ختمی چینی

● ختمی چینی
از گلهای عجیب و شگفت انگیزی كه رویاهای جهانگردان را در جزایر گرمسیر اقیانوس آرام، به حقیقت پیوند می زند ختمی چینی است . این گلها معروف به گلهای جادویی هستند. مردم این جزایر معتقدند زمانی كه این گلها پدید می آیند،‌ دیگر ارواح خبیثه شانسی ندارند از این رو در آنجا از پیر و جوان، آویزههایی از این گلهای قیفی شكل و زیبا به رنگهای سرخ ،زرد ،نارنجی و سفید به گردن، سینه و گوشها می آویزند و یا آنها را زینت بخش موهای سر خود می نمایند.
● رویشگاه و ویژگیهای گیاه شناسی
این گیاه پایا،‌ بومی جنگلهای گرمسیر هندوستان بوده و از خانواده پنیركیان می باشد. نام علمی این گیاه Hibiscus rosa – Sinensis است كه اولین بار گیاهشناس معروف سوئدی به نام كارل فن لینه آن را نامگذاری كرده است. ارتفاع گیاه به محل كاشت آن بستگی دارد و در فضای آزاد مناطق گرمسیری تا ۵ متر می رسد ولی در گلدان بیشتر از ۵/۱متر رشد نمی كند. برگها تخم مرغی شكل، نوك تیز، سبز براق و دندانه دار می باشند. گلها بر دو نوع هستند، بوته هایی با گلهای پُرپر و دیگری بوته هایی با گلهای كم پر كه بر روی شاخه های یكساله ظاهر می شوند. گلدهی گیاه در فصل تابستان آغاز شده و تا پایان پاییز ادامه می یابد ، همچنین نگهداری این گیاه در فصل زمستان در گلخانه گرم، سبب گلدهی آن می شود. قطر گلها حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر می باشدو گلها به رنگهای سرخ ،زرد، نارنجی و سفید ظاهر می شوند. این گیاه معمولاً گلهای زیادی تولید می كند ولی دوام گلهای آن بسیار كم است .
● روش تكثیر
ازدیاد این گیاه به وسیله قلمه انجام می شود. بدین منظور در فصل تابستان قلمه هایی به طول ۵ تا ۱۰ سانتیمتر از سرشاخه های بدون گل و غنچه جدا كرده و محل برش را در هورمون ریشه زا فرو می برند. سپس قلمه ها را در جعبه نشا یا گلدانی كه حاوی یك قسمت ماسه شسته شده و یك قسمت پیت ماس یا خاكبرگ است، كاشته و آنها را در جای گرم (دمای ۲۰ درجه سانتیگراد) نگهداری می كنند. به منظور استفاده هر چه بیشتر از رطوبت موجود توصیه می شود آنها را با پلاستیك بپوشانید. قلمه ها بعد از سه تا چهار هفته ریشه زایی را آغاز می كنند. پس از چندی می توان هر قلمه را در گلدانی كه دارای مخلوطهای معمولی خاك است ، كاشته و آن را در جای گرم نگهداری كرد.
● روش نگهداری
محل مناسب برای نگهداری این گیاه، پنجره های پرنور و آفتابی، جنوبی و غربی می باشد. در تابستان ، زمانی كه گرما به اوج می رسد، می توان با استفاده از پرده این گیاه را از پرتو مستقیم آفتاب دور نگه داشت، تا برگها دچار سوختگی نشوند. این گیاه به آب فراوانی نیاز دارد و باید سعی نمود كه همیشه سطح خاك گلدان مرطوب باشد و هیچگاه خشك نشود. در فصل زمستان گیاه به آب كمتری نیاز دارد ولی نباید اجازه داد كه گیاه به طور كامل خشك شود. در فصول رشد هر هفته یكبار می توان از كودهای مایع (۳ در هزار) استفاده نمود. با نزدیك شدن سرما باید از كوددهی صرف نظر كرد و گیاه را در مكانهایی با دمای ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتیگراد نگهداری نمود . پس از اتمام گلدهی گیاه را هرس كرده و توصیه می گردد عملیات هرس به تناوب انجام شود تا گیاه فرم دلخواه خود را پیدا كند . گیاه هرس شده شاخه و برگهای جدیدی تولید می كند كه گلها بر روی آنها می رویند. گاهی به علت كمی نور برگهای گیاه شروع بــه ریـــــزش می كنند و یا ممكن است بر اثر خشكی و یا جابجا كردن گیاه، غنچه ها ی آن بریزد. پیچ خوردگی برگها نیز ممكن است بر اثر كم آبی و یا خشكی هوا صورت گیرد. در ضمن شته ها و كنه ها نیز در كاهش گلدهی گیاه دخالت دارند.
● كاربرد
از آنجا كه ختمی چینی به نور فراوانی نیاز دارد، می تواند نور مستقیم آفتاب را تحمل كند. این گیاه به تنهایی و یا با گیاهانی مانند نخل زینتی ، كروتون ، برگ بیدی ، قلب ارغوانی،‌افربیا،‌ اشوریا،‌شمعدانی و یوكا در كنار پنجره های جنوبی و غربی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین می توان آن را در فصل تابستان در حیاط منازل و مكانهای پرنور قرار داد. امروزه از گلهای بریده پرپر ختمی چینی با رنگهای متنوع برای زینت مجالس رسمی استفاده می گردد و برای این منظور می توان از واریته Indian Maid با گلهای دو رنگ قرمز و زرد و یا واریتهDr.jack با گلهای قرمز روشن استفاده نمود.

منبع : سازمان پارک ها و فضای سبز تهران