حجـــــــــاب به دور از تنگنا

حجاب و عفاف همیشه به عنوان ارزش در جامعه بشری به خصوص جوامع اسلامی بیان می‌شود. همواره این واژه‌ها دركنار هم به كار برده می‌شوند در نگاه اول به نظر می‌رسد هر دو به یك معنی باشند اما نكات قابل توجهی در مورد تفاوت آنها وجود دارد.
حجاب امری ظاهری و در ارتباط با جسم است گر چه پوشش، برخاسته از اعتقادات و باورهای درونی انسان است ولی ظهور در نشانه‌های مادی و طبیعی دارد.
هر عملی كه افراد یك جامعه انجام می‌دهند در نگاه كلی اثر مستقیم در آن جامعه دارد زیرا از خانواده كه یك واحد كوچك است جامعه تشكیل می‌شود و همان‌گونه كه رفتار فرد در جامعه موثر است اشخاص نیز از اجتماع و قوانین آن تاثیر می‌پذیرند. حجاب علاوه بر اثرات شخصی و شخصیتی دارای آثار اجتماعی نیز هست.
اگر زنان جامعه‌ای باحجاب باشند هم مردان از نظر طهارت روح و جسم سالم می‌مانند و هم در جامعه سلامت خانواده حفظ خواهد شد و محیط خانواده تحت تاثیر عده‌ای از زنان بدحجاب و بی‌‌حجاب قرار نمی‌گیرد.
پس از گفته‌ها و شنیده‌های موجود در تمام ادیان به صورت مستقیم و غیرمستقیم در مورد حجاب می‌توان به اهمیت بالای آن پی برد و این نشان‌دهنده این است كه در هر اجتماعی با رعایت‌كردن این امر مهم زمینه برای پیشرفت در تمام بخش‌های اجتماعی به وجود می‌‌آید. پس به زبان ساده‌تر می‌توان گفت كه حجاب میوه عفاف است و عفاف ریشه حجاب.
بنابراین طرح مبارزه با بدحجابی می‌تواند راهكار مناسبی برای از بین بردن بسیاری از معضلات اجتماعی باشد البته این امر مهم باید در چارچوب قانون و با توجه به فرهنگ اسلامی و موقعیت خاص اجتماعی كشور باشد.
● تعیین مرز قانونی برای حجاب
در مورد حجاب، دكتر قالیباف رییس پلیس گذشته در مصاحبه ای ۳‌ سال پیش این‌گونه بیان می‌كند: در مورد حجاب سلیقه‌ای عمل می‌شود. در یك دانشگاه چادر اجباری است، در دانشگاه دیگر مانتوها نامناسب است و این به‌خاطر این است كه به تولید فكر نمی‌كنیم و باید به این نكته اشاره داشته باشیم كه ما در خانواده‌مان رفتار اقناعی داریم و طبیعی است كه شاید آنچه را كه ما می‌پسندیم، دیگران قبول نداشته باشند.
ما برای پوشش خودمان روشی را انتخاب می‌كنیم كه بخشی از جامعه آن را نمی‌پذیرد و این همان مردم سالاری است.
من معتقدم امروزه آنقدر كه امر به معروف و نهی از منكر جمعی و سازمان یافته موثر است، فردی موثر نیست و این وظیفه‌ای است كه بر عهده سازمان‌های غیردولتی می‌باشد.
در بحث حجاب اشكال در فقدان قانون است. حجاب هم یك اصل ضروری دین و هم یك اصل پذیرفته شده جامعه كشورمان است و همه به آن باور داریم اما امروز با این موضوع سلیقه‌ای برخورد می‌شود. در واقع می‌توان گفت هر جا چالشی در این حوزه وجود داشته مربوط به نحوه اجراست نه مربوط به اصل مفهوم و ضرورت حجاب. باید قانون حجاب را دقیقا معلوم كرد تا تشكل‌های مردمی بتوانند خودشان آن را پیگیری كنند.
