از چه گیاهانی باید حذر کرد!

در اینجا سعی دارم در مورد مورفولوژی , روش شناسایی و عوارض برخی گیاهان سمی که ممکن است اشتباهاتوسط انسان به مصرف برسند توضیحات مختصری ارائه کنم همانطور که پیش از این اشاره شد دانستن اطلاعات کلی در این مورد لازم می نمایید .
● تیره فرفیون یا شیر سگ (Euphorbiaceae)
از نظر تعداد گونه در ردیف ۴ یا ۵ گیاهان دانه دار قرار میگیرد که حاکی از فراوانی گونه های این خانواده است . جنسهای بسیاری در این خانواده ارزش دارویی و صنعتی دارند مانند درخت لاستیک (Hevea sp.) که از مایع لاتکس استخراجی از تنه درخت لاستیک تهیه می شود ( امروزه لاستیک به طریق شیمیایی سنتز میگردد) خاستگاه درخت برزیل است اما در هند , مالزی واندونزی نیز به وفور کشت شده در کشور ایران این گیاه وجود ندارد.
گیاه کرچک (Ricinus commonis) با برگهای پنجه ای قرمز و میوه کپسول با تزئینات خار مانند را دراکثر نقاط ایران می توان دید . لینت بخشی گیاه معروف است.
اما جنس فرفیون یا شیر سگ واجد ۷۲ گونه در تمام نقاط کشور حتی باغچه منزل شما ممکن است به صورت خودرو رشد کند توضیح مورفولوژیکی بسیار تخصصی در مورد این گیاه لازم به نظر نمی رسد ولی برای اشنایی با شکل ظاهری گیاه به چند نکته اشاره می کنم : برگها در جنس فرفیون کامل و بدون بریدگی و حاشیه هستند دو برگ معمولا مقابل هم قرار دارند واز بین انها ساقه امنداد میابد , گیاه جز گیاهان بدون گلبرگ است و میوه در انتهای ساقه به صورت ۳خانه تشکیل می شود مهمترین ویژگی گیاه خروج شیرابه سفید رنگ در هنگام شکستن ساقه است.
این شیرابه فوق العاده خطرناک و تاول زاست گزارشاتی در مورد سرطان زا بودن ان نیز ارائه شده است تماس شیرابه با چشم باعث واکنش شدید وگاهی کوری می شود متاسفانه در طب سنتی شیرابه گیاه را با خمیر مخلوط می کنند و از ان به عنوان ملین استفاده می کنند علت لینت بخشی ان بواسطه تحریکات شدید جداره روده است ولی چون شیرابه تاول زاست باعث زخم روده و نهایتا سرطان می شود.
لازم به دکر است که شیرابه تنها در هنگام شکستن ساقه ظاهر میشود واثر تاول زایی در برخی گونه ها ضعیف تر است . چیدن گیاه بدون شکسته شدن ساقه معمولا بی خطر است. در صورت تماس شیرابه با بدن سریعا محل را با اب بشویید ( البته امیدوارم اب در دسترس باشد و گرنه چند روز باید با سوزش جای تاولها سر کنید ) .
در پایین چند گونه از شیر سگ را مشاهده می کنید .
شناسایی و چیدن علف های هرز برای باغبانها و افرادی که حتی اطلاعات کمی در مورد گیاهان دارند کار راحتی است . علف های هرز در رقابت برای جذب مواد معدنی خاک با دیگر سبزی جات رقابت میکنند از طرف دیگر باعث محدودیت رشد این گیاهان میشوند . علت دیگر حذف علفهای هرز جلوگیری از ابیاری بیش ار حد است چون خواه و ناخواه مقداری از اب زمین را مصرف میکنند .
ولی با این حال مقداری از علف های هرز همیشه در زمین باقی می مانند مهمترین علت شاید شباهت برخی گونه ها با سبزی جات باشند که باعث می شوند میزان روًیت آنها بر اثر خطای باصره کم شود . مثلا در زمینی که جعفری یا شوید کشت میشود همیشه میزان علف خاکشیر نسبت به سایر علفهای هرز بیشتر است چون برگ آن شباهت زیادی به جعفری دارد همینطور در زمینی که تره کشت شده است گروه غلات به علت شباهت برگها با تره راحت تر می توانند خود را استتار کنند .
تا اینجا که قضیه جدی نیست چون با فرض حضور علف هرز در بین سبزی جات و ورود انها به منزل , پاک کردن سبزی باعث حذف بیشتر گیاهان ناخواسته شده و حتی در صورت مصرف اشتباه مثلا خاکشیر به جای جعفری یا نمونه های چمنی به جای تره خطری متوجه شما نیست اما اگر این اشتباه در مورد مثلا گیاه شوکران رخ دهد شاید دیگر فرصتی برای جبران اشتباه خود نداشته باشید.
برگ گیاه مرکوریالیس از تیره فرفیون یا شیر سگ (Mercurialis perennis) شباهت زیادی به برگ ریحان دارد و احنمال حضور گیاه در میان گیاه ریحان بیشتر است .با توجه به اینکه ریحان (Ocimum hispidum)از تیره نعنا و جز گیاهان واجد گلبرگ است و مرکوریالیس از بدون گلبرگان , گلدهی گیاهان راز آنها را بر ملا خواهد کرد ( اما چیدن گیاه برای عرضه به بازار قبل از گلدهی صورت می گیرد ) خوشبختانه خوردن گیاه مرکوریالیس مرگ به همراه ندارد و گاها هیچ علامتی نیز مشاهده نمی شود ولی حالت تهوع و مسمومیت خفیف معمولا بروز میکند ( البته مصرف کم گیاه مشکلی ایجاد نمی کند).
اما در مورد گیاه شوکران کبیر (Conium maculatum) قضیه کمی متفاوت است . گیاه شوکران از تیره چتریان بر خلاف بیشتر گونه های این خانواده که ارزش دارویی و غذایی زیاد دارند ( مثل . جعفری , شوید , کما . گلپر , زیره و .....) بسیار سمی و مهلک است. شوکران گیاه علفی و دوساله است , برگ و گل گیاه بسیار شبیه گیاه گشنیز یا شوید است ویژگی بارز شناسایی گیاه وجود لکه های قرمز رنگ بروی ساقه گیاه است تمام قسمت های گیاه سمی و سمیت میوه های نارس آن بیشتر است . سمیت گیاه در اثر جوشیدن کم می شود .
در شهر مشهد گیاه به صورت خودرو حتی در باغچه منازل رشد می کند و به علت اینکه برگ گیاه در موقع پاک کردن سبزی جات بیشتر مورد توجه قرار می گیرد ممکن است متوجه لکه های قرمز ساقه نشویم , البته مزه گیاه نا متعارف بوده و میزان مصرف آنرا کم تر می کند . مصرف زیاد مسمومیت شدید و مرگ به همراه دارد.

http://biology۴all.blogfa.com