موازی‌کاری سازمان‌های دولتی در ایجاد زیرساخت‌های مخابراتی؛ مثبت یا منفی

این در حالیست که ساختارهای آینده شبکه مخابرات مبتنی بر یکپارچگی در زیرساخت و همگرایی در ارایة سرویس‌ها است و لازم است از تمامی زیرساخت‌های موجود به صورت یکپارچه بهره‌برداری شود تا ضمن تحقق ساختار نسل جدید، از اتلاف هزینه در انجام کارهای موازی جلوگیری شود. نوشتار حاضر به ارایه تحلیلی از وضعیت در حال شکل‌گیری زیرساخت مخابرات کشور و پاره‌ای رخدادهای پیش رو می‌پردازد:
روند موازی‌کاری در زیرساخت مخابرات کشور
تاکنون، شرکت مخابرات ایران تنها نهاد ارائه‌کنندة زیرساخت‌های مخابراتی در سطح ملی بوده است، ولی به نظر می‌رسد که بازیگران جدیدی به‌تدریج در حال ورود به این عرصه هستند؛ مثلاً اگر به فعالیت مخابراتی نهادهایی چون وزارت نیرو و وزارت نفت توجه شود، متوجه می‌شویم که چنین سازمان‌ها و نهادهایی، زیرساخت‌های مخابراتی مخصوص به خود را ایجاد کرده‌‌اند یا در حال ایجاد آن هستند. شبکة ارتباطات رادیویی بانک‌های کشور نیز نمونه‌ای دیگر از این مسأله است. سازمان‌های نظامی نیز به دلیل مسائل امنیتی از زیرساخت‌های مخصوص به خود بهره می‌گیرند. همچنین، اخیراً اخباری منتشر شده است مبنی بر اینکه سازمان صدا و سیما درصدد راه‌اندازی تلویزیون کابلی در آیندة نزدیک است. در صورتیکه این سازمان بخواهد به این ایده جامة عمل بپوشاند، ناگزیر به ایجاد زیرساخت گستردة فیبر نوری در محدودة درون شهری است که طبعاً انجام آن برای سازمان قدرتمندی چون صدا‌و‌سیما چندان مشکل نیست.
چشم‌انداز تمام‌فیبر شدن زیرساخت مخابرات
صرف‌نظر از اینکه سازمان‌هایی غیر از شرکت مخابرات نیز به توسعة زیرساخت مخابراتی بپردازند، ایجاد یک زیرساخت مخابراتی "تمام‌فیبر" در کشور ضروری به نظر می‌رسد. این ضرورت ناشی از تمایل کاربران به استفاده از سرویس‌های باند وسیع در آیندة نزدیک است. در این چشم‌انداز، فیبر نوری تا درون خانه‌ها کشیده می‌شود و پس از آن، با توجه به رشد و توسعة تکنولوژی‌هایی که استفاده از حداکثر ظرفیت انتقال فیبرنوری را ممکن می‌سازند، دسترسی به پهنای باند بیشتر با ارتقای تجهیزات انتهایی ممکن خواهد بود و دیگر نیازی به نصب و به زیر خاک بردن فیبرهای اضافی نیست.
ضرورت یکپارچگی زیرساخت مخابرات
تعدد سازمان‌های درگیر در توسعة زیرساخت، در صورتیکه با سیاست‌های مشخصی در راستای یکپارچگی کل زیرساخت مخابراتی کشور توام شود، موجب موازی‌کاری و هدرروی منابع کشور نخواهد شد علاوه‌ بر این، ظهور شبکه‌های نسل جدید، ساختار آیندة شبکه‌های مخابراتی را به سمت یکپارچگی در زیرساخت و همگرایی در ارائة سرویس‌ها پیش می‌برد. این مسأله به این معنی است که در چنین وضعیتی، تمامی سرویس‌های مخابراتی در همه جا و در هر زمانی قابل دسترس خواهند بود. کاربر می‌تواند در هر مکانی، به صورت باسیم یا بدون‌سیم، از سرویس‌های گوناگون بهره‌مند شود. خواه این سرویس، ارائة خدمات بانکی باشد و یا پخش برنامه‌های تلویزیونی.
