گام‌های بلند راهیان «وادی تجربه» در پی‌افکنی صنعت‌ قدرتمند برق

بیش از صدسال ازتاسیس نخستین واحد كارخانه‌ای تولید برق در كشور می‌گذرد، در طول این زمان طولانی صدها مدیر، كارشناس، محقق و پژوهشگر، صنعتگر و ... در عرصه وسیع این صنعت مادر و حیاتی كار كرده‌اند.
در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، صدها مدیر و كارشناس و ... در پی‌افكنی صنعت پیشرفته و رو به توسعه برق ایران نقش موثری داشته‌اند. برخی از این تلاشگران روی در نقاب خاك كشیده‌اند و گروه دیگری به كسوت بازنشستگی درآمده‌اند، اما آثار سترگ و كارهای ارزشمند آنان در صنعت‌برق كشور پابرجا باقی مانده است.
آنچه كه تلاشگران صنعت‌برق كشور در طول سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه در دوران جنگ تحمیلی به سرانجام رسانده‌اند بسیار ستودنی و قابل تقدیر است. این گمنامان با كار گسترده و فراوان در صنعت برق كشور پس از پیروزی انقلاب قدرت نصب شده نیروگاهها را به حدود ۶ برابر، تولید برق را به حدود ۵/۹ برابر، طول خطوط انتقال و فوق توزیع را به میزان ۵/۶ برابر، ظرفیت ایستگاههای انتقال و فوق توزیع را به میزان ۷ برابر رسانده‌اند. یكی از اقدامات درخشان تلاشگران صنعت‌برق پس از پیروزی انقلاب اسلامی برق‌رسانی به تمامی روستاهای كشور بوده است كه تعداد روستاهای برقدار شده در مقایسه با قبل از انقلاب به حدود ۱۲ برابر افزایش یافته، است رشد شاخص‌های اصلی صنعت بین ۶ تا ۱۲ برابر نسبت به مقطع پیروزی انتقلاب اسلامی در حالی است كه جمعیت كشور نزدیك به ۵/۲ برابر از سال ۱۳۵۷ تاكنون افزایش یافته است.
به دلیل اقدامات قابل توجه و شایسته مدیران عالی، میانی و پایه‌ای صنعت‌برق و تمامی كارشناسان، صنعتگران و كارگران زحمتكش، در جامعه امروز ایران، دیگر برق یك كالای تجملی و اشرافی نیست بلكه عامل اصلی و زیربنایی توسعه و رشد اقتصادی كشور به شمار می‌رود.
به مدد اندیشه پویا و دستهای تلاشگر و كوشنده صنعتگران این رشته مادر و حیاتی بوده كه امروزه انرژی الكتریكی كشور با اتصال به شبكه سراسری برق‌رسانی به شبكه‌های كشور‌های همجوار در مبادلات انرژی الكتریكی فرامرزی، فعال است.
در حال حاضر ساخت بسیاری از تجهیزات و امكانات موردنیاز صنعت‌برق در داخل كشور انجام می‌شود و چندین سال است كه به كشورهای مختلفی در جهان تجهیزات برقی و خدمات مهندسی صادر می‌شود و همه این موارد دستآوردی بزرگ برای صنعت‌برق كشور در طول سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می‌آید.
یكی از فراز‌های مهم و اساسی كه در آستانه بیست‌وهشتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی یادآوری آن ضرورت دارد بحث افزایش تولیدو بازسازی نیروگاههای آسیب‌دیده ناشی از بمبارانها در جنگ‌تحمیلی بوده است كه بازسازی نیروگاههای آسیب‌دیده سبب شد كه هیچگاه تولید برق كشور با مساله بحران رو به رو نشود. این در حالی است كه تولید انرژی الكتریكی در كشورهایی كه در حال جنگ بوده‌اند همواره به خاموشی و سقوط گراییده است.
نگاهی كوتاه و اجمالی در مورد فعالیتهای گسترده‌ای كه در عرصه برق كشور در آستانه بیست‌وهشتمین سالگرد انقلاب اسلامی به ویژه در عرصه بازسازی به وقوع پیوسته نشانگر همت بلندمردان و اراده زنان كوشایی است كه در صنعت‌برق كشور فعال هستند.
نباید فراموش كرد كه تنها در بمبارانهای ناشی از حملات هوایی در جنگ تحمیلی نزدیك به ۲۴۱۵ مگاوات از توان تولید نیروگاههایی همچون نكا، رامین اصفهان، زرگان و شهید منتظری آسیب دید كه نه تنها خرابی‌های ناشی از این بمبارانها دركوتاه‌مدت برطرف شد بلكه برنامه‌ریزی گسترده و قابل توجهی برای توسعه ظرفیت نیروگاههای كشور انجام شد كه در حال حاضر خرابی‌های ناشی از بمبارانها، مساله‌ای در حد یك رویداد تاریخی در صنعت‌برق به شمار می‌رود. و اكنون سخن از برنامه‌ریزیها و طرحهای گسترده تولید نیروگاهی و اجرای پروژه‌های وسیع در بخشهای انتقال، توزیع، فوق توزیع و ... است.
