من درد، تو سرد

● پاسخ متفاوت زنان و مردان به استرس
<كنترل استرس به جنسیت آدم‌ها بستگی دارد و در زن و مرد كاملا متفاوت است.> این نظر متخصصان علم روان‌شناسی است. آنها مدارك و شواهدی برای این مسئله عنوان می‌كنند كه دانستن آنها خالی از لطف نیست.
خانمی كه به تازگی ازدواج كرده و معلم كلاس اول است و هر روز مجبور است كلاسی پراز بچه‌های ۶ تا ۷ ساله را كنترل كند، توصیف جالبی از استرس دارد. او می‌گوید: <وقتی خسته و كوفته به منزل می‌رسم و با كوهی از كارها در خانه روبه‌رو می‌شوم، دلم می‌خواهد گریه كنم و سر به بیابان بگذارم. بعد شروع می‌كنم به حرف زدن و حرف زدن! آنقدر حرف می‌زنم و غرغر می‌كنم تا بالاخره بعد از نیم ساعت احساس راحتی به من دست می‌دهد. بله من فقط با حرف زدن بهتر می‌شوم.> در عوض آقایی كه پدر یك دختر ۵ ساله است و همسرش هم مجددا باردار شده وقتی با كلی كار و گرفتاری با دخترش سروكله می‌زند، در آخر می‌گوید: <من اصلا در مورد این همه گرفتاری حرفی نمی‌زنم. بهتر است بگذاریم زمان بگذرد و همه چیز خودش به وضع عادی برگردد.>
● كار، كار هورمون‌هاست
یكی از مهم‌ترین دلایل تفاوت پاسخ زن و مرد نسبت به استرس، وجود هورمون‌هاست. سه هورمون كورتیزول، اپی‌نفرین و اكسی‌توسین در این مورد نقش اساسی دارند. وقتی فردی با استرس روبه‌رو می‌شود، دو هورمون كورتیزول و اپی‌نفرین با هم باعث افزایش فشار خون و سطح قند خون می‌شوند. در ابتدا متخصصان به این نتیجه رسیدند كه مقدار ترشح هورمون كورتیزول در شرایط استرس‌زا در خانم‌ها بیشتر است و شاید به این دلیل است كه خانم‌ها در این حالت عاطفی‌تر و حساس‌تر برخورد می‌كنند اما در ادامه متوجه شدند مقدار ترشح این هورمون در زن و مرد یكسان است و اصل تفاوت در هورمون اكسی توسین است.
در خانم‌ها با افزایش ترشح كورتیزول و اپی‌نفرین در شرایط استرس‌زا، اكسی توسین هم وارد صحنه می‌شود. این هورمون از مغز ترشح شده و تولید دو هورمون قبلی را سركوب می‌كند تا فرد از نظر عاطفی وضعیت آرامتری پیدا كند. مقدار ترشح این هورمون در مردها بسیار كم است و این مسئله در پاسخآنها به استرس تاثیر می‌گذارد.
● استرس و زنان سیاستمدار
یك نظریه جالب به‌نام جنگ و گریز وجود دارد كه می‌گوید آدم‌ها وقتی دچار استرس می‌شوند یا می‌ایستند و مبارزه می‌كنند و یا باروبنه را جمع كرده و فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند. در یك مطالعه روان‌شناختی مشخص شده خانم‌ها از این دو روش استفاده نمی‌كنند و به‌جای آن راه سازش و دوستی را انتخاب می‌كنند، یعنی سعی می‌كنند آدم‌های دورو اطراف را نگه دارند و به وسیله ارتباط با دیگران مشكل را حل كنند. در سازش، فرد سعی می‌كند با تطبیق خودش با محیط، امنیت ایجاد كرده و استرس را كم‌رنگ‌تر كند و در دوستی، فرد شبكه اجتماعی را خلق كرده و آن‌را حفظ می‌كند تا در چنین شرایطی از او حمایت كند. در مطالعه‌ای كه ذكر شد علت انتخاب این راهكار‌ در زنان وجود هورمون‌های جنسی زنانه واكسی‌توسین ذكر شده است. در حالی‌كه مردها از همان نظریه اول استفاده می‌كنند.
● تقاضا در مقابل انرژی
اعتمادبه‌نفس آقایان در سایه كفایت و كارآیی آنها بدست می‌آید در حالی‌كه این موضوع در خانم‌ها به ارتباطات بستگی دارد، در نتیجه اگر از آدم‌ها تقاضای زیاد از حد داشته باشیم، نحوه پاسخ آقایان و خانم‌ها به این موضوع متفاوت است. خانم‌ها بیشتر مایلند از خیر نیازهای خود به نفع دیگران بگذرند و خود را در ارتباطات مختلف قربانی كنند. در حالی‌كه آقایان در چالش‌ها و رقابت‌ها شركت می‌كنند و نیازشان را به سادگی فراموش نمی‌كنند. در اصل در تقاضای كار و فعالیت زیاد،‌ این آقایان هستند كه پرانرژی به رقابت می‌پردازند تا با رسیدن به هدفشان، خود و سایرین را خوشحال كنند. اما خانم‌ها سعی دارند با تلاش خود رضایت دیگران را جلب كرده و انرژی زیادی برای رفع نیاز دیگران صرف می‌كنند.
● من حرف می‌زنم، تو عمل كن
خانم‌ها دوست دارند در این شرایط با كسی حرف بزنند و حالت‌های عاطفی‌شان را نشان دهند و داستان را برای كسی تعریف كنند. در حالی‌كه مردها سعی می‌كنند با آرامش و در خلوت خود، تنش را برطرف كنند و برای رفع آن بیشتر عمل می‌كنند تا اینكه حرف بزنند.
● توصیه‌های زنانه
‌‌ یك سیستم حمایتی قوی از روابط اجتماعی داشته باشید كه مثل جعبه كمك‌های اولیه در شرایط استرس به دادتان برسد.
مطمئن شوید كه سیستم حمایتی شما به‌دردتان می‌خورد. اگر این سیستم از بستگان یا دوستانتان یا همكارانتان تشكیل شده فرقی ندارد بلكه مهم این است كه آنها بتوانند در شرایط پرتنش به شما كمك كنند. این آدم‌ها نباید خودشان در این شرایط وحشت‌زده شوند،‌ افسرده باشند و یا با بدبینی اوضاع را بدتر كنند.
دوستی داشته باشید كه رازدار شما باشد. این فرد باید به شما احترام گذاشته و شنونده خوبی باشد.
ماجرا را حتما تعریف كنید. اگر حس می‌كنید اینكار حالتان را بهتر می‌كند ، حتما آن‌را انجام دهید اما در انتخاب شنونده دقت كنید. او باید خیر‌خواه شما بوده، قصد اذیت و آزار نداشته باشد و با وسواس فكری اوضاع را بدتر نكند.
وقتی استرس دارید از گفتن كلمه <نه> نترسید. خیلی از خانم‌ها تمام وجودشان را وقف خانواده و اطرافیان می‌كنند و خودشان را نادیده می‌گیرند. بهتر است همیشه خودتان را در نظر داشته باشید و سعی نكنید با انجام وظایف سنگین به خودتان استرس وارد كنید.
به مسائل ساده زندگی <آری> بگویید. سعی كنید با تجدید قوا خودتان را برای فراز و نشیب زندگی آماده كنید. ورزش،‌ پیاده‌روی، موسیقی، مطالعه و... از راهكارهای ساده‌ای هستند كه در مقابله با تنش به شما كمك می‌كنند.
● توصیه‌های مردانه
ورزش كنید. معمولا بیشتر مردها با اینكار از شر فشار و تنش راحت می‌شوند.
دوستان را فراموش نكنید. ورزش‌های گروهی، صرف ناهار با یك دوست و ... به رفع استرس كمك می‌كند.
خلوتتان را بهم نزنید. چون شما در تنهایی برای رفع استرس فكر می‌كنید، بهتر است این خلوت را بهم نزنید.
شما هم به جعبه كمك‌های اولیه احتیاج دارید. فكر نكنید فقط خانم‌ها باید سیستم حمایتی داشته باشند. شما هم برای اینكار اقدام كنید. باید بدانید چه مسائلی در كنترل شماست و چه مسائلی از كنترل‌تان خارج است. در شرایط استرس یكی از این دو مورد مطرح است: موضوع طوری است كه نمی‌توانید از آن فرار كنید و یا در مورد آن كاری انجام دهید یا موضوع طوری است كه قادرید با یك راهكار مناسب شرایط را بر وفق مرادتان كنید. در این مورد به توان، مهارت‌ها و زمان بیشتر توجه كنید.
موسیقی، درمان خوبی است. یك موسیقی مورد علاقه، آرامش خاصی در شما ایجاد می‌كند.
مشغولیت تازه‌ای پیدا كنید. زندگی خیلی از آدم‌ها یكنواخت شده است. بهتر است هر چند وقت یكبار سرگرمی تازه‌ای را انتخاب كنید. مواظب خودتان باشید. وجود شما باید همیشه در اولویت باشد. فردی كه برای سلامت روح و جسم خود سرمایه‌گذاری نمی‌كند، سقوط او به دره پرماجرای استرس حتمی است.‌

‌ فرشته آل علی

منبع : روزنامه سلامت