تجربه ایالات متحده
از آنجاکه روند موازی‌کاری در زیرساخت مخابرات کشور ما تا حدی شبیه روندی است که در کشورهای پیشرفته مثل ایالات متحده دنبال شده است، آشنایی با تجربة یکی از این کشورها (آمریکا) می‌تواند به‌نحوی برای متولیان مخابرات کشور ما سودمند باشد:
دولت ایالات متحده با استقبال از ورود شرکت‌های مختلف به روند ارایة‌ زیرساخت‌های مخابراتی، فرآیند ایجاد زیرساخت را طوری مدیریت می‌کند که از پتانسیل‌های تمام ارایه‌کنندگان، بدون ایجاد کارهای موازی، به طور کامل استفاده شود. متولیان صنعت مخابرات ایالات متحده، به بازیگران نوظهور مخابرات امکان رقابت می‌دهند و به عنوان مثال، سازمان‌هایی چون شرکت‌های توزیع برق و شهرداری‌ها، اگر بخواهند به ارایة زیرساخت‌های مخابراتی یا سرویس‌های تلفنی بپردازند، می‌توانند تجهیزات خود را در کنار تجهیزات رقبای قدیمی قرار دهند. اما در کنار این تشویق‌ها، روند دیگری که از سوی متولیان صنعت مخابرات ایالات متحده دنبال می‌شود، وضع قوانین برای تحقق سریعتر فرآیند "یکپارچگی زیرساخت‌های مخابراتی" و استفادة بهنیه از منابع موجود است.
تحلیل
در کشور ما نیز پتانسیل‌های بالایی در سازمان‌های گوناگون برای ایجاد زیرساخت‌های مخابراتی وجود دارد. آنچه که توجه ویژة سیاست‌گذاران صنعت مخابرات را می‌طلبد، اعمال مدیریت صحیح برای بهره‌برداری از تمامی این پتانسیل‌ها جهت کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری در این عرصه و شکل‌دهی یک "زیرساخت یکپارچه" است.تاکنون، به دلیل ناتوانی شرکت مخابرات برای ارایة زیرساخت‌های مخابراتی، پاره‌ای نهادها همچون شرکت‌های برق منطقه‌ای و نیز بانک‌ها، اقدام به راه‌اندازی زیرساخت مورد نیاز خود کرده‌اند. برای استفادة بهینه از تمامی منابع موجود لازم است که مدیریت تمامی این منابع توسط یک مرکزیت ملی صورت گیرد.از سوی دیگر، همانطور که گفته شد، در آینده‌ای نزدیک، حرکت به سمت یک ساختار تمام‌فیبر اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. برای تحقق چنین وضعیتی، شرکت مخابرات ایران بایستی خود اقدام به راه‌اندازی زیرساخت فیبر نوری در محدودة درون‌شهری کرده و این زیرساخت را به سازمان‌هایی چون صداوسیما که برای راه‌اندازی سرویس تلویزیون کابلی به آن نیاز دارند، اجاره دهد. درصورتیکه متولیان صنعت مخابرات، به دلیل استقبال کم کاربران خانگی از سرویس‌های باند وسیع مخابراتی، نیازی به ایجاد زیرساخت فیبر نوری درون‌شهری نبینند، می‌توانند این امر را با اعمال مدیریت و هماهنگی صحیح، به صداوسیما واگذار کنند تا ضمن رفع نیاز این سازمان، نگرانی ناشی از شکل‌گیری نیازهای باند وسیع کاربران در آیندة نزدیک نیز مرتفع شود. البته لازم است در پیگیری چنین روندی مسایل قانونی و حقوقی مترتب مد نظر قرار گیرد و در صورت لزوم، قوانین موجود اصلاح شوند یا قوانین جدید وضع گردند.

مأخذ:
۱- www.ieeeusa.org

منبع : قلم سبز ایران