دوشنبه, ۱۴ آبان, ۱۴۰۳ / 4 November, 2024
مجله ویستا

فرهنگ اسلحه در پاکستان


فرهنگ اسلحه در پاکستان
در شهر کوچک بانو در ۱۹۰ کیلومتری جنوب پیشاور، مرکز استان پرآشوب سرحدات شمال غربی پاکستان گاه به گاه طنین مهیبی فضا را در هم می‌شکند.
این صدا گاه صدای غرش شلیک یک موشک است که هم هولناک است و هم مهیب. مبین خان، راننده اتوبوس ۴۰ ساله ساکن این شهر می‌گوید: در ابتدا مردم به این صداها عادت نداشتند و هر بار با شنیدنش سراسیمه به خیابان‌ها می‌آمدند.
اما اکنون دیگر همه به این سر و صداها عادت کرده‌اند. در این شهر سلاح به خصوص سلاح‌های پیشرفته‌ای همچون موشک، راکت و مسلسل به سرعت در حال تکثیر است و همه جا دیده می‌شود.
به دلیل نبرد میان تندروهای طرفدار طالبان و نیروهای دولتی در مناطق قبیله‌نشین وزیرستان شمالی و جنوبی، رفت و آمد مردم میان این منطقه مرزی و کشور افغانستان بسیار زیاد صورت می‌گیرد؛ وزیرستان منطقه‌ای قبیله‌ای است و خارج از کنترل اسلام‌آباد قرار دارد و قوانین پاکستان برای آن صادق نیست.
به همین دلیل اوضاع در این منطقه بسیار پیچیده است، خشونت در این منطقه غیرقابل توقف است و با وجود اینکه دولت تلاش‌هایی برای دستیابی به توافق با شبه نظامیان انجام داده و از سوی دیگر سرکوب نظامی آنها را هم امتحان کرده هنوز کار چندانی از پیش نبرده است.
بعد از یورش ارتش پاکستان به مسجدی در اسلام‌آباد که تندروهای طرفدار طالبان در آن پناه گرفته بودند، پیمان آتش بس میان دولت و شبه‌نظامیان مناطق قبیله‌نشین از میان رفت.
هنوز آمار دقیقی از تلفات آن حمله و رویارویی یک هفته‌ای ارتش و شبه نظامیان تندروی پناه گرفته در مسجد لعل در قلب اسلام‌آباد ارائه نشده است. اما این واقعه تبعات سنگینی برای دولت داشت که هنوز هم ادامه دارد.
از آمار تلفات درگیری‌های میان ارتش پاکستان و شبه نظامیان در منطقه وزیرستان هم آمار دقیقی در دست نیست.
آخرین بار در سال ۲۰۰۴ فرمانده نظامیان شهر پیشاور شمار کشته‌شدگان درگیری‌های این منطقه را ۱۷۱ نفر از میان سربازان و ۲۴۶ نفر از میان شبه نظامیان اعلام کرد که در این میان ۱۰۰ خارجی هم دیده می‌شوند.
اما تحلیلگران مستقل همواره به این آمار ابراز بدبینی می‌کنند و این اعداد را غیرواقعی می‌خوانند.
خبرگزاری فرانسه که اخبار و تحولات این منطقه را از نزدیک زیر نظر دارد، امسال تخمین زده است که دست کم ۷۰۰ سرباز و ۱۰۰۰ شبه نظامی در درگیری‌های منطقه وزیرستان کشته شده‌اند.
اما آنچه مسلم است اینکه آمار واقعی تلفات این درگیری‌ها هیچ‌گاه مشخص نخواهد شد. دامنه درگیری‌ها و تخمین احتمالی شمار تلفات آن را شاید تنها بتوان از تعداد سلاح‌های پنهان شده و همچنین مورد استفاده مردم در این منطقه به دست آورد.
در آغاز سال جاری میلادی وقتی بعد از یک وقفه کوتاه درگیری‌ها در این منطقه از سر گرفته شد، بعضی نیروهای قبیله‌های طرفدار دولت اطلاع دادند که از مکانی در این منطقه ۱۸ هزار نارنجک دستی، ۱۷۴ راکت، ۱۸۸ کلاشینکف و هزاران تیر و سلاح دیگر به دست آورده‌اند. این همه سلاح در زندان خصوصی پنهان شده‌بود که توسط شبه نظامیان ازبک در این منطقه اداره می‌شد.
