دیگران درباره علی (ع) چه می‌گویند

سخن درباره امیرالمومنین علی (ع) گفتن بسیار مشکل است زیراگفتن‌ها به اندازه قطره‌ای از دریاست وناگفته‌ها را تنها خدا داند و بس و تا آنجا که به فهم من وتو نیاید وتحمل آن فوق طاقت باشد .
به راستی علی (ع) مقیاس و میزان است برای سنجش فطرت‌ها وسرشت‌ها واز معیار حق و حقیقت است. نام علی مشتق ازنام خداست. هر چند که زبان‌ها ازتوصیف وقلم‌ها از کتابت این امام همام عاجزند اما به مصداق این شعر مولوی:
آب دریا را اگر نتوان کشید
هم به قدر تشنگی باید چشید
اینک با خواست خدا به گفتار دانشمندان مسلمان وغیرمسلمان نظری بیفکنیم :
شنبلی شبیل ، دانشمند و فیلسوف مادی مسلک و از شارحان نظریه تکامل با اینکه منطق کمونیستی و الحاد و انکار ماورای طبیعت را دارد در مورد شخصیت والای علی (ع) می‌گوید :”امام علی بن ابیطالب بزرگ بزرگان و یکتا نسخه‌ای که جهان شرق وغرب درگذشته و حال صورتی به مانند او که مطابق با اصل باشد را به خود ندیده‌ است.” و به نوشته این دانشمند می‌افزاییم البته مقام ومنزلت مولا امیرالمومنین بعد از مقام و منزلت خاتم‌النبیین است.
نرسیسیان دانشمند و متفکرعالم مسیحی، سیاستمدار ودبیر اول سفارتخانه انگلستان در بغداد: اگراین خطیب بزرگ علی(ع) در عصر ما هم اکنون بر منبر کوفه پا می‌نهاد مشاهده می‌گردید که مسجد کوفه با آن همه پهناوریش از اروپائیان موج می‌زد می‌آمدند تا از دریای سرشار دانش او روح خود را سیراب کنند.
گابریل وانگیزی نویسنده ومحقق مشهور مسیحی فرانسوی و مولف کتاب شهسوار اسلام: سخن گفتن درباره امام علی(ع) از نظر قرب معنوی کمتر ازایستادن در محراب عبادت نیست...علی نه تنهابرای پیامبر مدافع غیور وبرای اسلام مبارز سلحشور بود بلکه در تمام شئون مدنی ومذهبی صمیمی‌ترین همکار پیغمبر نیز به شمار می‌رفت. وی یکی از دانشمندان ومحققینی بود که بهتر از همه در اصول ومبادی آئین اسلام تبحر داشت و متون مذهبی را تفسیر می‌نمود.
جرج جرداق نویسنده مسیحی و مولف اثر جاودان “الامام علی” صوت‌العداله الانسانیه در۵ جلد و دربیش از۱۳۰۰ صفحه با عنوان‌های زیر منتشر کرده است.
الف: علی وحقوق بشر، ب: علی وانقلاب فرانسه ،ج: علی و سقراط، د: علی و عصر او و هـ-: علی وقومیت عربی که هر ۵ جلد کتاب به فارسی ترجمه شده‌اند. با اینکه شخصیت علی جرج جرداق بس عظیم است وشهرت جهانی دارد باز می‌گوید: من در معرفی شخصیت علی (ع) همچنان مقصر هستم و یک نویسنده هر اندازه هم زحمت بکشد نمی‌تواند درباره یک انسان عادی تحقیق کاملی انجام دهد تا چه رسد که این انسان علی‌بن ابیطالب باشد. شخصیت‌های زیر نیز مطالب مهمی درباره امام متقیان علی(ع) دارند . جبران خلیل جبران، بارون کاردوو، میخائیل نعیمه، توماس کارلایل، ولتر، دین پورت، ویل دورانت، پروفسور هانری کربن، بولس سلامه و سلیمان کتانی .
● دانشمندان اهل سنت وعلی (ع)
۱) نائل مرصفی
۲) استاد محمود عقاد
۳) دکتر طه حسین
۴) جرجی زیدان
۵) محمدفرید وجدی
۶) خطیب خوارزمی
۷) ابن‌ابی الحدید
۸) امام فخر رازی
۹) زمخشری
۱۰) امام شافعی
۱۱) شیخ محمدعبده
۱۲) جاحظ و دیگر علما و بزرگان مسیحی و سنی به فضایل و کمالات علی (ع) اعتراف نموده و کتابهایی نیز تالیف کرده‌اند. پیشوای مذهب شافعی‌ها این شعر را در وصف علی(ع) می‌سراید :
علی حبه جنه امام الناس والجنه
وصی المصطفی حقا قسیم النار و الجنه
دوستی علی سپر آتش دوزخ است او امام انسان‌ها وجن است او وصی مصطفی وتقسیم کننده بهشت و جهنم است.زمخشری ازدانشمندان وادبای مشهور وصاحب تالیفات ارزنده درباره علی(ع) می‌ گوید: من چه بگویم درباره مردی که فضایل او را دشمنان از راه کینه‌جویی و حسادت انکارکردند ودوستانش از ترس و بیم پنهان کردند. باز از این میان آنقدر فضیلت‌های وی انتشار یافت که شرق وغرب را فرا گرفت و عمربن خطاب خلیفه دوم نیز بارها گفته است:”لو لا علی لهلک عمر” اگر علی نبود عمر نابود می‌شد.
ابن‌ابی الحدید از دانشمندان معروف و مشهور معتزلی در قرن هفتم وشارع برجسته نهج‌البلاغه در ضمن برشمردن فضایل علی(ع) می‌گوید : من چه بگویم درباره مردی که دشمنانش به فضیلت او اعتراف واقرار کرده‌اند. و اما سخنان علما واندیشمندان شیعه وکتاب‌هایی که درباره ابوتراب و جانشین برحق پیامبر به رشته تحریر در آورده‌اند خودگواه است که نه تنها دشمنان بلکه دوستان و ارادتمندان آن حضرت نیز نتوانسته‌اند آن چنان که علی است او راشناخته و به دیگران بشناسانند زیرا کسی به کنه وصفات او پی نخواهد برد.
معمار کاخ سخن شیفته ایران کهن فردوسی در حب علی(ع) چنین سروده است:
اگر چشم داری به دیگر سرای
به نزد نبی وعلی گیر جای
هر آن کس که در جانش بغض علی است
ازو زارتر در جهان زار کیست
یقین دان که خاک پی حیدرم
بر این زاده‌ام هم بر این بگذرم

منبع : روزنامه رسالت