نكته مهم احترام به حقوق شهروندی، آزادی‌های فردی و تعیین مرز با قانون، آگاهی به مردم و اجماع نظر بر هنجار و قاعده رفتاری حجاب است. باید موضوع‌های شرع مقدس را در قانون برای حكومت بیاوریم ما هموطنان سایر ادیان و مذاهب را در قانون اساسی به مشروعیت شناختیم. یك نفر مسیحی چه الزامی به حجاب دارد؟ چه قید و بند شرعی برای حجاب دارد؟ اگر یك روز تشخیص داد كه هیچ محدودیتی ندارد و بخواهد با یك شكل دیگری به خیابان بیاید چكار باید كرد؟ به طور حتم نمی‌توان گفت كه ما در كشورمان قانون داریم كه همه شهروندان اعم از مسلمان و غیر مسلمان باید به قانون ما احترام بگذارند. می‌خواهم بگویم چرا برای موضوع حجاب یك آیین‌نامه اجرایی نداریم كه همه، مرز حجاب را بدانند و در مجلس تصویب شود و بعد از همه بخواهیم خود را موظف به اجرای آن كنند.
ما باید این موارد را به صورت قانونی در بیاوریم و همه موظف به اطاعت و اجرای قانون باشیم كه این مصداق مردم سالاری دینی است.
● بحث حجاب را سیاسی نكنید
رییس‌جمهور، حجاب اسلامی را انتخاب تاریخی زنان كشور و دارای ریشه چند هزار ساله عنوان كرد و گفت: زنان ایرانی به دلیل عظمت روحی، درك، بزرگواری و ایمان و اعتقادات همواره بهترین‌ها در پوشش و حجاب اسلامی هستند و ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه نیازی به برخوردهای آمرانه ندارد. بار اصلی ترویج فرهنگ اسلامی و عفاف بر عهده مادران مومن و برومند این مرز و بوم است كه هزاران هزار انسان عالم، فداكار، مومن و ارزشمند را در دامان خود رشد و تربیت كرده‌اند.
احمدی‌نژاد افزود: حجاب و عفاف بسیار مهم و خدشه‌ناپذیر و تضمین‌كننده سلامت حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی است ولی این كه هر وقت صحبت از فساد و ناهنجاری‌ می‌شود برخی منشاء و عامل آن را زن عنوان می‌كنند این نگرش كاملا غلط و جفایی بزرگ است. نباید رفتار عده قلیلی از آقایان و بانوان كه بعضی از معیارها را نادیده می‌گیرند مبنا قرار گیرد و این گروه اندك باید دقت داشته باشند كه محیط اجتماعی، تاثیرگذار بر همه افراد جامعه است و باید همگی به معیارهای قانونی و اخلاقی جامعه پایبند باشند. دستگاه‌های فرهنگی به خصوص سازمان صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نباید با این موضوع منفعل برخورد كنند و همه باید از صاحبنظران امین و آگاه به اصول اسلام برای تبیین صحیح مسئله حجاب استفاده كنند.
رییس‌جمهور در ادامه سخنان خود افزود: مسائل فرهنگی یك شبه حل نمی‌شود و نباید بر اساس جوسازی و جنجال‌ها، دستگاه‌های فرهنگی و انتظامی دچار انفعال شوند و در فضایی گرفتار شوند كه مشخص نیست مدیریت آن را چه كسی بر عهده دارد. دستگاه‌های حكومتی و اجرایی باید بستر لازم از جمله امكان عرضه لباس‌های متناسب با فرهنگ دین و عرف جامعه در عین حال تامین كننده ذائقه نوگرایی و تنوع‌خواهی جوانان را فراهم نمایند به طوری كه مردم به راحتی قادر به انتخاب لباس‌های متنوع و مناسب در شان زن و مرد مسلمان ایرانی باشند. متاسفانه برخی‌ها طوری صحبت می‌كنند كه انگار تنها راه‌حل، برخورد فیزیكی و دیوار كشیدن در خیابان‌هاست و برخی دیگر نیز جوانان متعهد ایرانی را ناسازگار توصیف می‌كنند در حالی كه در امور فرهنگی باید به شدت با برخوردها جلوگیری شود و اجازه نداد پدیده‌ها و مباحث فرهنگی به بحث‌های سیاسی كشیده شود.
در پایان باید یادآور شد كه باید با دقت، ظرافت و دوستی كسانی را كه قصد نادیده گرفتن هنجارهای جامعه را دارند از این كار برحذر داشت زیرا ما افرادی دارای شخصیت و باكرامت داریم كه در عمق وجود دین‌مدار هستند.
