اندوه ابری

افسردگی آن‌قدر شایع است که روان‌شناسها به آن «سرماخوردگی بیماریهای روانی» می‌گویند یعنی مثل سرماخوردگی آدمهای زیادی را مبتلا می‌کند. علاوه‌بر شایع بودن ،این بیماری شکلهای گوناگونی هم دارد، یکی از شکلهای آن «افسردگی فصلی» است؛ یعنی در یک زمان خاص از سال بعضی‌ها ممکن است بیشتر مستعد افسردگی باشند. «افسردگی زمستانی»‌ مهمترین نوع افسردگی فصلی است. در این نوع افسردگی، آدمها در روزهای کوتاه ‌آخر پاییز و اول زمستان مخصوصاً روزهای ابری و بارانی که نور کمتری وجود دارد دلشان می‌گیرد و افسردگی زمستانی برخلاف نامش در روزهای آخر پاییز شروع می‌شود.
● نشانه‌های افسردگی زمستانی
برای مبارزه با «افسردگی زمستانی» قبل از هر چیز باید نشانه‌های این بیماری را بشناسیم تا دلتنگی های کوچک روزهای ابری‌مان را به اشتباه یک بیماری تمام عیار ندانیم. اگر ۴ مورد از این ۹ نشانه را داشتید، احتمالاٌ مبتلا به «افسردگی زمستانی» هستید. تازه این به شرطی است که نشانه‌ها ۲ هفته تمام دست از سرتان برنداشته باشند و آنقدر شدید باشند که روی شغل و رابطه شما با دیگران تأثیر منفی گذاشته باشند.
۱) غمگین بودن
افسردگان زمستانی در روزهای کوتاه و کم‌نور سال غمگین می‌شوند این غمگینی می‌تواند به شکلهای مختلفی به سراغ آنها بیاید: ممکن است عزت نفسشان کم شود؛ یعنی حس کنند که آدم ارزشمندی نیستند و زندگی حقارت باری دارند. ممکن است بی‌قرار یا دلمرده شوند و در بدترین حالت، ممکن است فکر خودکشی به سرشان بزند. به هرحال، غمگین بودن در هر شکلی، اصلی‌ترین نشانه «افسردگی زمستانی» است.
۲) خوش‌خوابی
در بعضی از انواع افسردگی، مبتلایان اصلاً نمی‌توانند بخوابند؛ اما در «افسردگی زمستانی» برعکس آدم دلش می‌خواهد تمام روز را بخوابد وقتی هم که فرد می‌خواهد بیدار شود با اکراه چشم‌هایش را به این دنیای اندوه زده سیاه(!)‌ باز می‌کند. وقتی هم که بیدار شد، تمام روز بدنش کوفته و خسته است؛ ‌انگار که در خواب کوه کنده است.
افسردگی زمستانی به خاطر کمبود نور به‌وجود می‌آید و علت آن وجود یک هورمون نه چندان باهوش به نام ملاتونین است. قضیه این است که بدن ما در طول سالهای سال یاد گرفته است با تاریک شدن هوا استراحت کند. برای استراحت کردن هم بدن باید به یک حالت رخوت و بی‌حالی فرو برود و این رخوت و بی‌حالی جز با ترشح ملاتونین ایجاد نمی‌شود. ترشح ملاتونین هم مستقیماٌ تحت تأثیر تاریکی محیط صورت می‌گیرد. در روزهای زمستان نور کمتر می‌شود و ملاتونین بیشتر ترشح می‌شود و ما بی‌حالتر و غمگین‌تر می‌شویم...
۳) خوش‌خوراکی
برخلاف بیشتر افسردگی‌ها که در آن اشتهای فرد افسرده کور می‌شود، افسردگی زمستانی با پراشتهایی همراه است. مخصوصاً اگر این غذاها شیرین و دارای مقادیر قابل توجهی کربوهیدرات باشند. پس اگر هم غمگین بودید و هم دلتان می‌خواست تمام پولتان را یکجا به شکلاتهای سوپرمارکت سر کوچه بدهید، خیلی تعجب نکنید. به جای تعجب نشانه‌های دیگر را هم بخوانید؛ شاید شما هم مبتلا به «افسردگی زمستانی» شده باشید.
