تجزیه عاملی صفات مورفولوژیک و مورفوفیزیولوژیک در ژنوتیپ های گندم نان (Triticum aestivum L.) تحت شرایط تنش و بدون تنش خشکی

به منظور ارزیابی و طبقه بندی صفات مورفولوژیک و مورفوفیزیولوژیک ژنوتیپ های گندم نان در هر دو شرایط تنش و بدون تنش خشکی ۵۶۷ ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح مشاهده ای با چهارتکرار کشت شدند. دو تکرار به عنوان محیط تنش و دو تکرار نیز به عنوان محیط بدون تنش در نظر گرفته شد. تجزیه به عامل ها براساس روش تجزیه به مولفه های اصلی و چرخش و ریماکس نشان داد که چهار عامل اول درمحیط تنش روی هم رفته ۸۹.۶ درصد و درمحیط بدون تنش ۸۷.۵ درصد از تغییرات متغیرهای مورد بررسی را توجیه می نمایند. در محیط تنش عامل اول ۴۲.۸ درصد از واریانس میان صفات را به خود اختصاص داده و نقش مهمی در توجیه تغییرات عملکرد و اجزای عملکرد دانه سنبله ایفا نمود. از این رو این عامل به عنوان عامل عملکرد دانه سنبله نام گذاری گردید. عوامل دوم، سوم و چهارم نیز در محیط تنش ۲۰، ۱۷ و ۱۰ درصد از تغییرات موجود بین صفات را توجیه نموده و به ترتیب به عنوان عامل عملکرد دانه گیاه، تراکم سنبله و انتقال آسیمیلات ها نام گذاری شدند. در محیط بدون تنش نیز عامل اول ۳۵ درصد از واریانس موجود بین صفات را به خود اختصاص داده و نقش مهمی در توجیه تغییرات عملکرد دانه گیاه و سنبله، شاخص برداشت گیاه و سنبله، تعداد دانه درسنبله و ارتفاع گیاه ایفا نمود. این عامل تحت عنوان عامل عملکرد دانه گیاه نام گذاری گردید. عوامل دوم، سوم و چهارم ۲۵.۵، ۱۶.۶ و ۱۱ درصد از تغییرات صفات را توجیه نموده و به ترتیب به عنوان عوامل تولید، انتقال آسیمیلات ها و تراکم سنبله نام گذاری شدند. به طور کلی نتایج نشان دهنده تاثیر عوامل محیطی مختلف بر عوامل استخراج شده، درصد توجیه تغییرات بین صفات توسط عوامل و صفات همبسته باهر عامل می باشد.

احمدرضا گل پرور
محمدرضا قنادها
عباس علی زالی
علی احمدی
اسلام مجیدی هروان
عبداله قاسمی پیربلوطی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی