پنجره فرهنگ مروج فرهنگ نیست

بررسی پایگاه اینترنتی وزارت ارشاد نشان می‌دهد که این پایگاه نتوانسته وظایف و سیاست‌های وزارت ارشاد را در فضای مجازی اجرا کند.
گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف، فراهم کردن زمینه‌های وحدت میان مسلمانان ،گردآوری و طبقه‌بندی کلیه مدارک فرهنگی از قبیل فیلم و کتاب و نشریات، اجرای قوانین مربوط به نشریات و تعیین ضوابط و مقررات، ایجاد توسعه و اداره کلیه امور نمایندگی‌های فرهنگی ایران خارج از کشور از اهداف خاص وزارت ارشاد است. همچنین گردآوری عکس‌ها و خبرها درباره ایران و کشورهای جهان، توسعه فعالیت‌های اطلاع‌رسانی عمومی، ایجاد، توسعه و بهره‌برداری از تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی از دیگر اهداف این وزارتخانه است.
از اهداف ذکر شده تنها چند مورد محدود در فضای مجازی محقق شده و دیگر اهداف و عملکرد وزارت ارشاد رد پای چندان محکمی در فضای مجازی ندارد.
● سایت ارشاد چه می‌کند
Ershad.irدر مهر ماه سال ۱۳۸۵ فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز کرد و به عنوان سایت رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شد. منوی اصلی سایت شامل معرفی وزارتخانه، وظایف و سیاست‌ها، قوانین و مقررات، آمار و اطلاعات فرهنگی ،راهنمای مراجعان، انتشارات، کتابخانه مرکزی و پیوندها است. قسمت مرکزی سایت نیز به درج اخبار اختصاص دارد. همچنین در انتهای صفحه پیوندهایی وجود دارد که از طریق آنها امکان دسترسی به اخبار آرشیو به طور مجزا برای مخاطب فراهم می‌شود. اخبار موجود در سایت در چند بخش مطبوعات، فرهنگ، هنر، بین‌الملل، سینما، دین، استان‌ها و متفرقه طبقه‌بندی شده‌اند.
به نظر می‌رسد رویکرد سایت ارشاد رویکردی اطلاع‌رسانی است چرا که بخش برجسته در این سایت بخش اخبار است و نسبتا به روز هم هستند، با وجود این، بخش اخبار سایت وزارت ارشاد نتوانسته مرجع مناسبی برای رسانه‌ها باشد. اخبار موجود یا برگرفته از سایر رسانه‌هاست و یا اگر تولیدی باشد بار محتوایی ضعیفی دارد. مثلا در هنگام بررسی این سایت خبری تحت عنوان ساماندهی انتشار آگهی‌های تبلیغاتی روی خبرگزاری‌ها رفت ولی این خبر جایگاهی در سایت وزارت ارشاد نداشت اخبار موجود در این سایت اغلب حاکی از برگزاری همایش‌ها است. البته این اشکال به اکثر سایت‌های وزارتخانه‌ای وارد است چرا که در اکثر مواقع مسئولیت اداره سایت در دست روابط عمومی سازمان است. همین امر موجب می‌شود تا سایت صرفا رویکردی اطلاع‌رسانی داشته باشد و نه خدماتی و در پیشبرد هدف اطلاع‌رسانی، سایت وزارتخانه صرفا به تریبونی برای معرفی وزارتخانه مبدل می‌شود.
معرفی وزارتخانه یکی دیگر از بخش‌های نسبتا کامل این سایت است . در واقع میزان پوشش سایت وزارت ارشاد را می‌توان در دو بعد اطلاع‌رسانی و اطلاعات سازمانی خلاصه کرد. در این بخش تاریخچه، معاونت‌ها، نمودار سازمانی، حوزه‌های ستادی و سازمان‌ها و مراکز تابعه معرفی شده‌اند. با این حال، این بخش این ظرفیت را دارد که اطلاعات بیشتری را در خود جای دهد. مثلا اطلاعات مربوط به معاونت‌ها کامل نیست، بخش حوزه‌های ستادی محتوایی را در برنگرفته است همچنین تاریخچه مربوط به سایت نیز در نظر گرفته نشده است.
