توقف مترو در ایستگاه دولت

وقتی از همهمه سطح زمین خلاص می شوی و به زیر زمین می آیی، در شلوغی و ازدحام اینجا هم گم می شوی. ورود به واگن های مترو دردسرهای خاص خودش را دارد اما بالاخره با کلی مشقت سوار می شوی.اینجا ایستگاه «طالقانی» است.صدای ضبط شده خانمی نام ایستگاه بعد را می گوید:«ایستگاه بعد؛دروازه دولت». وقتی قطار آهنی با صدایی خسته از تکرار هر روزه به ایستگاه می رسد باز صدای ضبط شده می گوید:«ایستگاه دروازه دولت». قطار مترو در اینجا متوقف می شود و دیگر حرکت نمی کند. هنوز به مقصد نرسیده ای اما چند سالی است که متروی تهران در ایستگاه «دولت» متوقف شده است.
مترو سواران هر روزه از تاخیرها و خرابی های گاه و بی گاه این وسیله نقلیه به ستوه آمده اند: «باور کنید از روی اجبار سوار مترو می شوم.»
این مطلب را خانم میانسالی وقتی از او درباره وضعیت این روزهای مترو سوال می کنم می گوید و با تاکید بسیار ادامه می دهد : « الان تازه خوب است ساعت ۷ تا ۸ صبح نمی دانید چه غوغایی است. مرد و زن و پیر و جوان از سر و کول هم بالا می روند تا بتوانند جایی در مترو برای خود پیدا کنند.»
بسیاری از آنها علت مشکلات متروی تهران را نمی دانند و فقط انتظار دارند این مشکلات زودتر برطرف شود: «باید مقبولیت مترو را نزد مردم پذیرفت اما برای رشد و توسعه مترو متاسفانه هیچ اقدامی صورت نمی گیرد.» این مطلب را آقایی که کارمند است می گوید و ادامه می دهد: « هر روز می توان در این خط شاهد بود،کهنسالان به خاطر ازدحام جمعیت، بدن رنجورشان آسیب می بیند. نمی دانیم تقصیر را بر گردن مردمی بیاندازیم که برای ورود به مترو از هیچ تلاشی ولو هل دادن سالخوردگان دریغ نمی کنند و یا مسئولانی که این وقایع را می بینند و هیچ تلاشی در این چند ساله برای بهبود وضعیت نکرده اند.»
هم کلام شدن با مترو سواران حرفه ای تجربه های تاخیرهای فراوان، خرابی ها و ... را برایت بازگو می کند. گویی هر یک خاطره ای از این اتفاق ها دارند: «همین چند روز پیش بود در خط یک نزدیک به یک ساعت معطل شدم.» این مطلب را دختر دانشجویی مطرح می کند که مسافر هر روزه قطارهای مترو است. وقتی درباره ماجرا از او پرس و جو می کنم به خرابی متروی شهرری در ده روز پیش اشاره می کند که باعث ازدحام مسافر در همه ایستگاه های این خط شد. همین خرابی بود که مسئولان مترو را به واکنش وا داشت. آنها در اطلاعیه ای اعلام کردند که پرداخت نشدن یارانه های مترو توسط دولت مشکلات را تشدید کرده است.
وقتی از مسئولان مترو درباره مشکلات دائمی مترو پرسیده می شود، آنها هم مشکلات همیشگی مالی را پیش می کشند: « دو ماه است که پیمانکاران و پرسنل مترو حقوق دریافت نکرده‌اند.» مهندس«جعفر ربیعی» مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو در گفت و گو با سایت «کلمه» ادامه می دهد: «قطعه یدکی مثل خون برای مترو است، اما ماه‌هاست که امکان خرید قطعات جدید را نداریم و سفارش‌های مترو به دلیل نداشتن پول در گمرک باقیمانده است.»
از او درباره آخرین وضعیت پرداخت یارانه های مترو می پرسم ، می گوید:«باید امیدوار بود که زودتر پرداخت شود.»
وی می افزاید:«ماهیت پرداخت یارانه برای کارهای روزمره مترو است که نمی توان به زمان دیگری آنها را موکول کرد اما هم اکنون ۱۰ ماه از سال گذشته است و مترو از دولت یک ریال یارانه دریافت نکرده است.»
او درباره رقم یارانه می گوید:«۷۵ میلیارد تومان رقم کل یارانه مترو است که سهم شهرداری تهران ۴۵ میلیارد و سهم دولت ۳۰ میلیارد تومان تعیین شده است. شهرداری تهران اعتبارات مترو را حتی به طور هفتگی پرداخت می کند اما دولت هیچ کمکی به متروی تهران نکرده است درحالیکه در دنیا سهم دولت ها در توسعه و ساخت مترو بیش از شهرداری شهرها تعیین شده است.»
ابتدای همین سال بود که مسئولان مترو در گفت و گو با رسانه ها از ورود واگن های جدید مترو در آبان ماه خبر داده بودند. آبان ۱۳۸۷ آمد و رفت اما از واگن های جدید خبری نشد. یکی از مسافران خط تهران- کرج درباره وضعیت خط ۵ مترو می گوید:« انصافاً کرامت انسانی در قطار تهران - کرج زیر سوال می رود و متاسفانه به علت هزینه های گران ایاب و ذهاب مردم ناچارند خفت هرروزه را تحمل کنند. به راستی چرا به مسیر قطار اضافه نمی کنند تا این طور شاهد صحنه های تاسف بار نباشیم؟» اما «ربیعی» درباره آخرین وضعیت ورود واگن های جدید به کشور می گوید:«۲۷ واگن دو طبقه طبق قرار داد ۲ سال پیش مترو با شرکت سازنده در حال حمل به کشور است تا در خط تهران - کرج که بیشترین مشکلات را در این زمینه دارند قرار گیرد.» وی می افزاید:« این واگن ها هفته آینده به کشور می رسد و امیدواریم با مساعدت گمرک سریعتر ترخیص و در خط ۵ قرار گیرد. اما برای سایر خطوط هم از ابتدای سال آینده هر ماه یک یا دو قطار به متروی تهران اضافه می شود.»
در این بین ابهام دیگری شکل می گیرد و آن اینکه ترخیص واگن ها طولانی شود. «ربیعی» می گوید:«هزینه های گمرکی بالا است اگر مساعدت دولت همراه نباشد امکان دارد واگن ها برای مدت زیادی در گمرک باقی بماند.»
● درهای صندوق ذخیره ارزی چه زمانی باز می شود؟
وقتی از ایستگاه های پر ازدحام مترو به تونل ها در حال احداث می رسی وضعیت فرق می کند. نوع و میزان اعتباراتی که باید به این بخش اختصاص پیدا کند بسیار متفاوت می شود. برای ساخت هر کیلومتر خط مترو ۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است. مسئول این بخش مهندس «محسن هاشمی» مدیرعامل شرکت مترو است. وی با ذکر این نکته که باید ۲۵۰ کیلومتر از خطوط مترو را به بهره برداری برسانیم می گوید: «هم اکنون ۹۲ کیلومتر خط ساخته شده را در اختیار داریم.»
مدیرعامل مترو با اشاره به اینکه امسال نیازمند ۷۴۰ میلیارد تومان اعتبار هستیم می گوید: «سال آینده نیز باید هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای بهره برداری ۳۰ کیلومتر از پروژه ها دریافت کنیم.»
سال گذشته برای نخستین بار در مجلس قانونی به تصویب رسید که به برخی از سازمان ها که شهرداری ها هم جزو آنها است این اجازه داده می شد تا در برخی از پروژه ها از اعتبارات صندوق ذخیره ارزی استفاده کنند اما با گذشت ۱۰ ماه از سال هیچ اعتباری از این صندوق به متروی تهران که مجوزهای لازم برای دریافت اعتبار از صندوق ذخیره ارزی را دریافت کرده تعلق نگرفته است.
«هاشمی» با بیان این که قانون برداشت از حساب از ذخیره ارزی، اساسا برای شهرداری تهران پیش‌بینی شده و تا کنون شهرداریهای دیگر مدعی برداشت از حساب نیستند، می گوید: «سقف برداشت از این صندوق برای شهرداری‌ها، ده میلیارد دلار بوده است، اما متروی تهران، معادل یک و نیم میلیارد دلار را که سهم فاینانس در دولت نهم است، در اردیبهشت ماه امسال درخواست کرده و سرپرست وزارت کشور در دوره مسئولیت خود با این موضوع موافقت کرده بود.»
مدیر عامل راه‌آهن شهری تهران و حومه می افزاید: «مهدی هاشمی که در آن زمان مسئولیت سرپرستی وزارت کشور را بر عهده داشت، تأکید کرد، چون این پول باید بازپرداخت شود، نیاز به مصوبه شورای شهر تهران دارد و ما نیز در همین راستا، پس از دریافت مصوبه، نامه‌ای را به شهردار تهران، رئیس شورای شهر تهران و مسئولان دیگر به وزارت کشور ارایه کردیم که خوشبختانه دوباره امضا و تأیید شد و به دولت و ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت رفت.»
وی در پاسخ به این سوال که سرانجام این روند طولانی به کجا رسیده است، تصریح می کند:« متأسفانه یکی از مشکلات دولت نهم، تعدد ستادهایی است که قاعدتا باید در راستای حمایت از حمل و نقل قرار گیرد، اما مانع از حمایت شده‌اند و به جای این که با تشکیل جلسه استفاده از حساب ذخیره ارزی را در راستای توسعه حمل و نقل گسترش داده و تسهیل کنند، آیین‌نامه را گذرانده‌اند که دوباره همه کارها را به هم ریخته و در اوضاع کنونی، شهرداری نمی‌تواند از حساب ذخیره ارزی استفاده کند.»
مدیرعامل راه‌آهن شهری تهران و حومه اظهار کرد:«گلایه ما از رئیس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور است که به جای این که یار ما باشند، مانع کار شده‌اند.»
سردار محمد رویانیان که در چند ماه اخیر علاوه بر رئیس راهوری ناجا به ریاست ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور هم رسیده بنا به عقیده مدیرعامل شرکت مترو یکی از موانع برداشت از صندوق ذخیره ارزی است. وی در گفت و گو با خبرگزاری «مهر» با تاکید بر اینکه باید مشخص شود در حساب ذخیره ارزی بودجه مورد نیاز مترو وجود دارد یا نه؟ درباره مصوبه مجلس در این باره می گوید: «مراحل قانونی امکان برداشت از حساب ذخیره ارزی در ستاد حمل‌ونقل و سوخت سپری شده است اما برای آنکه مشخص شود در حساب ذخیره ارزی پول داریم یا نه باید مراحل دیگری نیز طی شود.»
قطعا کاغذبازی هایی که مورد اشاره سردار رویانیان است مشکل توقف مترو در ایستگاه «دولت» را به زودی حل نخواهد کرد.
ترافیک هر روزه تهران همه را کلافه کرده است. با ناامیدی در ایستگاه های شلوغ متروی تهران گم می شوی. در ایستگاه «دولت» منتظر حرکت قطار می مانی. منتظری تا صدای ضبط شده خانمی نوید ایستگاه بعد را دهد...

محبوبه خوانساری

منبع : فردا