● الگوی حجاب در خانواده‌ها
فاطمه رهبر عضو كمیسیون مجلس از تصمیم نیروی انتظامی برای برخورد با مسئله بدحجابی تشكر و بیان كرد: طرح مد و لباس به تصویب نهایی رسیده و در حال حاضر قابل اجراست ما در ۲۷ سال گذشته از طراحی لباس غافل بوده‌‌ایم و اگر بخواهیم ادعا كنیم در این مدت كار ارزشمندی برای بانوان انجام داده‌ایم، قابل قبول نیست. نیروی انتظامی موظف به رعایت امنیت اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی در جامعه است و برخورد با افرادی كه این امنیت را به خطر بیندازند از وظایف این نیرو است. وی ادامه داد كه شلوارهای كوتاه كه از حد شرعی خارج شده‌اند و بی‌‌حجابی در خودروها و آرایش‌های زننده از آشكارترین مسائل بدحجابی است كه بارها مورد اعتراض مردم قرار گرفته است.
لاله افتخاری یكی دیگر از اعضای كمیسیون مجلس شورای اسلامی خانواده را اولین جایی عنوان كرد كه شخصیت انسان شكل می‌گیرد و افزود اولین الگوی حجاب یا بدحجابی والدین هستند اگر والدین به پوشش مناسب اهمیت بدهند و خود را به گوهر حجاب و حیا آراسته سازند، فرزند نیز از آنها الگوبرداری خواهد كرد.
اگر والدین آموزش صحیح فرهنگ حجاب را سرلوحه تعامل خود با فرزندان قرار دهند و باحیا بودن را در درون او نهادینه كنند او در جوانی تحت تاثیر بدحجاب‌ها، پوشش و رفتار خود را تغییر نمی‌دهد.
عفت شریعتی كوهبنانی نیز در مورد حجاب می‌گوید: در دانشگاه‌های معتبر خارجی سلامت پوشش رعایت می‌شود و بین محیط علمی و خیابان تفكیك وجود دارد. در كشورهای لائیك هم دانشجویان در محیط علمی، لباس ساده می پوشند و برای این مكان ارزش و منزلت قائلند.
ما هم باید این فرهنگ را در دانشگاه‌ها و خیابان‌ها با روش‌های ایجابی جا بیندازیم تشكیل جلسات پرسش و پاسخ و رفع ابهامات در زمینه حجاب برای دانشجویان و دادن آموزش‌های لازم در مورد حجاب راهكار موثری است.
نقش رسانه‌های گروهی و نهادهای فرهنگی در زمینه برنامه‌ریزی فرهنگی برای برخورد با ناهنجاری‌ها بسیار مناسب است. صدا و سیما همانند دانشگاه است اما می‌بینیم در بسیاری از سریال‌ها عملا تبلیغ بدحجابی صورت می‌گیرد. باید در فیلم‌ها، سریال‌ها و حتی مستندهای صدا و سیما اهمیت مسئله حجاب به تصویر كشیده شود و مطبوعات نیز نقش روشنگرانه خود را ایفا كنند.
اگر همه این كارها انجام شد و عده‌ای روی محترمات جامعه پاگذاشتند آنگاه نیروی انتظامی و قوه قضاییه باید با افراد هنجارشكن برخورد كنند.
در این خصوص سخنگوی قوه قضاییه عنوان كرد: بر اساس تبصره ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی بی‌‌حجابی، تشویق به فحشا جرم محسوب می‌شود و در برخی موارد مشاهده شده در خصوص بی‌‌حجابی یك ناهنجاری می‌شود بنابراین این گونه جرائم باید تفكیك شود.
جمشیدی در مورد قانون بی‌‌حجابی بیان كرد كه مرز بدحجابی و بی‌‌حجابی را قانون تعیین نكرده و در قانون كلمه بی‌‌حجابی قید شده است بنابراین تشخیص بی‌‌حجابی و بدحجابی فقط برعهده قاضی است.
● حجاب از طریق تبلیغ درست
حجاب نشانه صبر بر طاعت است. طاعت زنانی كه نشان‌ بندگی خدا را با خود حمل می‌كنند و لباسی است محبوب خداوند كه او را آماده رزم با شیطان می‌كند.
محمد مهدی پورگل، مدرس دانشگاه الهیات بیان كرد: حجاب از لحاظ اجتماعی، خانوادگی و اخلاقی دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است و رعایت نكردن آن باعث فروپاشی خانواده و جامعه می‌شود. مسئولان فرهنگی در خصوص ترویج فرهنگ حجاب و آموزش و آگاهی دادن به استفاده صحیح و مناسب از حجاب نقش اساسی دارند. مسئولان فرهنگی آموزش و پرورش به خصوص معلمان و اساتید دانشگاه در خصوص ترویج فرهنگ صحیح حجاب هم از نظر اخلاقی و هم از نظر فرهنگی، اجتماعی و به ویژه از نظر الهی مسئولیت دارند آنانی كه به امر تبلیغ و تبیین امور فرهنگی می‌پردازند باید در مسئله حجاب تلاش افزونی داشته باشند زیرا حجاب از بسیاری از مفاسد اخلاقی و اجتماعی جامعه جلوگیری می‌كند و امنیت روانی را هم برای فرد و هم برای جامعه فراهم می‌سازد.
پس بنابراین بزرگان فرهنگ، صاحبان علم به تفسیر قرآن و نیز روان‌شناسان و كارشناسان مسائل اجتماعی كه به تعلیم و آگاهی می‌پردازند چه در سطح آموزش اولیه و چه در سطح عالی دانشگاهی باید به ذكر مسائل اخلاقی، فرهنگی و دینی از طریق ادله و حجت‌های مبین و آشكار جوانان را آگاه كنند. متاسفانه گاه تغییر پوشش از وضع مطلوب به نامطلوب در برخی دانشگاه‌ها اتفاق می‌افتد كه دلیل آن حساسیت جوان‌ها نسبت به یكدیگر و افزایش میل خودنمایی در آنها به‌ویژه خانم‌هاست كه باید برطرف شود.طرح‌هایی چون مد و لباس یا لباس ملی اگر به صورت ابلاغیه و دستورالعمل‌ یا مثل تبلیغ عروسك‌های دارا و سارا باشد جواب نمی‌هد بلكه باید با تبلیغ نامحسوس از طریق پوشاندن به تن بازیگران سینما و تلویزیون و مجریان سیما و همچنین هدیه دادن در ادارات و دانشگاه‌ها و ارزان‌ فروشی‌ آنها در مغازه‌ها و بوتیك‌ها بین مردان و زنان مد شود.
● گسترش فرهنگ حجاب در مدارس
برای نخستین بار طرح حجاب در یكی از دبستان‌های سطح كشور اجرا شد كه طی یك مراسم با حضور مدیر كل فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار شد حجاب به عنوان یك امر الهی یاد شود و از دانش‌‌آموزان خواسته شد سیره معصومان(ع) و دستورهای دین اسلام را در زندگی خود به كار ببندند.در آغاز این طرح بیش از هشتاد دانش‌آموز دبستانی با شركت در كلاس‌های آموزشی با آموزه‌های اسلامی، اهمیت حجاب و جایگاه والای زن در جامعه ایرانی و اسلامی آشنا می‌شوند. این طرح با هدف خط ارزش‌های اسلامی و توسعه و ترویج فرهنگ حجاب در بین دانش‌‌آموزان و رویارویی با تهاجم فرهنگی كشورهای غربی اجرا می‌شود این راهكار می‌تواند یكی از روش‌های ترویج حجاب در بین جوانان باشد كه باید به آن بهای بیشتری داده شود.
زن مسلمان ایرانی همیشه مفتخر به داشتن حجاب بهتر و برتر بوده است حجاب وسیله نگه‌داشتن زن‌ها در پستوی خانه‌ها نیست.
امروز زنان باحجاب ایرانی در تمامی عرصه‌ها به موفقیت‌های بزرگ علمی و اجتماعی دست یافته‌اند و در آینده نیز خواهند رسید امید است با طرح اجرایی از طرف دولت این امر تحقق یابد و یك جامعه اسلامی با فرهنگ دینی غنی داشته باشیم و زنان و مردان كشورمان سرلوحه دیگر كشورهای اسلامی و كشورهای غربی در زمینه حجاب و عفاف باشند.

بابک عباسی

منبع : مجله خانواده سبز