در بخش آشنایی با صدور مجوزها نیز به مجوزهای کلی اشاره شده و اطلاعات خردتر در مورد صدور اقلام فرهنگی مانند انتشارکتاب و... وجود ندارد آمار و اطلاعات فرهنگی موجود در سایت نیز اغلب قدیمی و ناقص هستند مثلا آمار ارائه شده از نشریات تا سال ۸۵ ارائه شده است. در بخش کتابخانه سایت نیز امکان بهره‌مند شدن از محتوا وجود ندارد. در صورتیکه وزارت ارشاد با شعار گسترش فرهنگ کتابخوانی و استفاده از تمامی ظرفیت‌های لازم برای ترویج کتابخوانی در سطح کشور باید بتواند این بخش از سایت خود را به صورت جامع ارائه دهد. حداقل کار ممکن این است که بتواند اطلاعات کتاب شناسی کتب موجود در کتابخانه وزارت ارشاد را عنوان کند.
فقدان نقشه سایت و نداشتن نسخه انگلیسی از دیگر ضعف‌های این سایت است. پیوندهای سایت نیز نیازمند به روز رسانی هستند.
Ershad.ir از طراحی مناسبی برخوردار است. طراحی این سایت بر اساس فلش است و امکان تغییر رنگ پس زمینه وجود دارد. همچنین می‌توان از فیدهای موجود در سایت در دیگر سایت‌ها استفاده کرد. این قبیل موارد نشان دهنده آن است که سایت وزارت ارشاد روندی تعاملی را در پیش گرفته تا بتواند با مخاطبان خود ارتباط بیشتری برقرار کند و این روند از مزایای سایت وزارت ارشاد محسوب می‌شود.
● درگاه خدمات الکترونیکی ارشاد
درگاه خدمات الکترونیک وزارت ارشاد یک سایت مستقل از سایت ارشاد است به طوریکه لینک درگاه خدمات الکترونیکی در Ershad.ir وجود ندارد!
در صفحه نخست این سایت می‌توان متوجه شد که درگاه خدمات الکترونیکی هنوز تکمیل نشده به طوریکه در معرفی طرح درگاه در نخستین صفحه این چنین آمده است : این وب‌سایت به قصد الکترونیکی کردن عرضه خدمات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در عرصه‌های مطبوعات و تبلیغات، کتاب و نشر، موسسات فرهنگی و فعالیت‌های آموزشی و دینی، هنر و سینما در حال تکوین است. در حین انجام پروژه، وب‌سایت خدمات الکترونیکی وزارتخانه به تدریج دارای درجات بالاتر اتوماسیون خواهد شد. این پروژه در پنج گام اجرایی در جهت افزایش درجه اتوماسیون پیش خواهد رفت.
۵ گامی که قرار است در این سایت طی شود بدین شرح است :
۱)اطلاع رسانی به عموم مردم از لیست خدمات عرضه شده، ارائه توضیحات بخشی از کل خدمات، نحوه درخواست خدمات و پیگیری از دید خدمت گیرندگان و قراردادن فرم‌های متقاضیان روی سایت که درخواست‌کنندگان پس از چاپ (Print)کردن آنرا پر کرده و به طور دستی به واحد مربوطه در وزارتخانه تحویل می‌دهند
۲) ثبت درخواست توسط متقاضی در یک فایل کاری مانند Word و ارسال الکترونیکی فرم به واحد مربوطه وزارتخانه برای بررسی و رسیدگی به درخواست و مطلع کردن متقاضی از نتیجه.
