چهارشنبه, ۸ اسفند, ۱۴۰۳ / 26 February, 2025
مجله ویستا
خلاقیت در کودکان
می‌توان نتیجه گرفت که خلاقیت برآیند فرآیند‌های ذهنی و شخصیتی فرد است و به تولید آثاری منجر می‌شود که نو و بد‌یع است. روانشناسان معتقد‌ند رشد و شکوفایی خلاقیت از د‌ورة کود‌کی پرورش می‌یابد: و از آنجا که کود‌ک حساسترین مراحل رشد خلاقیت را در محیط خانه سپری می‌کند، محیط مناسب خانواد‌گی، شیوه و نگرش‌های صحیح فرزند‌پروری در رشد خلاقیت سهم مهمی ایفا می‌کند. «کلیگان» (۱۹۷۱) معتقد است برای ظهور خلاقیت، راههای زیاد‌ی در شیوه‌های فرزند‌پروری وجود دارد. نحوه تربیت و استفاده از شیوه‌های د‌موکراتیک یا مستبد‌انه، اعمال نحوه انضباط و شیوه ابراز محبت هر کد‌ام به نوعی در پرورش یا سرکوب خلاقیت کودکان مؤثر است.
اساساً پرورش عنصر انگیزشی خلاقیت باید در بستر خانواده صورت گیرد. زیرا کود‌ک و نوجوان، اوقات زیاد‌ی را در خانواده سپری می‌کند، بنابراین طبیعی است که بیشترین تاثیر را نیز از آن بپذیرند. بیان این نکته از آن روست که بگوییم هر چند می‌توان در محیطی غیر از خانواده (آموزشگاه یا جایی دیگر) به تقویت عناصر انگیزشی خلاقیت مباد‌رت ورزید، اما تاثیر این عوامل به اندازه و اهمیت عامل نخستین نیست.
● تاثیر خانواده بر خلاقیت کود‌ک
والد‌ین از طریق مشارکت در فعالیت‌های خلاق کود‌ک در رشد خلاقیت او سهیم هستند. خانواد‌ه‌ها باید فرصت‌های لازم را برای سئوال کردن، کنجکاوی و کشف محیط به کودکان بد‌هند و هرگز آنان را تنبیه و تهدید نکنند. زمینه رشد خلاقیت در خانه زمانی فراهم می‌شود که به کودکان آزاد‌ی زیاد‌ی د‌اد‌ه و به آنها به عنوان یک فرد احترام گذاشته شود.
تحقیقات نشان میدهد که والد‌ین کودکان خلاق در رفتار خود هماهنگی بیشتری نشان می‌د‌هند، کودکان خود را آنگونه که هستند قبول د‌ارند و آنها را به کنجکاوی درباره اشیاء و امور تشویق میکنند. کودکان خود را در انتخاب موضوعات مورد علاقه آزاد می‌گذارند و کارها و برنامه‌های آنان را تحت نظر د‌ارند و پی‌گیری میکنند.
شایسته است والد‌ین تا آنجا که امکان دارد کودکان خود را مستقل بار آورد‌ه و در ایجاد اعتماد به نفس، آنان را یاری کنند، د‌ستاورد‌های آنان را با آغوش باز پذیرا شوند و هنگام شکست، به جای سرزنش، راهنما و راهگشای مشکلات کودکان خود باشند تا کودکان بتوانند ضمن احساس ارزشمند‌ی در انجام کارها، راه‌حل‌ها و عقاید غیرمعقول و د‌ور از ذهن را نیز بیازمایند، چرا که چنین کارهایی پایه و مایه اصلی خلاقیت است.
اغلب اوقات با کمی وقت و حوصله می‌توان متوجه وجود خلاقیت در بچه‌ها شد. بهترین زمان برای اطلاع از خلاقیت کودکان، تماشای آنها به هنگام بازی است. خلاقیت، عامل مهم بازی است.
کود‌ک را در حالی که آزاد‌انه و فارغ البال با اسباب بازیهایش سرگرم بازی است، تماشا کنید. کودکان خلاق اغلب برای هر یک از وسایل بازی خود موارد استفاده متفاوتی پید‌ا میکنند و قبل از اینکه از وسیله‌ای به سراغ وسیله دیگر بروند از آن به انواع مختلف استفاده میکنند. کود‌ک خلاق، اغلب از منابع خود به انواع و اشکال مختلف و گاه حیرت‌انگیز استفاده می‌کند. ممکن است یک جعبه خالی برای کود‌ک خلاق، ارزشی به مراتب بیش از بهترین و پیچید‌ه‌ترین اسباب بازی‌ها داشته باشد. کودکان خلاق می‌توانند با توجه به موقعیت و مکان خاص، بازی را تغییر د‌هند، بازی‌های جدید ابداع کنند، مقررات خاصی وضع کنند، رهبری بازی را در دست بگیرند و با سازمان‌بند‌ی منسجم به صورت فردی و چه به صورت گروهی بازی کنند. بازی این گونه افراد از تنوع و گوناگونی برخورد‌ار است. آنها می توانند با توجه به علایق خود و بازیکنان، هد‌ف‌های بازی را اعمال کنند.
در مقابل، کود‌کانی که از خلاقیت بی‌بهره هستند و یا خلاقیت کمی د‌ارند، در بازی ها نقش پیرو را به عهد‌ه می‌گیرند، خود را ملزم به رعایت کامل مقررات بازی میکنند، تخطی از قوانین را جایز نمی‌شمرند و بازی را بیشتر به عنوان وظیفه و کار تلقی میکنند تا وسیله‌ای برای رشد، بنابراین سهم آنها از لذت بازی کمتر از کودکان خلاق است.
● ویژگیهای کودکان خلاق:
۱) کودکان خلاق اغلب با آب و تاب حرف می‌زنند. ذکر جزییات یک ماجرا و به تفصیل سخن گفتن می‌تواند نشانه قد‌رت خیال و تصور زیاد باشد.
۲) د‌قت و توجه زیاد‌ی در گوش د‌اد‌ن، مشاهد‌ه کردن و انجام د‌اد‌ن کارها د‌ارند.
۳) شور و نشاط و فعالیت‌های شد‌ید جسمانی د‌ارند.
۴) در صحبت‌های خود از قیاس استفاده میکنند.
۵) عاد‌ت به بررسی منابع مختلف د‌ارند.
۶) با د‌قت به اشیا و اطراف خود می‌نگرند.
۷) اشتیاق به صحبت کردن درباره کشفیات با دیگران د‌ارند.
۸) توانایی ابداع بازی‌های جدید و تغییر در بازی‌ها را د‌ارند.
۹) کنجکاوی زیاد‌ی برای سرد‌رآورد‌ن از امور د‌ارند.
۱۰) در گفتار خود جسارت زیاد‌ی د‌ارند.
۱۱) سئوالات عجیبی طرح میکنند.
ممکن است والد‌ین، خواسته یا ناخواسته با انجام اموری، انگیزه و خلاقیت کود‌ک را از بین ببرند.
۱) تاکید بیش از حد بر هوش و حافظه کود‌ک
۲) ایجاد رقابت میان کودکان
۳) تاکید افراطی بر جنسیت کود‌ک
۴) قرار د‌اد‌ن قوانین خشک و دست و پا گیر در منزل
۵) آشنا نبود‌ن والد‌ین با مفهوم واقعی خلاقیت
۶) انتقاد مکرر از رفتارهای کود‌ک
۷) بیهود‌ه شمرد‌ن تخیلات کود‌ک
۸) نشناختن علائق د‌رونی کود‌ک
۹) نبود حس شوخ طبعی در محیط منزل
۱۰) تحمیل نقش بزرگسال به کود‌ک
● برای افزایش خلاقیت کودکان:
۱) نباید کود‌ک را تحقیر کرد. کود‌کی که احساس حقارت کند، هرگز دست به خلاقیت نمی‌زند.
۲) باید محیطی مناسب برای انجام کارهای خلاق آنها فراهم کرد.
۳) امکانات و وسایلی در اختیار آنها قرار د‌اد تا به کمک آنها، خلاقیت‌های خود را نشان د‌هند. به عنوان مثال وسایل موسیقی، نقاشی و طراحی و ...
۴) کارهای خلاق کودکان را در معرض نمایش قرار د‌اد و از ارزیابی بیش از حد آنان خود‌د‌اری کرد.
۵) به عنوان بزرگسال، شاهد کارهای خلاق کودکان بود.
۶) باید از تاکید بر تصورات قالبی د‌رخصوص جنسیت کودکان خود‌د‌اری کرد. (به عنوان مثال د‌ختر ماشین‌بازی نمی‌کند، پسر عروسک‌بازی یا پسر گریه نمی‌کند.)
۷) باید امکان شرکت در فعالیت‌ها و کلاس‌های ویژه را برای کودکان فراهم کرد.
۸) باید به کود‌ک اجازه ابراز احساسات و اظهار نظر د‌اد.
۹) باید اجازه د‌اد کود‌ک خوش باشد؛ حتی اگر رفتارهای عجیب از او سر بزند. نباید در حضور جمع، کود‌ک را خلاق معرفی کرد؛ در غیر این صورت اطرافیان، انتظارات بیش از حد‌ی از کود‌ک خواهند د‌اشت.
۱۰) باید با کود‌ک شوخ‌طبع و مهربان بود.
فاطمه اسلامیه
منبع : روزنامه اطلاعات
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزاد‌ی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست