چهل حدیث روزه

۱) پایه‏های اسلام
▪ قال الباقر علیه السلام:
بنی الاسلام علی خمسهٔ اشیاء، علی الصلوهٔ و الزکاهٔ و الحج و الصوم و الولایه.
امام باقر علیه السلام فرمود:
اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زکات حج و روزه و ولایت (رهبری اسلامی).فروع کافی، ج ۴ ص ۶۲، ح ۱
۲) فلسفه روزه
▪ قال الصادق علیه السلام:
انما فرض الله الصیام لیستوی به الغنی و الفقیر.
امام صادق علیه السلام فرمود:
خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنی و فقیر) مساوی گردند.
من لا یحضره الفقیه، ج ۲ ص ۴۳، ح ۱
۳) روزه آزمون اخلاص
▪ قال امیرالمومنین علیه السلام:
فرض الله ... الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق
‏امام علی علیه السلام فرمود:
خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید.
نهج البلاغه، حکمت ۲۵۲
۴) روزه یاد آور قیامت
▪ قال الرضا علیه السلام: انما امروا بالصوم لکی یعرفوا الم الجوع و العطش فیستدلوا علی فقر الاخر.
امام رضا علیه السلام فرمود:
مردم به انجام روزه امر شده‏اند تا درد گرسنگی و تشنگی را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگی آخرت را بیابند.
وسائل الشیعه، ج ۴ ص ۴ ح ۵ علل الشرایع، ص ۱۰
۵) روزه زکات بدن
▪ قال رسول الله صلی الله علیه و آله لکل شیئی زکاهٔ و زکاهٔ الابدان الصیام.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
برای هر چیزی زکاتی است و زکات بدنها روزه است.
الکافی، ج ۴، ص ۶۲، ح ۳
۶) روزه سپر آتش
▪ قال رسول الله صلی الله علیه و آله: الصوم جنهٔ من النار.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
روزه سپر آتش (جهنم) است. «یعنی بواسطه روزه گرفتن انسان از آتش جهنم در امان خواهد بود.»
الکافی، ج ۴ ص ۱۶۲
۷) اهمیت روزه
▪ الصوم فی الحر جهاد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: روزه گرفتن در گرما، جهاد است.
بحار الانوار، ج ۹۶، ص ۲۵۷
۸) روزه نفس
▪ قال امیرالمومنین علیه السلام:صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام.
امیرالمومنان علی علیه السلام فرمود:
روزه نفس از لذتهای دنیوی سودمندترین روزه‏هاست.
غرر الحکم، ج ۱ ص ۴۱۶ ح ۶۴
۹) روزه واقعی
▪ قال امیرالمومنین علیه السلام :الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب.
امام علی علیه السلام فرمود:
روزه پرهیز از حرامها است همچنانکه شخص از خوردنی و نوشیدنی پرهیز می‏کند.
بحار ج ۹۳ ص ۲۴۹
۱۰) برترین روزه
▪ قال امیرالمومنین علیه السلام: صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن.
امام علی علیه السلام فرمود:
روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.
غرر الحکم، ج ۱، ص ۴۱۷، ح ۸۰
۱۱) روزه چشم و گوش
▪ قال الصادق علیه السلام: اذا صمت فلیصم سمعک و بصرک و شعرک و جلدک.
امام صادق علیه السلام فرمود:
آنگاه که روزه می‏گیری باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‏دار باشند.«یعنی از گناهان پرهیز کند.»
الکافی ج ۴ ص ۸۷، ح ۱
۱۲) روزه اعضا و جوارح
▪ عن فاطمه الزهرا سلام الله علیها :ما یصنع الصائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه.
حضرت زهرا علیها السلام فرمود:
روزه‏داری که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه‏اش به چه کارش خواهد آمد.
بحار، ج ۹۳ ص ۲۹۵
۱۳) روزه ناقص
▪ قال الباقر علیه السلام :
لا صیام لمن عصی الامام و لا صیام لعبد ابق حتی یرجع و لا صیام لامراهٔ ناشزهٔ حتی تتوب و لاصیام لولد عاق حتی یبر.
امام باقر علیه السلام فرمود:
روزه این افراد کامل نیست:
۱) کسی که امام (رهبر) را نافرمانی کند.
۲) بنده فراری تا زمانی که برگردد.
۳) زنی که اطاعت‏شوهر نکرده تا اینکه توبه کند.
۴) فرزندی که نافرمان شده تا اینکه فرمانبردار شود.
بحار الانوار ج ۹۳، ص ۲۹۵.
۱۴) روزه بی ارزش
▪ قال امیرالمومنین علیه السلام :
کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظما و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء.
امام علی علیه السلام فرمود:
چه بسا روزه‏داری که از روزه‏اش جز گرسنگی و تشنگی بهره‏ای ندارد و چه بسا شب زنده‏داری که از نمازش جز بیخوابی و سختی سودی نمی‏برد.
نهج البلاغه، حکمت ۱۴۵
۱۵) روزه و صبر
▪ عن الصادق علیه السلام فی قول الله عزوجل :
«واستعینوا بالصبر و الصلوهٔ‏»
قال: الصبر الصوم.
امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند عزو جل که فرموده است: از صبر و نماز کمک بگیرید، صبر، روزه است.
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۸، ح ۳
۱۶) روزه و صدقه
▪ قال الصادق علیه السلام :
صدقه درهم افضل من صیام یوم.
امام صادق علیه السلام فرمود
یک درهم صدقه دادن از یک روز روزه مستحبی برتر و والاتر است.
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۱۸، ح ۶
۱۷) پاداش روزه
▪ قال رسول الله صلی الله علیه و آله: قال الله تعالی الصوم لی و انا اجزی به
رسول خدا فرمود خدای تعالی فرموده است:
روزه برای من است و من پاداش آن را می‏دهم.
وسائل الشیعه ج ۷ ص ۲۹۴، ح ۱۵ و ۱۶ ; ۲۷ و ۳۰
۱۸) جرعه نوشان بهشت
▪ قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
من منعه الصوم من طعام یشتهیه کان حقا علی الله ان یطعمه من طعام الجنهٔ و یسقیه من شرابها.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
کسی که روزه او را از غذاهای مورد علاقه‏اش باز دارد برخداست که به او از غذاهای بهشتی بخورانند و از شرابهای بهشتی به او بنوشاند.
بحار الانوار ج ۹۳ ص ۳۳۱
۱۹)خوشا بحال روزه داران
▪ قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
طوبی لمن ظما او جاع لله اولئک الذین یشبعون یوم القیامهٔ
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
خوشا بحال کسانی که برای خدا گرسنه و تشنه شده‏اند اینان در روز قیامت‏سیر می‏شوند.
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۹، ح‏۲.
۲۰) مژده به روزه‏داران
▪قال الصادق علیه السلام :
من صام لله عزوجل یوما فی شدهٔ الحر فاصابه ظما و کل الله به الف ملک یمسحون وجهه و یبشرونه حتی اذا افطر.
امام صادق علیه السلام فرمود:
هر کس که در روز بسیار گرم برای خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را می‏گمارد تا دست‏به چهره او بکشند و او را بشارت دهند تا هنگامی که افطار کند.
الکافی، ج ۴ ص ۶۴ ح ۸; بحار الانوار ج ۹۳ ص ۲۴۷
۲۱) شادی روزه دار
▪ قال الصادق علیه السلام :
للصائم فرحتان فرحهٔ عند افطاره و فرحهٔ عند لقاء ربه
امام صادق علیه السلام فرمود:
برای روزه دار دو سرور و خوشحالی است:
۱) هنگام افطار
۲) هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و در قیامت)
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۰ و ۲۹۴ ح‏۶ و ۲۶.
۲۲) بهشت و باب روزه‏دارن
▪ قال رسول الله صلی الله علیه و آله :
ان للجنهٔ بابا یدعی الریان لا یدخل منه الا الصائمون.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
برای بهشت دری است‏بنام (ریان) که از آن فقط روزه داران وارد می‏شوند.
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۵، ح‏۳۱.
معانی الاخبار ص ۱۱۶
۲۳) دعای روزه‏داران
▪ قال الکاظم (علیه السلام) :
دعوهٔ الصائم تستجاب عند افطاره
امام کاظم (علیه السلام) فرمود:
دعای شخص روزه‏دار هنگام افطار مستجاب می‏شود.
بحار الانوار ج ۹۲ ص ۲۵۵ ح ۳۳.
۲۴) بهار مومنان
▪ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) :
الشتاء ربیع المومن یطول فیه لیله فیستعین به علی قیامه و یقصر فیه نهاره فیستعین به علی صیامه.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
زمستان بهار مومن است از شبهای طولانی‏اش برای شب زنده‏داری واز روزهای کوتاهش برای روزه داری بهره می‏گیرد.
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۳۰۲، ح ۳.
۲۵) روزه مستحبی
▪ قال الصادق (علیه السلام) :
من جاء بالحسنهٔ فله عشر امثالها من ذلک صیام ثلاثهٔ ایام من کل شهر.
امام صادق علیه السلام فرمود:
هر کس کار نیکی انجام دهد ده برابر آن پاداش دارد و از جمله آنها سه روز روزه در هر ماه است.
وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۱۳، ح ۳۳
۲۶) روزه ماه رجب
▪ قال الکاظم (علیه السلام) :
رجب نهر فی الجنه اشد بیاضا من اللبن و احلی من العسل فمن صام یوما من رجب سقاه الله من ذلک النهر.
امام کاظم (علیه السلام) فرمود:
رجب نام نهری است در بهشت از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‏تر هرکس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد خداوند از آن نهر به او می‏نوشاند.
من لا یحضره الفقیه ج ۲ ص ۵۶ ح ۲
الشیعه ج ۷ ص ۳۵۰ ح ۳
۲۷) روزه ماه شعبان
من صام ثلاثهٔ ایام من اخر شعبان و وصلها بشهر رمضان کتب الله له صوم شهرین متتابعین.
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
هر کس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به روزه ماه رمضان وصل کند خداوند ثواب روزه دو ماه پی در پی را برایش محسوب می‏کند.
وسائل الشیعه ج ۷ ص ۳۷۵،ح ۲۲
۲۸) افطاری دادن(۱)
▪ قال الصادق (علیه السلام) :
من فطر صائما فله مثل اجره
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
هر کس روزه داری را افطار دهد، برای او هم مثل اجر روزه دار است.
الکافی، ج ۴ ص ۶۸، ح ۱
۲۹) افطاری دادن (۲)
▪ قال الکاظم (علیه السلام) :
فطرک اخاک الصائم خیر من صیامک.
امام کاظم (علیه السلام) فرمود:
افطاری دادن به برادر روزه دارت از گرفتن روزه (مستحبی) بهتر است.
الکافی، ج ۴ ص ۶۸، ح ۲
۳۰) روزه خواری
▪ قال الصادق (علیه السلام) :
من افطر یوما من شهر رمضان خرج روح الایمان منه
امام صادق (علیه السلام)فرمود:
هر کس یک روز ماه رمضان را (بدون عذر)، بخورد - روح ایمان از او جدا می‏شود
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۱۸۱، ح ۴ و ۵
من لا یحضره الفقیه ج ۲ ص ۷۳، ح ۹
۳۱) رمضان ماه خدا
▪ قال امیرالمومنین :
شهر رمضان شهر الله و شعبان شهر رسول الله و رجب شهری
امام علی (علیه السلام) فرمود:
رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است.
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۶۶، ح ۲۳.
۳۲) رمضان ماه رحمت
▪ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله):
... و هو شهر اوله رحمهٔ و اوسطه مغفرهٔ و اخره عتق من النار.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
رمضان ماهی است که ابتدایش رحمت است و میانه‏اش مغفرت و پایانش آزادی از آتش جهنم.
بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۲
۳۳) فضیلت ماه رمضان
▪ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) :
ان ابواب السماء تفتح فی اول لیلهٔ من شهر رمضان و لا تغلق الی اخر لیلهٔ منه
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
درهای آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده می‏شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد.
بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۴
۳۴) اهمیت ماه رمضان
▪ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) :
لو یعلم العبد ما فی رمضان لود ان یکون رمضان السنهٔ
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
اگر بنده «خدا» می‏دانست که در ماه رمضان چیست [چه برکتی وجود دارد] دوست می‏داشت که تمام سال، رمضان باشد.
بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۶
۳۵) قرآن و ماه رمضان
▪ قال الرضا (علیه السلام) :
من قرا فی شهر رمضان ایهٔ من کتاب الله کان کمن ختم القران فی غیره من الشهور.
امام رضا (علیه السلام) فرمود:
هر کس ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند مثل اینست که درماههای دیگر تمام قرآن را بخواند.
بحار الانوار ج ۹۳، ص ۳۴۶
۳۶) شب سرنوشت‏ساز
▪ قال الصادق (علیه السلام) :
راس السنهٔ لیلهٔ القدر یکتب فیها ما یکون من السنهٔ الی السنهٔ.
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته می‏شود.
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۸ ح ۸
۳۷) برتری شب قدر
▪ قیل لابی عبد الله (علیه السلام) :
کیف تکون لیلهٔ القدر خیرا من الف شهر؟ قال: العمل الصالح فیها خیر من العمل فی الف شهر لیس فیها لیلهٔ القدر.
از امام صادق (علیه السلام) سوال شد:
چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟
حضرت فرمود: کار نیک در آن شب از کار در هزار ماه که در آنها شب قدر نباشد بهتر است.
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۶، ح ۲
۳۸) تقدیر اعمال
▪ قال الصادق (علیه السلام) :
التقدیر فی لیلهٔ تسعهٔ عشر و الابرام فی لیلهٔ احدی و عشرین و الامضاء فی لیلهٔ ثلاث و عشرین.
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام می‏گیرد و تصویب آن در شب بیست ویکم و تنفیذ آن در شب بیست‏سوم.
وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۹
۳۹) احیاء شب قدر
▪ عن فضیل بن یسار قال:
کان ابو جعفر (علیه السلام) اذا کان لیلهٔ احدی و عشرین و لیلهٔ ثلاث و عشرین اخذ فی الدعا حتی یزول اللیل فاذا زال اللیل صلی.
فضیل بن یسار گوید:
امام باقر (علیه السلام) در شب بیست و یکم و بیست‏سوم ماه رمضان مشغول دعا می‏شد تا شب بسر آید و آنگاه که شب به پایان می‏رسید نماز صبح را می‏خواند.
وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۲۶۰، ح ۴
۴۰) زکات فطره
▪ قال الصادق (علیه السلام) :
ان من تمام الصوم اعطاء الزکاهٔ یعنی الفطرهٔ کما ان الصلوهٔ علی النبی (صلی الله علیه و آله) من تمام الصلوهٔ.
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
تکمیل روزه به پرداخت زکاهٔ یعنی فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) کمال نماز است.
وسائل الشیعه، ج ۶ ص ۲۲۱، ح ۵

منبع : بلاغ