● بی‌خانمانی
این سلاح‌ها برای مردم محلی این منطقه پیامدهای نگران‌کننده ای دارد. در ۳ سال گذشته درگیری‌ها در این منطقه باعث بی‌خانمانی بسیاری از مردم شده‌است. اما با توجه به اینکه در وزیرستان هیچ کس دسترسی به رسانه‌ها یا ناظران حقوق بشری ندارد، آمار دقیق این قربانیان خاموش معلوم نیست.
با این حال مرکز نظارت بر امور بی‌خانمان‌‌های داخلی کشورها که مرکز آن در ژنو واقع شده، در ماه ژوئن سال ۲۰۰۵ در گزارشی اعلام کرد که دست کم ۵۰ هزار نفر در منطقه وزیرستان بی‌خانمان شده‌اند.
این در حالی‌است که حسین زاده خان، استاندار تعیین شده دولت پاکستان برای منطقه وزیرستان جنوبی در این باره می‌گوید: اکثر کسانی که در سا‌ل‌های گذشته خانه و زندگی خود را از دست داده و آواره شده بودند اکنون بازگشته‌اند یا به طور موقت به شهر دیگری رفته‌اند.
او می‌گوید: بعضی هم برای همیشه این منطقه را ترک کرده‌اند و جای دیگری را برای زندگی برگزیده‌اند.
مردم محلی در شهر بانو که کمتر از یک ساعت تا شهر میران‌شاه فاصله دارد، می‌گویند صدها نفر از مردم در چند سال اخیر این منطقه را ترک کرده‌اند. خشونت در وزیرستان تنها یکی از مشکلاتی است که در نتیجه در دسترس بودن سلاح، آن هم به طور گسترده در این منطقه به وجود آمده‌است.
● بلوچستان
بعضی از این سلاح‌های انبوه به منطقه بلوچستان از استان‌های جنوب غربی پاکستان، راه پیدا کرده‌اند. در منطقه بلوچستان از سال ۲۰۰۵ درگیری‌های شدیدی میان قبایل
ضد دولتی و نیروهای دولتی وجود دارد. قبایل این منطقه خواستار خودمختاری هستند.
البته درگیری‌های این منطقه به نسبت ۲ سال پیش اندکی فروکش کرده اما آمار و ارقام مرکز نظارت بر امور بی‌خانمان‌های داخلی کشورها نشان می‌دهد که در این منطقه هم تعداد زیادی از مردم بی‌خانمان شده‌اند.
دیگر بخش‌های پاکستان هم از این همه سلاحی که در مناطق مرزی وجود دارد بی‌نصیب نمانده‌است. آمار تخریبی نشان می‌دهد که در این کشور بیش از ۲۰ میلیون سلاح کوچک وجود دارد که بیش از نیمی از آن قاچاق و غیرقانونی است.
اکنون در پاکستان ما با فرهنگ سلاح رو به‌رو هستیم. در این کشور حتی در مراسم جشن و شادمانی مانند عروسی‌ها هم صدای شلیک گلوله شنیده می‌شود. این سنت از سال‌ها پیش و از بعد از حمله شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹ باب شده‌است.
در شهرهای پاکستان سلاح در اکثر مغازه‌ها به فروش می‌رسد. در شهر کوچک دره آدم خل در ۴۰ کیلومتری جنوب پیشاور، تعداد زیادی از مردم در تولید سلاح دست دارند و این شهر به نوعی به نقاط دیگر پاکستان سلاح صادر می‌کند.
● افزایش جرم در سرزمین سلاح
بخش عمده سلاح‌هایی که در پاکستان در میان مردم به وفور یافت می‌شود، در استان سرحدات شمال غربی واقع است. در این منطقه سلاح از هر نوع و در هر اندازه‌ای یافت می‌شود.
به همین دلیل آمار جرم و جنایت در این منطقه بسیار بالاست. در سال ۲۰۰۵ ، هزار و ۷۴۸ مورد جرم و جنایت در این منطقه به ثبت رسیده است. این رقم در سال ۲۰۰۶ به نزدیک به ۴هزار مورد رسیده است.
حملات ماه‌های اخیر در این مناطق نشان‌دهنده افزایش شمار سلاح‌ در دست مردم است. تنها در ماه جولای سال ۲۰۰۷ بیش از ۲۰۰ نفر از جمله ۸۵ نیروی امنیتی در حملات شبه نظامیان در این منطقه کشته شدند. بسیاری از این حملات به شیوه حمله انتحاری است.
ترجمه نیلوفر قدیری
منبع : روزنامه همشهری