۳) مکانیزه کردن کل خدمات عرضه شده به شخصیت‌های حقیقی و حقوقی به طوریکه مراجعات حضوری متقاضیان به واحدهای وزارتخانه به حداقل برسد به همراه ایجاد قابلیت دسترسی مستقل واحدهای ارائه دهنده خدمات برای اعمال تغییرات و به روز کردن ویژگی‌های خدمات.
۴) تجمیع Integration این وب‌سایت با دیگر واحدهای درگیر در وزارتخانه در تحقق مراحل اخذ خدمات از دیدگاه مدیران، کارشناسان و کاربران مسئول ارائه خدمات از جمله درخواست استعلامات و دریافت پاسخ آن حتی اگر برخی فرآیندهای درون وزارتخانه‌ای هنوز خودکار Automated)) نشده باشند.
۵) ایجاد ارتباطات الکترونیکی سیستم وزارتخانه‌ای فوق با برخی دیگر سازمان‌ها، بنگاه‌های کار و کسب و نهادهای درون کشوری (و در فاز بعدی برون کشوری) درگیر در تحقق مراحل اخذ خدمات از دیدگاه مدیران، کارشناسان و کاربران مسئول ارائه خدمات از جمله درخواست استعلامات و دریافت پاسخ آن حتی اگر برخی فرآیندهای مد نظر هنوز خودکار((Automated نشده باشند که شامل فعالیت‌هایی مانندCA(Certificate authority) و یا امضای الکترونیکی می‌شود.
بررسی درگاه خدمات الکترونیکی ارشاد نشان می‌دهد که این سایت در فاز نخست به سر می‌برد چرا که در بخش خدمات معاونت‌ها اطلاعات محدودی وجود دارد و امکان ارائه خدمات به صورت اینترنتی وجود ندارد. مثلا در بخش معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری اطلاعات مربوط به صدور مجوز تاسیس موسسه ویدئو رسانه قید شده ولی شرایط لازم برای متقاضی و قوانین و مقررات را ذکر نکرده است بنابراین در این بخش نه تنها امکان در خواست اینترنتی صدور مجوز وجود ندارد بلکه امکان پرینت گرفتن از فرم و پر کردن آن برای مراجعه حضوری نیز وجود ندارد! حتی معاونت‌های دیگر مانند برنامه‌ریزی و توسعه، معاونت حقوقی و امور مجلس محتوایی جز یک وب پیج سفید را شامل نمی‌شود.
بنابراین به نظر می‌رسد که هنوز نخستین گام از طرح درگاه خدمات الکترونیکی به درستی طی نشده چرا که اطلاع‌رسانی به عموم مردم، توضیحات نحوه در خواست خدمات و امکان چاپ فرم‌ها برای تحویل دستی به واحد مربوطه به طور کامل فراهم نشده است.
● وزارت ارشاد منزوی نباشد
قانون، رسالت سنگینی را در دو بعد داخلی و خارجی برعهده وزارت ارشاد قرار داده است.
انعقاد قرارداد در زمینه مبادلات فرهنگی هنری سینمایی جهانگردی خبری مطبوعاتی و شرکت در جلسات سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، انجام همکاری‌های فرهنگی و ارشادی با مرکز اسلامی و فرهنگی سایر کشورها به منظور اشاعه فرهنگ اسلامی همچنین ایجاد و توسعه و بهره‌برداری از تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی و تامین وسائل لازم برای مسافرت‌های فردی جمعی جهانگردان ایرانی و خارجی در داخل کشور از جمله وظایف وزارت ارشاد در بعد منطقه‌ای و بین‌المللی است که می‌تواند در فضای مجازی نیز رنگ اجرایی به خود بگیرد. به نظر می‌رسد وزارت ارشاد باید تلاش بیشتری در راستای برقراری ارتباط مجازی با دیگر کشورها داشته باشد تا فرهنگ و جاذبه های ایرانی را از این طریق در عرصه بین المللی معرفی کند.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران