دیلمیان در گستره تاریخ ایران (حکومتهای محلی، آل زیار، آل بویه)

تاریخ نشر : ۸۴۱۰۱۱
تیراژ : ۱۵۰۰
تعداد صفحه : ۳۱۲
نوبت چاپ : ۱
شابک : ۹۶۴-۴۵۹-۹۹۱-۸
رده دیویی : ۹۵۵.۰۴۸
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
قطع : وزیری
جلد : شومیز
محل نشر : تهران
نویسنده : ترکمنی‌آذر - پروین

در این کتاب که برای دانشجویان رشته‌ی تاریخ در مقطع کارشناسی تدوین شده، نخست، اوضاع جغرافیایی، اقتصادی، و اجتماعی شهر 'دیلم' و چگونگی ورود اسلام به این سرزمین، بررسی شده و حکومت‌های محلی آن معرفی می‌گردد. سپس حکومت‌های 'آل زیار' ـ که از نظر اعتقاد و وابستگی به فرهنگ و ادب ایران در جایگاه ویژه‌ای قرار دارد ـ به طور مختصر معرفی می‌گردد. هم چنین تاریخ سیاسی 'آل بویه' در سه مرحله‌ی شکل‌گیری و دست‌یابی به قدرت، اعتلا، و سرانجام انحطاط آنان بررسی می‌شود. وضع خلفای عباسی در این دوره و رابطه‌ی خاندان بویه با آنان ـ که در حقیقت دوران ضعف خلافت عباسی و تسلط حکومتی ایرانی و شیعه مذهب بر آنان است ـ بازگو می‌گردد. افزون بر این، تشکیلات اداری، فرهنگ و تمدن، و اقتصاد دوره‌ی 'آل بویه' بررسی شده و رهاوردهای سیاسی، نظامی، دیوانی، علم و ادب، مذهب، و اقتصاد این دوره بیان می‌شود. در کتاب عنوان شده است: 'دیلمیان از دیرباز در تاریخ ایران به علت برخورداری از شجاعت و مهارت‌های جنگی سرآمد بودند. آنان در قرن سوم و چهارم هجری توانستند بر مسند قدرت حکومتی ایران و اسلام دست یابند. کارآمدی آنان در بخش‌ نظام، موجب تسلط بر قلمرو وسیعی گردید. حکومت آنان، حکومت آل بویه، نقطه‌ی عطف سیاسی در روابط ایران و بغداد محسوب می‌شود... آل بویه در تاریخ ایران دوره‌ی اسلامی از چند لحاظ حائز اهمیت است. تلاش آنان در جهت بازیابی فرهنگ ایرانی و اشاعه‌ی هویت فرهنگی ایرانیان، امتیاز خاص آل بویه بود... سرزمین دیلم به لحاظ صعب‌العبور بودن و آب و هوای خاص در مقایسه با دیگر مناطق ایران، کم‌تر دستخوش تهاجم بیگانگان و تغییر و تحول قرار گرفت و به همین علت از نظر حفظ آداب و رسوم و فرهنگ ایرانی بکرتر از دیگر مناطق بود.... آن‌ها در صدد تلفیق ملیت ایرانی با دیانت اسلامی، از نوع شیعی، بودند.... حضور اندیشمندان و بزرگان علم و ادب در تصدی امور حکومتی، فارغ از وابستگی نسبی و مذهبی، از رهاوردهای دیگر این خاندان است که نشانه‌ی تساهل و تسامح مذهبی آل بویه و عامل رشد و گسترش اندیشه‌های فعال و خلاق بود'.