۴) افزایش وزن
خب، معلوم است که وقتی آدم اشتهایش زیاد شود، آن هم اشتها به شکلات و شیرینی، وزنش بالا می‌رود. البته اگر همیشه آدم چاق بوده‌اید این افزایش وزن باید قابل توجه باشد تا به عنوان نشانه افسردگی زمستانی تلقی شود.
۵) افت انرژی
افسردگان زمستانی حوصله انجام هیچ کاری را ندارند. کارهایی را که در روزهای بهار و تابستان خیلی سریع انجام می‌دادند، در روزهای پاییز و زمستان نه حال شروع کردنش را دارند و نه وقتی که شروع کردند، می‌توانند رویش تمرکز کنند. افسرده‌های زمستانی حوصله گپ زدن با هیچکس را ندارند؛ این مشکل برای متأهل‌ها وقتی بغرنج‌تر می‌شود که انگیزه فعالیتهای جنسی‌شان هم کاهش یابد.
۶) عصبانیت زودهنگام
آستانه تحریک عصبی در افسرده‌های زمستانی از روزهای دیگر سال پایین‌تر است. یعنی ممکن است با کوچکترین رنجشی از کوره در بروند و زمین و زمان را به فحش ببندند. به هرحال، این عصبانیت زودهنگام هم شکل دیگری از غمگینی است.
۷) حساسیت به طرد شدن
این نشانه از «افسردگی زمستانی» هم به رابطه با دیگران برمی‌گردد. آنها در طول زمستان خیلی حساس می‌شوند و از کوچکترین نشانه‌ای که معنای طرد کردن آنها را بدهد یک فاجعه می‌سازند.
۸ـ فلج زمستانی
«افسرده‌های زمستانی» حس می‌کنند که نه تنها ذهن و روانشان فلج شده است بلکه پاها و بازوهایشان هم دیگر آنها را یاری نمی‌کنند انگار که یک فلج فصلی، تمام بدنشان را فراگرفته است.
۹) تن ناخوش
به هرحال وقتی کسی این همه احساس منفی را با هم تجربه کند، سلامتی‌اش هم ممکن است به خطر بیفتد. مخصوصاٌ در خانم‌ها که این افسردگی باعث می‌شود نشانه‌های پیش از قاعدگی‌شان شدیدتر شود.
● چه باید کرد؟
تمام روشهایی که برای درمان افسردگی پیشنهاد شده است به نوعی به افزایش نور ارتباط می‌یابد. برای اینکه در محیط اطرافتان نور زیاد شود، به توصیه‌های زیر عمل کنید:
۱) سفر به مناطق گرمسیر
اگر در جایی زندگی می‌کنید که روزهای ابری و بارانی‌اش زیاد است و در جستجوی یک ذره نور باید لحظه‌شماری کنید، اولین و ساده‌ترین راه این است که به یک جای پرنورتر بروید. روانشناسها به این روش «اقلیم درمانی» می‌گویند. شهرهایی که نور زیادتری دارند. چند شهر گرمسیری را انتخاب کنید و آن قدر آنجا بمانید تا روزها بلندتر شود!
۲) باز کردن پنجره‌های رو به نور
وقتی طبیعت نور را از شما دریغ می‌کند شما کاری کنید که از حداقل نورها هم استفاده بیشتری کنید. کنار زدن پرده‌ها، عریض کردن پنجره‌ها و قدم زدن در روزهای معدود آفتابی می‌تواند شما را سرحال بیاورد.
۳) دارودرمانی
از آنجا که ترشح بالای ملاتونین باعث می‌شود شما بی‌حال شوید، روانپزشک می‌تواند دارویی تجویز کند تا میزان ترشح ملاتونین را کاهش دهد به همین سادگی.
۴) نوردرمانی
اگر هیچ کدام از این روشها جواب نداد، مجبورید از نور مصنوعی استفاده کنید. ساده‌ترین راه، افزایش مهتابی‌ها و لامپهای کم مصرف و پر نور در خانه است اما راه‌حل اساسی نوردرمانی در یک کلینیک عجیب و غریب است که در آن یک نور استاندارد شبیه به نور خورشید در یک مدت استاندارد به شما می‌تابد و شما شاد می‌شوید!

منبع : روزنامه اطلاعات