هم‌اكنون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در صنعت‌برق كشور در حال اجرا است و تا سال ۱۳۹۰ برنامه‌ریزیها برای افزایش سالیانه قدرت نصب شده نیروگاهی بدین ترتیب است كه در سال آینده ۶۱۲۲ مگاوات به ظرفیت تولید برق كشور افزوده خواهد شد و در سال ۸۷ این رقم ۲۵۰۵ مگاوات و در سالهای ۸۸،، ۸۹ و ۹۰ به ترتیب ۳۰۶۸ مگاوات، ۲۱۵۷ مگاوات و ۱۱۷۶ مگاوات به ظرفیت تولید نیروگاهی اضافه می‌شود كه در سال ۱۳۹۰ در مقایسه با امروز ۲۴۷۱۹ مگاوات به شكل كلی بر میزان تولید ظرفیت نیروگاههای كشور اضافه خواهد شد.
بر طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سالهای آینده اجرای طرحها برای افزایش ظرفیت سیستم تولید برق كشور بر سیاستهایی متكی است كه جهت‌گیری به سمت احداث نیروگاههای گازی و چرخه تركیبی را در بر خواهد داشت كه هدف اصلی این است كه این توسعه بر مبنای پیشرفت‌ فن‌آوری و ساخت داخل تجهیزات و افزایش راندمان این نیروگاهها صورت بگیرد.
در برنامه‌های آینده به پایان رساندن و بهره‌برداری از طرحهای نیروگاههای برق آبی از اهمیت خاصی برخوردار است و با احداث اولین نیروگاه تلمبه‌ای ذخیره‌ای كشور در سیاه‌بیشه قصد بر این است كه روند پیشرفت و توسعه ادامه یابد.
افزایش ضریب ذخیره سیستم تولید و پایایی سیستم در حدفعلی و به حداقل رساندن شاخص بروز خاموشی‌ها از دیگر اهداف صنعت‌برق كشور و مدیران و كارشناسان متعهد سختكوش آن درسالهای آینده است.
ایجاد فضای رقابتی و مشاركت بخش خصوصی در زمینه ساخت نیروگاهی به روش B.O.O و B.O.T نیز از دیگر برنامه‌هایی است كه به وسیله فعالان صنعت‌برق كشور دنبال خواهد شد.
بخش قابل توجهی از ظرفیت نصب نیروگاهی كشور تا پایان سال ۱۳۹۰ نیز از طریق بهره‌برداری از نیروگاههای ساخته شده به روشهای B.O.O و B.O.T خواهد بود.
نگاه به آینده در بخش انتقال نیز قطعاً توسعه خطوط و ایستگاههای انتقال و فوق توزیع متناسب با افزایش ظرفیت نیروگاهی را نشان خواهد داد به گونه‌ای كه پیش بینی می شود در طول برنامه چهارم توسعه، سالانه به طور متوسط ۵۴۶۳ كیلومتر مدار خطوط انتقال ۸۴۲۸ كیلومتر مدار خطوط فوق توزیع و ۱۰ هزار و ۶۴۴ مگاولت آمپر ظرفیت ترانسفورهای پستهای انتقال و ... ۷۷۸۰ مگاولت آمپر ظرفیت ترانسفورماتورهای پستهای فوق توزیع به توسعه یافته و به بهره‌برداری برسد.
توسعه شبكه‌های توزیع نیز در سالهای آینده تا مقطع سال ۱۳۹۰ منطبق بر برنامه‌ریزی‌های پیش‌بینی شده ادامه خواهد یافت.
علاوه بر موارد فوق سایر برنامه‌ریزیهای آینده صنعت‌برق كه به دست توانمند مدیران و كارشناسان و سایر كاركنان این صنعت اجرا خواهد شد، بهره‌گیری از انرژی‌های تجدید‌پذیر نظیر نیروگاههای خورشیدی، بادی، زمین‌گرمایی و ... خواهد بود.
همه آنچه كه در فوق به آن اشاره شد بدون تردید با تلاشها و مجاهدتها و كار شبانه‌روزی مدیران و كارشناسان و همه كاركنان صنعت‌برق مقدور خواهد بود اما ماهنامه صنعت‌برق برای اینكه فعالیت همه‌جانبه و گسترده پیشكسوتان را ارج نهد و همچنین خوانندگان را هرچه بیشتر با فعالیتهای جدید صنعت‌برق آشنا كند از این به بعد همه ماهه با برگزاری میزگردها و انجام مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهایی با پیشكسوتان ومدیران فعلی صنعت‌برق، دریچه‌های تازه‌ای را به روی مخاطبان و مشتركان این نشریه خواهد گشود.
در آستانه بیست‌وهشتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی دیباچه «وادی تجربه» را با طرح دیدگاهها، مسایل، كارنامه و ... مدیران و صنعتگران برجسته صنعت‌برق می‌گشاییم تا چشم‌انداز وسیع عملكردها، طرحهای اجرا شده و دستاوردها و ... این صنعت برای ما روشن‌تر شود...

منبع : ماهنامه صنعت برق