكنون شمارش معكوس برای پایان حیات سیاسی عرفات در حالی آغاز شده است كه محتمل ترین جانشین های وی یعنی «ابومازن» و «احمد قریع» از حداقل ترین شایستگی ها برای حفظ چنین توازنی برخوردار هستند.در حالی كه نمایندگان ارشد تمامی گروه های فلسطینی روز جمعه طی اقدامی نادر و بی سابقه به منظور جلوگیری از فروپاشی امنیتی پس از مرگ عرفات در جلسه ای مشترك شركت كردند و گفته شده است كه قریع و ابومازن به ترتیب اداره سازمان ساف و جنبش فتح را بر عهده گرفته اند، آخرین گزارش ها حاكی است كه دولت بوش در حال ترسیم یك استراتژی جدید برای از سرگیری روند صلح خاورمیانه در غیاب اصلی ترین مانع آن است. بدین ترتیب به نظر می رسد چشم انداز وعده ای كه بوش برای به نتیجه رساندن این روند تا سال ۲۰۰۵ داده بود، تا حد زیادی روشن شده است. بدین ترتیب رئیس جمهور آمریكا در حالی كه با سرداران نظامی خود توانست افغانستان و عراق را فتح كند و با مردانی كه از پیش برای به دست گرفت اداره امور برگزیده شده بود، انتخاباتی را در این كشورها بر روی صحنه می برد، هم اكنون در سرزمینی كه اسرائیل آن را سال ها پیش به اشغال درآورده اما از برگزاری انتخابات برای تغییر رهبری آن درمانده بود، این نمایش را بر روی صحنه خواهد برد. به نظر می رسد در حال حاضر با توجه به عدم اتفاق نظر گروه های فلسطینی بر سر رهبری جانشینان بالقوه عرفات، برگزاری یك انتخابات فرمایشی برای جلوگیری از هر نوع كارشكنی های این گروه ها در مذاكرات احتمالی آینده صلح خاورمیانه، برگزاری انتخابات با نظارت آمریكا بهترین گزینه برای جلوگیری از چنین احتمالی است. به نظر می رسد با توجه به دغدغه رهبران فلسطینی برای جلوگیری از هرج و مرج در سرزمین های فلسطینی این پیشنهاد از سوی آنان نیز مورد استقبال قرار خواهد گرفت.بدین ترتیب مرگ عرفات را باید آغاز دوران جدیدی از ثبت موفقیت های جدید برای دولت بوش در عرصه مذاكره و دیپلماسی پس از پایان عصر جنگ سالاری در دوره اول حضور وی در كاخ سفید برشمرد.

منبع : باشگاه اندیشه